Του Χρήστου Ηλιόπουλου*23-4-2008
Παρά πολλοί ομογενείς ενδιαφέρονται για κληρονομιές που δικαιούνται στην Ελλάδα. Συχνά όμως δεν γνωρίζουν πολλά πράγματα για το ελληνικό δίκαιο και γι’ αυτό ζητούν νομικές συμβουλές για το πώς θα διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ώστε να λάβουν το μερίδιό τους.
Όπως συμβαίνει σε όλους τους τομείς του δικαίου, έτσι και στο κληρονομικό η κάθε υπόθεση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και ο έλληνας δικηγόρος στον οποίο ο ομογενής θα απευθυνθεί θα μπορέσει να τον συμβουλεύσει σωστά μόνον αφού ακούσει το σύνολο της υποθέσεως. Εάν ο ομογενής έχει μάθει από κάποιον γνωστό του πληροφορίες για το πώς εκείνος πήρε την κληρονομιά στην Ελλάδα, μπορεί οι πληροφορίες αυτές να μην ισχύουν στην δική του περίπτωση.
Ένα παράδειγμα διαδορετικής αντιμετωπίσεως των αντικειμένων της ίδιας κληρονομίας είναι η σύγκριση μεταξύ ενός ακινήτου και ενός κοινού λογαριασμού.
Ας υποθέσουμε ότι μία ομογενής που ζούσε στην Αυστραλία απεβίωσε και άφησε στην Ελλάδα μία μονοκατοικία στην Αθήνα και έναν κοινό λογαριασμό σε τράπεζα. Ο κοινός λογαριασμός είναι στο όνομα το δικό της και στο όνομα του δευτέρου συζύγου της. Η θανούσα έχει και δύο παιδιά, που απέκτησε από τον πρώτο γάμο της.
Επομένως, οι πλησιέστεροι συγγενείς που άφησε η θανούσα είναι τα δύο της παιδιά και ο δεύτερος σύζυγός της. Εάν λάβουμε επίσης υπόψιν ότι η κληρονομουμένη δεν άφησε διαθήκη, τα κληρονομικά μερίδια που σχηματίζονται αναφορικώς με το ακίνητο είναι τα εξής:
Ο επιζών σύζυγος της κληρονομουμένης λαμβάνει ποσοστό 2/8 εξ αδιαιρέτου της μονοκατοικίας στην Αθήνα, ενώ τα δύο τέκνα παίρνουν τα υπόλοιπα 6/8 της μονοκατοικίας, ήτοι από 3/8 εξ αδιαιρέτου το κάθε τέκνο. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι κληρονόμοι είναι να δώσουν στον δικηγόρο τους το πιστοποιητικό θανάτου της κληρονομουμένης, καθώς και να μεριμνήσουν ώστε τρεις μάρτυρες στο Προξενείο ή δύο μάρτυρες στην Ελλάδα, στο Ειρηνοδικείο, να υπογράψουν την υπεύθυνη δήλωση περί του ότι η θανούσα άφησε δύο τέκνα και τον σύζυγό της. Ακολουθεί η υποβολή της δηλώσεως φόρου κληρονομίας στην εφορία και η περιγραφή του ακινήτου και τέλος υπογράφεται στον συμβολαιογράφο η αποδοχή κληρονομίας, η οποία και μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο Αθηνών, αφού η μονοκατοικία βρίσκεται στην Αθήνα.
Ο σύζυγος έχει γίνει κύριος των 2/8 της μονοκατοικίας και το κάθε παιδί έχει την κυριότητα των 3/8 και μπορούν είτε να πωλήσουν το ακίνητο σε κάποιον τρίτον, είτε να πωλήσουν μεταξύ τους τα μερίδιά τους, είτε να αποφασίσουν για την από κοινού εκμετάλλευση (π.χ. αντιπαροχή) της μονοκατοικίας.
Αναφορικώς με τον κοινό τραπεζικό λογαριασμό, ωστόσο, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ο κοινός λογαριασμός σε ελληνική τράπεζα στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν κληρονομείται από τους κληρονόμους της θανούσας, αλλά μετατρέπεται σε ατομικό λογαριασμό στο όνομα του επιζώντος συζύγου, ο οποίος ήταν συνδικαιούχος του κοινού λογαριασμού.
Οι κληρονόμοι συχνά υποβάλλουν αίτηση στην τράπεζα ζητώντας να πληροφορηθούν το υπόλοιπο του κοινού λογαριασμού για να λάβουν το κληρονομικό μερίδιό τους, που νομίζουν ότι δικαιούνται. Στο παράδειγμά μας τα δύο παιδιά της κληρονομουμένης μπορεί να νομίσουν ότι δικαιούνται το καθένα από 3/8 των χρημάτων του κοινού λογαριασμού, όπως συμβαίνει και με την μονοκατοικία.
Η απάντηση όμως που θα λάβουν από τη νομική υπηρεσία της τραπέζης θα τους λέει ότι ως κληρονόμοι της θανούσης δεν δικαιούνται ούτε πληροφορίες να λάβουν για τον κοινό λογαριασμό, ούτε πολύ περισσότερο να πάρουν μερίδιο από τα χρήματα του λογαριασμού. Ο κοινός λογαριασμός μεταξύ της θανούσης και του συζύγου της, μετά τον θάνατο της κληρονομουμένης μετατρέπεται σε ατομικό λογαριασμό στο όνομα μόνο του επιζώντος συνδικαιούχου, ο οποίος είναι πλέον ο μόνος δικαιούχος των χρημάτων του λογαριασμού.
Βλέπουμε συνεπώς ότι δύο περιουσιακά στοιχεία της κληρονομουμένης, δηλ. η μονοκατοικία και ο κοινός τραπεζικός λογιαριασμός της, αντιμετωπίζονται από το νόμο με διαφορετικό τρόπο. Για τον λόγο αυτό οι κληρονόμοι, προτού προβούν σε υπολογισμούς για την αξία της περιουσίας που κληρονομούν, πρέπει να λαμβάνουν νομικές συμβουλές επί της συγκεκριμένης υποθέσεώς τους, ώστε να προγραμματίσουν τις κινήσεις τους βάσει πραγματικών και όχι φανταστικών δεδομένων.
. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr
No comments:
Post a Comment