Χάνετε το ακίνητό σας στην Ελλάδα εάν δεν το δηλώσετε στο Κτηματολόγιο του Χρήστου Ηλιόπουλου

Διαμαρτυρόμενοι πολίτες διατείνονται ότι το κράτος δεν τους προστατεύει και χάνουν την περιουσία τους. Φωνασκούντες ιδιοκτήτες γης, διαμερισμάτων και κάθε είδους ακινήτων διαβεβαιώνουν τον δημοσιογράφο ότι η Ελλάδα τους παίρνει την ιδιοκτησία τους, «το σπίτι που με αίμα και κόπους έφτιαξαν πριν από χρόνια». Οι ίδιοι ιδιοκτήτες διαπληκτίζονται με δημοσίους λειτουργούς και μάλιστα απειλούν ότι θα μεταχειρισθούν βία εναντίον τους, διότι «δεν μπορεί το κράτος να κλέβει το σπίτι του κάθε φτωχού ανθρώπου».
Η σκηνή είναι από το μέλλον, δηλαδή από τις ειδήσεις των καναλιών στην Ελλάδα λίγα χρόνια από σήμερα. Με το νόμο του Κτηματολογίου, που ήδη εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια, ο ιδιοκτήτης ακινήτου το χάνει, εάν δεν το δηλώσει εμπροθέσμως. Η προθεσμία σήμερα είναι οκτώ (8) και δέκα (10) έτη, όμως ο χρόνος ήδη τρέχει και σε λίγα μόνο χρόνια θα εμφανισθούν οι πρώτες περιπτώσεις ιδιοκτητών ακινήτων που θα χάνουν τα ακίνητά τους επειδή δεν τα δήλωσαν στο Κτηματολόγιο.
Ο Έλληνας είναι απολύτως συνδεδεμένος με την ακίνητη περιουσία. Η σχέση του με το ακίνητο είναι σχεδόν ...ερωτική. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο με τόσο μεγάλο ποσοστό ιδιοκατοίκησης, δηλ. κατοίκων που έχουν το δικό τους σπίτι και δεν νοικιάζουν.
Σύμφωνα με το νόμο του Κτηματολογίου όλοι οι ιδιοκτήτες κάθε είδους ακινήτων, δηλ. σπιτιών, διαμερισμάτων, οικοπέδων, αγροτεμαχίων, εξ αδιαιρέτου ποσοστών, ψιλής κυριότητος, επικαρπίας κλπ. πρέπει να τα εγγράψουν στο όνομά τους στο κτηματολογικό γραφείο της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο. Η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα που άρχισε να λειτουργεί στην περιοχή κτηματολόγιο. Δεν έχουν όλες οι περιοχές στην Ελλάδα κτηματολόγιο, επομένως υπάρχουν και δήμοι ή κοινότητες όπου οι ιδιοκτήτες ακινήτων δεν χρειάζεται να κάνουν δήλωση ακόμα, αφού δεν λειτουργεί ακόμα κτηματολόγιο στην περιοχή τους.
Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες περιοχές, που το κτηματολόγιο ήδη λειτουργεί κανονικά. Εάν δεν έχουν δηλώσει το ακίνητό τους ακόμα, το πιο πιθανό είναι ότι για να το δηλώσουν τώρα πρέπει να απευθυνθούν σε δικηγόρο και να κάνουν ένα, εύκολο ή δύσκολο, δικαστήριο για να εξασφαλίσουν την περιουσία τους. Σχετικώς εύκολο θα είναι το δικαστήριο εάν το ακίνητό τους φαίνεται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη». Πιο δύσκολο θα είναι, εάν το ακίνητό τους έχει δηλωθεί από άλλον ιδιοκτήτη, οπότε θα υπάρξει αντιδικία στα δικαστήρια.
Η προθεσμία για να το πράξουν είναι οκτώ (8) χρόνια από την ημέρα που άρχισε στην περιοχή τους να λειτουργεί κτηματολόγιο, ενώ εάν είναι κάτοικοι εξωτερικού, η προθεσμία είναι δέκα (10) χρόνια. Δεν πρέπει όμως κάποιος να εφησυχάζει πιστεύοντας ότι η προθεσμία είναι μεγάλη και ότι έχει ακόμα χρόνο. Η προηγούμενες προθεσμίας ήταν 5 και 7 χρόνια αντιστοίχως, αλλά επειδή πολλοί παρέλειπαν να δηλώσουν τα ακίνητά τους, το κράτος επέδειξε επιείκεια και παρέτεινε τις προθεσμίες.
Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς και οι προθεσμίες κάποια στιγμή θα λήξουν. Εκείνη την στιγμή όποιος έχει «ξεχάσει» να δηλώσει το ακίνητό του, θα χάνει την ιδιοκτησία του και το μόνο που θα μπορεί να κάνει θα είναι να ζητήσει αποζημίωση, η οποία όμως είναι αμφίβολο εάν θα ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία του χαμένου ακινήτου του.
Τι πρέπει να κάνει ο ιδιοκτήτητης ακινήτου, ειδικώς δε ο κάτοικος εξωτερικού, που δεν ξέρει εάν υπάρχει κτηματολόγιο στην περιοχή της Ελλάδος που κείται το ακίνητό του; Πρέπει αμέσως να επικοινωνήσει με τον Δήμο της περιοχής του ακινήτου του, ή με το Κτηματολόγιο στην Ελλάδα, ή με δικηγόρο, να περιγράψει την θέση στην οποία βρίσκεται το ακίνητό του και να μάθει εάν ήδη λειτουργεί ή εάν πρόκειται στο άμεσο μέλλον να λειτουργήσει κτηματολογικό γραφείο. Θα πρέπει επίσης να έχει βρει έστω μία απλή φωτοτυπία του συμβολαίου με το οποίο έχει αποκτήσει το ακίνητο, καθώς και άλλα έγγραφα, όπως τοπογραφικά, πιστοποιητικά μεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο κλπ.
Ο έλλληνας συχνά μέμφεται το ελληνικό κράτος ότι δεν τηρεί τους νόμους. Στην περίπτωση του κτηματολογίου το κράτος έδωσε προθεσμία 5 και 7 ετών, την οποία παρέτεινε στα 8 και 10 έτη, ώστε να προλάβουν όλοι να δηλώσουν τα ακίνητά τους. Όταν οι προθεσμίες αυτές θα λήγουν, οι ίδιοι πολίτες που κατηγορούν το κράτος ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις του, θα απαιτούν να αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού και οι νόμοι, για να μην χάσουν τα μη δηλωθέντα ακίνητά τους, ενώ από σήμερα γνωρίζουν ότι πρέπει να τα δηλώσουν.

Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr