Το Αμοιβαίο Κεφάλαιο Ανήκει Στην Κληρονομιά;

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Σε περίπτωση κοινού τραπεζικού λογαριασμού, εάν αποβιώσει ένας εκ των συνδικαιούχων, τα χρήματα της καταθέσεως ανήκουν πλέον στον άλλον συνδικαιούχο του κοινού τραπεζικού λογαριασμού. Αυτός μπορεί να τα πάρει από τον τραπεζικό λογαριασμό και να τα κάνει ό,τι θέλει, όπως άλλωστε μπορούσε να το κάνει και όσο ζούσε ο άλλος συνδικαιούχος του λογαριασμού. Η τράπεζα σε κάθε περίπτωση απαλλάσσεται της ευθύνης όταν δίδει τα χρήματα του υπολοίπου του λογαριασμού σε οιονδήποτε εκ των συνδικαιούχων, όπως και στον συνδικαιούχο που επιζεί, σε περίπτωση θανάτου του έτερου συνδικαιούχου. Εάν γίνει ανάληψη από έναν από τους συνδικαιούχους, ενώ τα χρήματα ανήκαν στον άλλον συνδικαιούχο, αυτός έχει δικαίωμα να διεκδικήσει το ποσό που δικαιούται από την μεταξύ τους εσωτερική σχέση και αν δεν μπορεί να αποδείξει τι ποσό δικαιούται, τότε ο νόμος ορίζει ότι δικαιούται το μισό της κοινής καταθέσεως. Εάν δηλαδή συνδικαιούχοι είναι δύο συνεταίροι, εκ των οποίων ο Α συμμετέχει κατά 80% στην κοινή εταιρεία τους, ενώ ο Β κατά 20% και το υπόλοιπο του κοινού λογαριασμού είναι προϊόν των κερδών της εταιρείας, είναι αυτονόητο ότι ο Α δικαιούται το 80% του κοινού λογαριασμού και ο Β το 20%. Αν ο Β προβεί σε ανάληψη από τον κοινό λογαριασμό ενός ποσού, ο Α μπορεί να διεκδικήσει το 80% του ποσού της αναλήψεως. Το ίδιο ισχύει και αν αποβιώσει ο Α. Σε μία τέτοια περίπτωση, οι κληρονόμοι του Α δικαιούνται να αξιώσουν από τον Β να τους επιστρέψει το 80% του υπολοίπου του τραπεζικού λογαριασμού, το οποίο η τράπεζα θα δώσει στον Β. Αν δεν μπορούν να αποδείξουν ποιά η αναλογία της συμμετοχής των Α και Β στον κοινό λογαριασμό, οι κληρονόμοι του Α θα αναζητήσουν το μισό του υπολοίπου της κοινής καταθέσεως, που δικαιούχος κατά την τράπεζα είναι ο Β. Αν όμως κατά το άνοιγμα του κοινού λογαριασμού είχε αναγραφεί από την τράπεζα ο όρος του άρθρου 2 Ν. του Ν. 5638/1932, σε περίπτωση θανάτου ενός από τους καταθέτες, περιέρχεται αυτοδικαίως ("ιδίω ονόματι" και "εξ ιδίου δικαίου") η κατάθεση και ο από αυτήν λογαριασμός στους επιζώντες, έναντι των οποίων οι κληρονόμοι του αποθανόντος καταθέτη δεν μπορούν να στραφούν και να αξιώσουν το κατά τις εσωτερικές σχέσεις τμήμα της κατάθεσης, που αναλογούσε σε εκείνον, όπως θα μπορούσαν αν δεν είχε τεθεί ο ως άνω όρος. Ο όρος του άρθρου 2 κατά σταθερή τακτική των τραπεζών αναγράφεται σχεδόν πάντοτε κατά το άνοιγμα κοινού λογαριασμού, αλλά και άλλων τραπεζικών προϊόντων, μεταξύ των οποίων και τα αμοιβαία κεφάλαια. Επομένως, ό,τι συμβαίνει με τον κοινό λογαριασμό, σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συνδικαιούχων, όπου τα χρήματα τα λαμβάνει ο επιζών συνδικαιούχος του λογαριασμού και όχι οι κληρονόμοι του θανόντος, το ίδιο συμβαίνει και με το αμοιβαίο κεφάλαιο, εφόσον σε αυτό έχουν αναγραφεί δύο ή περισσότεροι συνδικαιούχοι. Στην υπ΄αριθ. 946/2015 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία Έλληνας ομογενής από την Βραζιλία είχε ανοίξει στην Ελλάδα σειρά τραπεζικών λογαριασμών και αμοιβαίων κεφαλαίων στο όνομα του ιδίου και της συζύγου του. Όταν ο ομογενής απεβίωσε, χωρίς να αφήσει τέκνα ούτε και διαθήκη, η συνδικαιούχος των λογαριασμών και των αμοιβαίων κεφαλαίων σύζυγός του ανέλαβε τα ποσά των λογαριασμών και των αμοιβαίων κεφαλαίων, αφού κατά το άνοιγμά τους είχε τεθεί και ο όρος του άρθρου 2 του Ν. 5638/1932. Αφού ο θανών ομογενής, Έλλην υπήκοος, δεν είχε τέκνα και δεν είχε αφήσει διαθήκη, εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του ήταν η σύζυγός του κατά 50% και τα αδέλφια του κατά το άλλο 50%. Ένας εκ των αδελφών του θανόντος θεωρώντας ότι δικαιούται μέρος των καταθέσεων των κοινών λογαριασμών και των αμοιβαίων κεφαλαίων, αναλόγως της κληρονομικής μερίδας του, στράφηκε δικαστικώς εναντίον της συζύγου του θανόντος, που ως κοινή συνδικαιούχος των λογαριασμών και των αμοιβαίων είχε κάνει ανάληψη όλων των ποσών. Η υπόθεση έφθασε στον Άρειο Πάγο, που απεφάνθη ότι τόσο στην περίπτωση των κοινών τραπεζικών λογαριασμών, όσο και στα αμοιβαία κεφάλαια, που έχουν αναγραφεί με περισσότερους του ενός δικαιούχους, σε περίπτωση θανάτου ενός των συνδικαιούχων το υπόλοιπο των καταθέσεων το λαμβάνει ο συνδικαιούχος (στην υπόθεσή μας, η σύζυγός του) και όχι οι κληρονόμοι του, πολύ δε περισσότεροι στην περίπτωση που έχει τεθεί και ο όρος τους άρθρου 2 του Ν. 5638/1932, όπως και στην υπόθεση αυτή. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Ελληνικό διαβατήριο για ομογενείς

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Το ελληνικό διαβατήριο έχει μεγάλη αξία, διότι η Ελλάδα αποτελεί χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (Ε.Ε.) και με την ελληνική ταυτότητα και το ελληνικό διαβατήριο μπορεί ο κάτοχός τους να ταξειδεύει σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. χωρίς βίζα και χωρίς καμία άλλη διεκπεραίωση. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι με το ελληνικό διαβατήριο μπορεί κάποιος να μείνει σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. για όσο χρονικό διάστημα επιθυμεί, χωρίς χρονικό περιορισμό, όπως επίσης μπορεί και να εργασθεί σε κάθε νόμιμη εργασία στις χώρες της Ε.Ε. ακόμα και ως δημόσιο υπάλληλος των κρατών αυτών! Ως πολίτης της Ε.Ε. ο Έλληνας υπήκοος δικαιούται όλων των βοηθημάτων που λαμβάνει κάθε πολίτης της χώρας μέλους που τον φιλοξενεί, όπως δικαιούται προστασίας από την αστυνομία, τα δικαστήρια και τις διοικητικές αρχές της χώρας φιλοξενίας. Ο κάτοχος του ελληνικού διαβατηρίου μπορεί να ιδρύει εταιρείες και επιχειρήσεις σε κάθε χώρα μέλος της Ε.Ε. να συμμετέχει πλήρως στην κοινωνική και οικονομική ζωή, αλλά και να σπουδάζει στα σχολεία και στα πανεπιστήμια κάθε κράτους μέλους με τις ίδιες προϋποθέσεις όπως οι πολίτες της χώρας αυτής και χωρίς αυξημένα δίδακτρα που πληρώνουν οι πολίτες τρίτων χωρών, εκτός Ε.Ε. Ο κάτοχος του ελληνικού διαβατηρίου μπορεί επίσηςνα εξασφαλίζει άδεια παραμονής στην χώρα μέλος της Ε.Ε. όπου διαμένει και για τον/την σύζυγό του, που δεν είναι πολίτης κράτους – μέλους της Ε.Ε. Επί παραδείγματι, ο Έλληνας μπορεί να διαμένει χωρίς περιορισμούς στην Γερμανία, στην Γαλλία ή στην Ισπανία, μαζί με την σύζυγό του που είναι Αμερικανίδα και έχει μόνο αμερικανικό διαβατήριο. Με άλλα λόγια, ο σύζυγος Έλληνα πολίτη, που έχει διαβατήριο οποιασδήποτε χώρας του κόσμου, μπορεί να διαμένει απεριορίστως στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. και βεβαίως να εργάζεται, να αποκτάει περιουσία, να σπουδάζει και να δημιουργεί επιχειρήσεις, μόνο και μόνο επειδή είναι σύζυγος Έλληνα, δηλαδή Ευρωπαίου πολίτη. Εάν κάποιος ομογενής δεν έχει γεννηθεί στην Ελλάδα, μπορεί να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο εφόσον τουλάχιστον ένας από τους γονείς του, ή ακόμα και ο παππούς ή η γιαγιά του έχει γεννηθεί στην Ελλάδα. Το βασικό βήμα είναι να βρεθεί στο Δημοτολόγιο ή στο Μητρώο Αρρένων ενός δήμου στην Ελλάδα το πιστοποιητικό γεννήσεως ή μητρώου αρρένων του προγόνου που έχει γεννηθεί στην Ελλάδα. Ακολούθως, χρειάζεται να προσκομισθούν τα πιστοποιητικά γάμου και γεννήσεως των προγόνων μέχρι τον σημερινό ομογενή, που επιθυμεί να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια και το διαβατήριο. Συχνά παρουσιάζεται το πρόβλημα τα ονόματα εκείνων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα να εμφανίζονται λίγο ή περισσότερο αλλαγμένα στην χώρα του εξωτερικού που μετανάστευσαν. Αυτό το εμπόδιο συνήθως ξεπερνιέται με πιστοποιητικό ταυτοπροσωπίας από το Προξενείο της Ελλάδος. Επίσης, εάν ο γάμος των γονέων του αιτούντος ή του παππού και της γιαγιάς ήταν δεύτερος γάμος (υπήρχε προηγούμενο διαζύγιο), μπορεί να χρειασθεί η δικαστική απόφαση διαζυγίου από την χώρα εξωτερικού να αναγνωρισθεί με δικαστική απόφαση στην Ελλάδα, με διαδικασία που είναι βέβαιον ότι θα αναγνωρίσει την αλλοδαπή απόφαση διαζυγίου, απλώς καθυστερεί την διαδικασία της τελικής εγγραφής του ομογενούς ως Έλληνα πολίτη. Εάν κάποιος ομογενής, που έχει γεννηθεί εκτός Ελλάδος, επιθυμεί να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο, τα πρώτα στοιχεία που πρέπει να γνωρίζει είναι το όνομα, το επώνυμο, το πατρώνυμο, ο τόπος γεννήσεως και ο χρόνος γεννήσεως (κατά προσέγγιση) του γονέα ή του προγόνου του που έχει γεννηθεί στην Ελλάδα. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Ακύρωση Διαθήκης από Μετέπειτα Σύζυγο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Μία έγκυρη κατ’ αρχάς διαθήκη μπορεί να ακυρωθεί εάν αποδειχθεί ότι με την διαθήκη παραλείπεται κάποιος που είχε δικαίωμα στην νόμιμη μοίρα, επειδή ο διαθέτης δεν γνώριζε την ύπαρξή του ή επειδή ο μεριδούχος δεν υπήρχε ακόμα. Την ακύρωση μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο στην Ελλάδα μόνο ο παραλειφθείς μεριδούχος, δηλαδή συγγενής που έχει δικαίωμα στη νόμιμη μοίρα. Στη νόμιμοι μοίρα δικαίωμα έχουν τα παιδιά ή τα εγγόνια του θανόντος διαθέτη, ο σύζυγος και οι γονείς του. Σε μία διαθήκη είναι θεμιτή η απόφαση του διαθέτη να μην αφήσει κανένα κληρονομιαίο στοιχείο σε κάποιον κοντινό συγγενή του και ειδικώς σε κάποιο παιδί του, στον σύζυγό του ή στους γονείς του. Η διαθήκη αυτή είναι έγκυρη, όμως τα παιδιά, ο σύζυγος και οι γονείς του κληρονομουμένου έχουν δικαίωμα στη νόμιμη μοίρα, που είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας, δηλαδή το μισό του μεριδίου που θα ελάμβαναν αν δεν υπήρχε καθόλου διαθήκη. Ακόμα δηλαδή κι αν οι παραπάνω παραλείπονται εντελώς, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν, αν θέλουν, το μισό από το εξ αδιαθέτου μερίδιό τους. Υπάρχει όμως και η δυνατότητα η διαθήκη να ακυρωθεί εξ ολοκλήρου, εάν είναι εις βάρος ενός νόμιμου μεριδούχου, εάν δηλαδή παραλείπει εντελώς κάποιο παιδί (ή εγγόνι, εάν το παιδί έχει προαποβιώσει), τον σύζυγο ή έναν γονέα του διαθέτη. Η ακύρωση μπορεί να ζητηθεί εάν αποδεικνύεται ότι ο διαθέτης όταν συνέταξε την διαθήκη δεν γνώριζε ότι υπάρχει αυτός ο νόμιμος μεριδούχος. Επί παραδείγματι, εάν ο διαθέτης πίστευε ότι δεν έχει παιδιά και γι’ αυτό με διαθήκη άφησε όλη την περιουσία του σε μία φίλη του, ενώ μετά τον θάνατο του διαθέτη αποκαλύπτεται ότι υπήρχε παιδί του, την ύπαρξη του οποίου ο διαθέτης δεν γνώριζε όταν έγραφε την διαθήκη του. Το ίδιο ισχύει εάν για παράδειγμα η σύζυγος του διαθέτη ήταν έγκυος κατά τον χρόνο συντάξεως της διαθήκης χωρίς ο διαθέτης να το γνωρίζει τότε. Επίσης, μπορεί να ακυρωθεί η διαθήκη που συντάχθηκε όταν ο διαθέτης δεν ήταν παντρεμένος, ενώ αργότερα παντρεύτηκε. Η σύζυγος μπορεί να ζητήσει την ακύρωση της διαθήκης που προφανώς δεν την αναφέρει ως κληρονόμο, αφού η σύζυγος γνώρισε και παντρεύτηκε τον διαθέτη αρκετά χρόνια μετά την σύνταξη της διαθήκης. Αυτό συνέβη και στα πραγματικά περιστατικά της υπ΄αριθ. 376/2004 απόφασης του Αρείου Πάγου. Ο διαθέτης ζούσε στην Αυστραλία από το 1951 χωρίς να έχει τελέσει γάμο. Το 1985 συνέταξε εκεί διαθήκη σύμφωνα με το νόμο της χώρας αυτής, εν όψει της μετοικήσεώς του στην Ελλάδα. Με την διαθήκη του άφησε όλη την κληρονομία του σε έναν ανηψιό του, ενώ άφησε την επικαρπία ακινήτων του στην μητέρα του. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στην Φλώρινα, τέλεσε γάμο και απεβίωσε το 1998. Η διαθήκη του από την Αυστραλία ανέφερε μόνο τον ανηψιό και την μητέρα του, ενώ δεν ανέφερε, δηλαδή παρέλειπε την μετέπειτα σύζυγό του, γεγονός λογικό, δεδομένου του ότι κατά τον χρόνο συντάξεως της διαθήκης το 1985, ο διαθέτης δεν γνώριζε ότι αργότερα θα νυμφευόταν. Παραλλήλως, στην Ελλάδα ο διαθέτης δεν συνέταξε νέα διαθήκη στην οποία να αναφέρει την σύζυγό του, διότι πίστευε ότι η διαθήκη της Αυστραλίας δεν ισχύει στην Ελλάδα και επομένως η σύζυγός του θα κληρονομούσε ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος του ούτως ή άλλως. Μετά τον θάνατό του το 1998, ο ανηψιός δημοσίευσε στην Ελλάδα την διαθήκη της Αυστραλίας με την οποία αυτός ελάμβανε το σύνολο της κληρονομίας του θείου του. Ωστόσο, η σύζυγος του διαθέτη προσέβαλε στο δικαστήριο το κύρος της διαθήκης σύμφωνα με το άρθρο 1786 του Αστικού Κώδικα, ακριβώς διότι όταν είχε συνταχθεί η διαθήκη στην Αυστραλία το 1985 ο διαθέτης δεν γνώριζε την γυναίκα που αργότερα θα παντρευόταν και στις περιπτώσεις αυτές ο νόμος λέει ότι ο μετέπειτα μεριδούχος (εν προκειμένω, η μετέπειτα σύζυγος), μπορεί να ζητήσει την ακύρωση της διαθήκης. Τα δικαστήρια στην Ελλάδα δικαίωσαν την σύζυγο, κρίνοντας ότι η διαθήκη της Αυστραλίας δεν μπορεί να εφαρμοσθεί, εφόσον μετά την σύνταξη της διαθήκης υπήρξε γάμος του διαθέτη και η σύζυγός του είναι αυτή που πλέον δικαιούται να λάβει την κληρονομία του. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Εγγραφή Εξωγάμου Τέκνου στην Ελλάδα

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Όταν συμβαίνει στο εξωτερικό, (εκτός Ελλάδος) κάποιο ληξιαρχικό γεγονός, όπως γέννηση, γάμος ή θάνατος, που έχει σχέση με Έλληνα πολίτη, το γεγονός αυτό επειδή συνέβη στο εξωτερικό πρέπει να εγγραφεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο, που βρίσκεται στην Αθήνα, στην οδό Μητροπόλεως αριθ. 60. Μόνο αφού εγγραφεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο κάποιο από τα παραπάνω γεγονότα, αναγνωρίζεται στην Ελλάδα από τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες και από τα δικαστήρια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εάν ένας Έλληνας που φαίνεται στην Ελλάδα ως παντρεμένος, εκδώσει διαζύγιο στο εξωτερικό και λυθεί εκτός Ελλάδος ο γάμος του, για να μπορέσει να αναγνωρισθεί ως διαζευγμένος στην Ελλάδα και ενδεχομένως να μπορεί να τελέσει νέο γάμο, πρέπει πρώτα η δικαστική απόφαση του διαζυγίου που έχει εκδοθεί στο εξωτερικό να εγγραφεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο. Όταν ένας Έλληνας άνδρας αποκτάει τέκνο στο εξωτερικό εκτός γάμου, χωρίς δηλαδή να έχει προηγηθεί γάμος του με την μητέρα του τέκνου, η γέννηση του εξωγάμου τέκνου που έλαβε χώρα στο εξωτερικό, δεν μπορεί να εγγραφεί κατ’ αρχάς στο Ειδικό Ληξιαρχείο, διότι δεν μπορεί να εγγραφεί πρώτα ο γάμος του Έλληνα, αφού δεν υπάρχει. Για να μπορέσει το εκτός γάμου τέκνο που γεννήθηκε στο εξωτερικό από Έλληνα πατέρα, να εγγραφεί και να τύχει πλήρους νομικής αναγνωρίσεως στην Ελλάδα, πρέπει να εγγραφεί η αλλοδαπή συμβολαιογραφική πράξη ή η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει το τέκνο ως παιδί του Έλληνα πολίτη. Εάν ένα τέκνο γεννηθεί εντός γάμου στο εξωτερικό, το Ειδικό Ληξιαρχείο πρέπει πρώτα να εγγράψει τον γάμο των γονέων του τέκνου, εάν έχει γίνει στο εξωτερικό, ή να λάβει την ληξιαρχική πράξη γάμου τους από κάποιο ληξιαρχείο στην Ελλάδα, εάν ο γάμος τους έχει γίνει στην Ελλάδα και ακολούθως θα εγγράψει και την γέννηση του τέκνου τους, που έλαβε χώρα στο εξωτερικό. Όταν όμως το τέκνο που γεννήθηκε στο εξωτερικό είναι εκτός γάμου, τότε πριν εγγραφεί η γέννηση στη Ειδικό Ληξιαρχείο, πρέπει να εγγραφεί μία νομική πράξη ή δικαστική απόφαση από το εξωτερικό, από την επίσημη μετάφραση της οποίας να προκύπτει με σαφήνεια ότι ο Έλληνας πολίτης έχει αναγνωρίζει το τέκνο ως δικό του παιδί ή ότι το αλλοδαπό δικαστήριο τελεσιδίκως αναγνώρισε το παιδί ως δικό του, ακόμα κι αν αυτός είχε αρνηθεί την αναγνώριση. Εάν μάλιστα πρόκειται για αλλοδαπή δικαστική απόφαση, συνήθως πρέπει πρώτα να γίνει ένα δικαστήριο στην Ελλάδα, για να αναγνωρισθεί το δεδικασμένο της αλλοδαπής αποφάσεως και μετά να εγγραφεί η απόφαση αυτή στο Ειδικό Ληξιαρχείο και ακολούθως να εγγραφεί και η γέννηση στο εξωτερικό του εκτός γάμου τέκνου που θα φαίνεται επισήμως πλέον και στην Ελλάδα ότι έχει πατέρα τον Έλληνα πολίτη, που δεν είχε νυμφευθεί την μητέρα του παιδιού. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,

Αυθαίρετο στην Ελλάδα δεν μεταβιβάζεται

. Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Για να μεταβιβασθεί ένα ακίνητο στην Ελλάδα πρέπει να υπογραφεί συμβόλαιο σε συμβολαιογράφο στην Ελλάδα, τόσο από αυτόν που έχει το ακίνητο, όσο και από εκείνον που το λαμβάνει. Η μεταβίβαση μπορεί να είναι πώληση, δωρεά, γονική παροχή ή κάποια άλλη πιο σπάνια δικαιοπραξία. Ο συμβολαιογράφος συγκεντρώνει όλα τα συνοδευτικά έγγραφα που ο νόμος απαιτεί για να μπορεί να υπογραφεί το συμβόλαιο της μεταβίβασης, αλλά και για να μεταγραφεί στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο. Τα έγγραφα που απαιτούνται είναι το πληρεξούσιο για καθένα από τα συμβαλλόμενα μέρη, εάν ο πωλητής ή ο αγοραστής, ο δωρητής ή ο δωρεοδόχος κλπ. δεν παρίστανται αυτοπροσώπως στην υπογραφή του συμβολαίου, η φορολογική ενημερότητα για αμφότερα τα μέρη, (έγγραφο της εφορίας ότι κανένας τους δεν οφείλει φόρους και συνεπώς ότι επιτρέπεται να γίνει η μεταβίβαση), βεβαίωση πάλι από την εφορία ότι ο μεταβιβάζων έχει δηλώσει το ακίνητο στο Ε9 ηλεκτρονικά στο διαδίκτυο και στην δήλωση φόρου κληρονομίας ή στην δήλωση δωρεάς και ότι έχουν καταβληθεί οι σχετικοί φόροι, δήλωση μεταβίβασης υπογεγραμμένη από την εφορία ότι έχει καταβληθεί ο φόρος μεταβίβασης, τοπογραφικό αν πρόκειται για οικόπεδο ή αγροτεμάχιο και δήλωση μηχανικού ότι το ακίνητο δεν έχει αυθαίρετες κατασκευές. Αυτή η τελευταία προϋπόθεση, ήτοι η δήλωση πολιτικού μηχανικού ότι το μεν οικόπεδο ή αγροτεμάχιο δεν έχουν κτίσματα, το δε διαμέρισμα ή η μονοκατοικία δεν έχουν αυθαίρετες κατασκευές προστέθηκε ως προαπαιτούμενο για κάθε μεταβίβαση ακινήτου στην Ελλάδα το 2011 και αποτελεί αιτία αυξήσεως του κόστους μεταβιβάσεως που επιβαρύνει τον πωλητή, δωρητή, παρέχοντα στην γονική παροχή κλπ. Ο μηχανικός, έχοντας στην διάθεσή του τους τίτλους, αλλά και την οικοδομική άδεια του ακινήτου, επισκέπτεται το προς μεταβίβαση ακίνητο, διενεργεί αυτοψία και μετρήσεις των διαστάσεών του, ώστε να διακριβώσει εάν η πραγματικότητα, δηλαδή το ακίνητο που έχει κτισθεί (διαμέρισμα, μονοκατοικία), συμφωνεί με όσα γράφει η πολεοδομική άδεια, ή αν υπάρχουν αποκλίσεις. Στην τελευταία περίπτωση, όταν δηλαδή το κτίσμα έχει διαφορές εν σχέσει προς την πολεοδομική άδεια, ο μηχανικός δεν μπορεί να δώσει βεβαίωση και το ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβασθεί πριν υποβληθεί δήλωση τακτοποιήσεως στην πολεοδομία, πληρωθούν πρόστιμα και καταγραφούν πλέον οι διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά του ακινήτου στην πραγματική μορφή τους και όχι στην θεωρητική που φαίνεται στην άδεια. Όταν υπάρχουν σοβαρές παρανομίες, όπως μεταβολή υπογείου ή ισογείου από χώρο σταθμεύσεως ή λεβητοστάσιο σε κανονική κατοικία, ανέγερση ορόφου ή επέκταση δωματίων άνευ αδείας κλπ. ο ιδιοκτήτης του ακινήτου γνωρίζει από πριν ότι για να το μεταβιβάσει πρέπει πρώτα να καταβάλει πρόστιμο στην πολεοδομία και αμοιβή μηχανικού για τακτοποίηση των αυθαιρεσιών. Όταν όμως η απόκλιση από την άδεια είναι μικρή και μη αναμενόμενη, ο ιδιοκτήτης αντιλαμβάνεται ξαφνικά ότι προστίθεται ακόμα μία σεβαστή δαπάνη που πρέπει να πληρώσει για να νομιμοποιήσει μία λεπτομέρεια του ακινήτου του, που παρουσιάζεται ως αυθαιρεσία, για να μπορεί να γίνει η μεταβίβαση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, διαμέρισμα προς δωρεά από τον έναν αδελφό προς τον άλλον, ευρέθη να έχει την συγκλονιστική (!) αυθαιρεσία το μπαλκόνι του να είναι είκοσι εκατοστά πιο πλατύ από ό,τι λέει η άδεια οικοδομής, με αποτέλεσμα το μέσο κόστος νομιμοποιήσης της ...τεράστιας αυτής αυθαιρεσίας να ανέρχεται στα χίλια ευρώ (πεντακόσια το πρόστιμο και άλλα τόσα περίπου η αμοιβή του μηχανικού). Όταν το ακίνητο που μεταβιβάζεται έχει μικρή σχετικά αξία, είκοσι, τριάντα ή σαράντα χιλιάδων ευρώ, το κόστος χιλίων ευρώ για πολεοδομική τακτοποίηση του ακινήτου, που προστίθεται στα άλλα έξοδα, όπως αμοιβή συμβολαιογράφου, δικηγόρου για έλεγχο τίτλων, ταμείο νομικών, καταβολή τυχόν παλαιών φόρων ΕΝΦΙΑ, προστίμων για εκπρόθεσμες δηλώσεις εισοδήματος, που ο ομογενής πωλητής του ακινήτου δεν είχε υποβάλει στο παρελθόν, καθώς και κόστος μεταγραφής του συμβολαίου, γίνεται αντιληπτό ότι οι εμπλεκόμενοι επιβαρύνονται ενδεχομένως υπερμέτρως λόγω μίας κατασκευαστικής λεπτομέρειας για να μπορέσουν να ολοκληρώσουν την μεταβίβαση ενός μικρού σχετικά ακινήτου στην Ελλάδα.

Validating a Foreign Court Decision in Greece

By Christos ILIOPOULOS* In our times individuals and families are involved with more than one country more often than ever. Travelling is easier and usually less expensive than before. Apart from the immigration waves of the past decades, which created large communities of ex-patriates living in a foreign country, today relocation from one country to another, due to professional, financial or even political reasons, are the result of the globalization, which makes the world an interconnected community. Such developments have created the need for increasingly more people to validate a court decision issued in one country, in the legal order of another. Greeks living in other countries very often have to enforce or simply register in Greece a foreign court decision, ruling or order. The areas of law where this happens more often is family law (divorce, child custody and visitation rulings), as well as business law, where one party who obtained a favorable court ruling seeks to collect from the adversary by implementing that foreign ruling in Greece, where the adversary appears to have assets. Once such a court decision or ruling is issued by the competent court or tribunal of the foreign country, the decision can be incorporated into the Greek legal order, in such a way that it will have legal validity and recognition in Greece as if it was issued by a Greek court. The foreign decision must be absolute or final. This means that the time limits for filing an appeal, or petition for review, or any other type of challenge of the decision of the court of first instance, must have expired, or the decision must have been issued by a court of appeals. In other words, the decision must not be subject to legal review or challenge and/or must be directly applicable in the country where it was issued. The Greek court will require written proof that the decision issued by the foreign court is final or absolute. Such proof could be a mention in the body of the decision itself, that it is final, or absolute, or that the time limits for appeal or review or challenge have expired and that no appeal or challenge has been filed against it, or any text of similar meaning. However, proof that the decision is final or absolute could also be provided in the form of a separate letter or certificate, issued by the court which issued the decision in question, signed either by a judge or a secretary of that court. If the proof that the decision is final is provided with a separate document, this document must also have the Apostille stamp, just like the main court decision. This final or absolute court decision must be filed before the Greek court officially certified as an original or true copy of the decision, with the stamp of Apostille, (Convention of the Hague of 5 Oct. 1961), if the foreign country is a member of that Convention, otherwise the decision must be certified by the local Consulate of Greece. The main substantial requirement for the foreign court decision to be recognized as valid in Greece is that the procedure under which the decision was issued, as well as its content, do not violate the basic rules of the Greek public order, regarding the safeguarding of the rights of both parties for a just hearing, (audio alteram partem etc.), that the rule of law is observed, that the fundamental human rights have been protected and that the basic rules of the Greek legal order (jus cogens) have not been violated. Also, the foreign court decision must be as detailed as possible. A simple court certificate describing the main aspects of the case and its outcome normally will not be accepted as a proper court decision. The original / certified foreign ruling must have the form of a detailed court decision, stating the court, the parties, the procedure, the facts, the considerations and justifications of the court and finally, what the court orders. Once the foreign ruling is recognized by the Greek court, any certified copy of it will be considered as an official court decision, which can be enforced according to the rules of the Greek legal order. *Christos ILIOPOULOS, attorney at the Supreme Court of Greece , LL.M. www.greekadvocate.eu e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr bm-bioxoi@otenet.gr

Τι ισχύει με τους τραπεζικούς περιορισμούς στην Ελλάδα.

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Στην Ελλάδα κάθε πρόσωπο που έχει χρηματική κατάθεση σε τράπεζα μπορεί να κάνει ανάληψη μέχρι 420 ευρώ την εβδομάδα από κάθε τράπεζα. Εάν κάποιος έχει από έναν λογαριασμό σε τρεις τράπεζες, μπορεί κάθε εβδομάδα να κάνει ανάληψη 420 ευρώ από κάθε τράπεζα, επομένως μπορεί να παίρνει 3 Χ 420 = 1.260 ευρώ την εβδομάδα. Αν όμως έχει τρεις λογαριασμούς στην ίδια τράπεζα, τότε μπορεί να αναλάβει μόνο μέχρι 420 ευρώ. Εάν τα χρήματα έχουν σταλεί από το εξωτερικό σε τράπεζα στην Ελλάδα, τότε ο δικαιούχος του λογαριασμού μπορεί να πάρει από την τράπεζα έως το 10% του ποσού που έχει σταλεί. Αν δηλαδή έχει σταλεί ποσό 10.000 ευρώ, μπορεί να γίνει ανάληψη έως και 1.000 ευρώ, δηλαδή πάνω από το όριο των 420 ευρώ την εβδομάδα. Όσοι έχουν χρήματα στην Ελλάδα και θέλουν να στείλουν ποσά στο εξωτερικό, το όριο είναι μόνο 500 ευρώ εβδομαδιαίως από κάθε τράπεζα. Αν λοιπόν έχουν λογαριασμούς σε περισσότερες τράπεζες, τότε μπορούν να στείλουν τόσα πεντακοσάρικα στο εξωτερικό, όσες είναι και οι τράπεζες στην Ελλάδα, στις οποίες έχουν λογαριασμό ή λογαριασμούς. Εκείνοι που ταξειδεύουν εκτός Ελλάδος επιτρέπεται να έχουν μαζί τους μέχρι 2.000 ευρώ, ή το αντίστοιχο σε συνάλλαγμα, σε κάθε ταξείδι τους. Είναι όμως πολύ σημαντικό για τους ομογενείς ότι οι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού δεν έχουν αυτόν τον περιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι για τους μονίμους κατοίκους εξωτερικού ισχύει το προηγούμενο καθεστώς, ότι δηλαδή κατά την έξοδό τους από την Ελλάδα μπορούν να έχουν μαζί τους έως 10.000 ευρώ ή το αντίστοιχο σε συνάλλαγμα. Εάν έχουν ποσά από 10.000 ευρώ και πάνω, πρέπει να το δηλώσουν στο τελωνείο πριν φύγουν από την Ελλάδα. Η μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω διαδικτύου (e-banking, internet banking), είτε στην ίδια τράπεζα, είτε σε άλλη τράπεζα, πάντοτε εντός Ελλάδος, δεν έχει κανέναν περιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι από κάθε τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα μπορεί να μεταφερθούν χρηματικά ποσά σε άλλον τραπεζικό λογαριασμό εντός Ελλάδος απεριορίστως. Επίσης, ποσά που έχουν σταλεί από το εξωτερικό σε τράπεζα στην Ελλάδα, μπορούν να σταλούν εκ νέου στο εξωτερικό εν όλω ή εν μέρει. Για συγκεκριμένες υποθέσεις οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να απευθύνονται στο τραπεζικό ίδρυμα της Ελλάδος με το οποίο συνεργάζονται και στο οποίο τηρούν λογαριασμό, ώστε να λάβουν πληροφορίες για το αν η κίνηση που θέλουν να κάνουν με τα χρήματά τους επιτρέπεται ή όχι και αν επιτρέπεται, υπό ποίες προϋποθέσεις. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Κληρονομούν τα ανήψια ή όχι;

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Στην Ελλάδα στην πρώτη σειρά της κληρονομικής διαδοχής είναι τα τέκνα και ο σύζυγος του θανόντος. Όταν δεν υπάρχει διαθήκη, ο σύζυγος, εφόσον υπάρχουν και τέκνα, κληρονομεί το ένα τέταρτο (1/4) της κληρονομίας και τα τέκνα λαμβάνουν τα υπόλοιπα τρία τέταρτα (3/4). Αν δεν υπάρχουν τέκνα, τότε ο σύζυγος λαμβάνει το μισό της κληρονομίας και τα αδέλφια του θανόντος λαμβάνουν το άλλο μισό. Αν δεν υπάρχουν ούτε παιδιά, ούτε σύζυγος του θανόντος, τότε κληρονομούν τα αδέλφια του, σε ίσα μερίδια, εφόσον οι γονείς του κληρονομουμένου δεν είναι στην ζωή. Αν κάποια αδέλφια έχουν προαποβιώσει, έχουν δηλαδή πεθάνει πριν τον κληρονομούμενο αδελφό τους, τότε το μερίδιο που θα έπαιρναν το παίρνουν τα παιδιά τους, δηλ. τα ανήψια του κληρονομουμένου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στο ελληνικό δίκαιο εφαρμόζεται ο σαφής και αναμφισβήτητος κανόνας ότι όταν ο θανών δεν άφησε παιδιά αλλά μόνο σύζυγο, οπότε τα αδέλφια του θανόντος λαμβάνουν το 50% της κληρονομίας, αλλά και όταν ο θανών δεν άφησε ούτε παιδιά ούτε σύζυγο, οπότε τα αδέλφια του λαμβάνουν το 100% της κληρονομίας, σε περίπτωση που κάποια αδέλφια του κληρονομουμένου έχουν αποβιώσει πριν τον κληρονομούμενο, το μερίδιό τους δεν χάνεται, αλλά πηγαίνει στα παιδιά τους ή στα εγγόνια τους, αν δεν ζουν ούτε τα παιδιά τους. Επί παραδείγματι, εάν έχει αποβιώσει ο Α χωρίς τέκνα, σύζυγο και γονείς και έχει αφήσει δύο αδέλφια και δύο ανηψιές, κόρες της προαποβιωσάσης αδελφής του, θα υπάρξουν τρία ίσα κληρονομικά μερίδια. Τα δύο εν ζωή αδέλφια θα κληρονομήσουν από 1/3 της κληρονομίας, ενώ οι δύο ανηψιές θα λάβουν μαζί το υπόλοιπο 1/3, δηλαδή η κάθε μία θα λάβει από 1/6. Η λύση να κληρονομούν τα ανήψια του θανόντος σε περίπτωση κατά την οποία κάποιος αδελφός ή αδελφή έχουν αποβιώσει πριν τον κληρονομούμενο είναι αυτονόητη στο ελληνικό δίκαιο και ισχύει τουλάχιστον από το 1946, όταν εισήχθη στην Ελλάδα ο Αστικός Κώδικας. Η προφανής αυτή λύση ωστόσο δεν είναι τόσο αυτονόητη σε άλλες χώρες, όπως επί παραδείγματι σε μερικές πολιτείες της Αυστραλίας, όπου το ζήτημα εάν κληρονομούν τα ανήψια, δηλ. τα τέκνα προαποβιωσάντων αδελφών ήταν αμφισβητούμενο αν πρέπει να ισχύει ή όχι. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, στη Νέα Νότιο Ουαλία μέχρι το 2006 το θέμα αν κληρονομούν τα ανήψια προαποβιωσάντων αδελφών δεν ήταν πλήρως διευκρινισμένο, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται αμφισβητήσεις. Για τον λόγο αυτόν είναι πολύ σημαντικό να διευκρινίζεται το δίκαιο ποιάς χώρας εφαρμόζεται επί της κληρονομίας κάποιου που είχε διπλή ιθαγένεια. Εάν μία γυναίκα είχε γεννηθεί στην Ελλάδα από Έλληνες γονείς και είχε βεβαίως την ελληνική ιθαγένεια, μετανάστευσε στην Αυστραλία και απέκτησε εκεί και την αυστραλιανή ιθαγένεια, όταν αποβιώσει, για την περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα εφαρμόζεται το ελληνικό δίκαιο. Αν όμως ο κληρονομούμενος είχε μόνο μία ιθαγένεια, π.χ. την καναδική, για την περιουσία που άφησε στην Ελλάδα και για το ποιοί και σε τι ποσοστά κληρονομούν θα ισχύσει το καναδικό κληρονομικό δίκαιο και όχι το ελληνικό. Οι φόροι ωστόσο θα πληρωθούν σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, διότι η περιουσία βρίσκεται στην Ελλάδα. Επίσης η μεταβίβαση της κυριότητας από τον κληρονομούμενο στον ή στους κληρονόμους θα γίνει σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, έστω κι αν ο θανών ήταν υπήκοος άλλης χώρας και όχι της Ελλάδος. \ *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Διορίστε αντίκλητο στην Ελλάδα αμέσως!

Διορίστε αντίκλητο στην Ελλάδα αμέσως! Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Αν δεν έχετε περιουσία στην Ελλάδα, αν δεν έχετε ακίνητο, διαμέρισμα, σπίτι, οικόπεδο ή αγροτεμάχιο, αν δεν έχετε τραπεζικό λογαριασμό, μετοχές, ή ομόλογα, αν δεν έχετε αυτοκίνητο, σκάφος ή άλλα συμφέροντα στην Ελλάδα, ούτε συγγενείς ή φίλους ή γνωστούς που να έχουν κάτι από τα παραπάνω στην Πατρίδα, τότε δεν χρειάζεται να συνεχίσετε την ανάγνωση αυτού του άρθρου. Αν όμως έχετε κάτι από τα παραπάνω, τότε πρέπει να εξακριβώσετε αν έχετε αντίκλητο στην εφορία της Ελλάδος, ή ακριβέστερα, φορολογικό εκπρόσωπο, όπως ονομάζεται τελευταίως. Φορολογικό εκπρόσωπο πρέπει να έχει κάθε κάτοικος εξωτερικού, που έχει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) στην Ελλάδα. Είναι το πρόσωπο που είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδος και αποτελεί τον σύνδεσμο ανάμεσα στον φορολογούμενο κάτοικο εξωτερικού και την φορολογική αρχή της Ελλάδος. Ο φορολογικός εκπρόσωπος δικαιούται να λαμβάνει πληροφορίες από την ελληνική εφορία περί της φορολογικής καταστάσεως του ομογενούς, κατοίκου εξωτερικού, περί τυχόν οφειλών του, ή άλλων εκκρεμοτήτων, όπως η μη υποβολή φορολογικών δηλώσεων τα προηγούμενα έτη, τυχόν διορθώσεις που πρέπει να γίνουν στο Ε9 για τα ακίνητα του εντολέως στην Ελλάδα κλπ. Ο φορολογικός εκπρόσωπος μπορεί να λαμβάνει αντίγραφα υποβληθεισών φορολογικών δηλώσεων του μονίμου κατοίκου εξωτερικού, αλλά και φορολογική ενημερότητα, που συχνά είναι το «μαγικό χαρτάκι», που επιτρέπει στον κάτοικο εξωτερικού να πωλήσει ή να μεταβιβάσει γενικώς το ακίνητό του στην Ελλάδα, να το δώσει με γονική παροχή στο παιδί του, να το δωρίσει, ή να προβεί σε άλλες νομικές πράξεις. Εάν ο φορολογικός εκπρόσωπος αποβιώσει, τότε ο κάτοικος εξωτερικού πρέπει να διορίσει άλλον εντός δέκα μόλις ημερών! Η προθεσμία είναι εξωπραγματική και εξοντωτική, διότι το πρόστιμο για την παράλειψη διορισμού νέου φορολογικού εκπροσώπου, σε περίπτωση που ο προηγούμενος αποβιώσει, είναι 104 ευρώ. Φαντασθείτε τώρα τον Έλληνα ομογενή στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία, αλλά και στην Αργεντινή, την Βραζιλία, τον συχνά μεγάλης ηλικίας κάτοικο εξωτερικού που μένει στη Νότιο Αφρική ή στη Νέα Ζηλανδία, που δεν δύναται να μαθαίνει τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα τόσο γρήγορα και μάλιστα την φορολογική νομοθεσία που αλλάξει κάθε δύο μήνες, να προλάβει να πληροφορηθεί τον θάνατο του φορολογικού εκπροσώπου του στην Ελλάδα και να συντάξει νέο πληρεξούσιο ή έστω εξουσιοδότηση, να κλείσει ραντεβού για να μεταβεί στο Προξενείο ή σε συμβολαιογράφο στην πόλη όπου ζει ή σε άλλη Πολιτεία, κανά δυό χιλιάδες μίλια μακριά και να την στείλει στην Ελλάδα για να διορίσει άλλον φορολογικό εκπρόσωπο. Μέσα σε δέκα ημέρες! Αν πάρετε εκατό ομογενείς, ζήτημα είναι αν ένας ή δύο καταφέρουν τόσο γρήγορα να διορίσουν νέο αντίκλητο στην ελληνική εφορία. Οι υπόλοιποι θα αναγκασθούν για να τελειώσουν την όποια υπόθεσή τους, πέραν της υπολοίπου γραφειοκρατίας και των εξόδων για την πώληση ή διευθέτηση της περιουσίας τους, να πληρώσουν ένα πρόσθετο χαράτσι 104 ευρώ, για μη έγκαιρο διορισμό νέου αντικλήτου. Η διάταξη που ορίζει το πρόστιμο αυτό είναι νομίζουμε άδικη για το σύνολο των Ελλήνων που ζουν εκτός Ελλάδος, αλλά προσφέρουν στην Ελλάδα παντοιοτρόπως, έχουν ακίνητα και περιουσίες στην Ελλάδα, πληρώνουν φόρους και βοηθούν την οικονομία της Πατρίδας τους, αλλά και συμβάλλουν συχνά στην διαμόρφωση μίας ευνοϊκής κοινής γνώμης για την Ελλάδα, στις ξένες χώρες όπου διαμένουν. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Τι ισχύει με τους τραπεζικούς περιορισμούς στην Ελλάδα.

Τι ισχύει με τους τραπεζικούς περιορισμούς στην Ελλάδα. Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Στην Ελλάδα κάθε πρόσωπο που έχει χρηματική κατάθεση σε τράπεζα μπορεί να κάνει ανάληψη μέχρι 420 ευρώ την εβδομάδα από κάθε τράπεζα. Εάν κάποιος έχει από έναν λογαριασμό σε τρεις τράπεζες, μπορεί κάθε εβδομάδα να κάνει ανάληψη 420 ευρώ από κάθε τράπεζα, επομένως μπορεί να παίρνει 3 Χ 420 = 1.260 ευρώ την εβδομάδα. Αν όμως έχει τρεις λογαριασμούς στην ίδια τράπεζα, τότε μπορεί να αναλάβει μόνο μέχρι 420 ευρώ. Εάν τα χρήματα έχουν σταλεί από το εξωτερικό σε τράπεζα στην Ελλάδα, τότε ο δικαιούχος του λογαριασμού μπορεί να πάρει από την τράπεζα έως το 10% του ποσού που έχει σταλεί. Αν δηλαδή έχει σταλεί ποσό 10.000 ευρώ, μπορεί να γίνει ανάληψη έως και 1.000 ευρώ, δηλαδή πάνω από το όριο των 420 ευρώ την εβδομάδα. Όσοι έχουν χρήματα στην Ελλάδα και θέλουν να στείλουν ποσά στο εξωτερικό, το όριο είναι μόνο 500 ευρώ εβδομαδιαίως από κάθε τράπεζα. Αν λοιπόν έχουν λογαριασμούς σε περισσότερες τράπεζες, τότε μπορούν να στείλουν τόσα πεντακοσάρικα στο εξωτερικό, όσες είναι και οι τράπεζες στην Ελλάδα, στις οποίες έχουν λογαριασμό ή λογαριασμούς. Εκείνοι που ταξειδεύουν εκτός Ελλάδος επιτρέπεται να έχουν μαζί τους μέχρι 2.000 ευρώ, ή το αντίστοιχο σε συνάλλαγμα, σε κάθε ταξείδι τους. Είναι όμως πολύ σημαντικό για τους ομογενείς ότι οι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού δεν έχουν αυτόν τον περιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι για τους μονίμους κατοίκους εξωτερικού ισχύει το προηγούμενο καθεστώς, ότι δηλαδή κατά την έξοδό τους από την Ελλάδα μπορούν να έχουν μαζί τους έως 10.000 ευρώ ή το αντίστοιχο σε συνάλλαγμα. Εάν έχουν ποσά από 10.000 ευρώ και πάνω, πρέπει να το δηλώσουν στο τελωνείο πριν φύγουν από την Ελλάδα. Η μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω διαδικτύου (e-banking, internet banking), είτε στην ίδια τράπεζα, είτε σε άλλη τράπεζα, πάντοτε εντός Ελλάδος, δεν έχει κανέναν περιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι από κάθε τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα μπορεί να μεταφερθούν χρηματικά ποσά σε άλλον τραπεζικό λογαριασμό εντός Ελλάδος απεριορίστως. Επίσης, ποσά που έχουν σταλεί από το εξωτερικό σε τράπεζα στην Ελλάδα, μπορούν να σταλούν εκ νέου στο εξωτερικό εν όλω ή εν μέρει. Για συγκεκριμένες υποθέσεις οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να απευθύνονται στο τραπεζικό ίδρυμα της Ελλάδος με το οποίο συνεργάζονται και στο οποίο τηρούν λογαριασμό, ώστε να λάβουν πληροφορίες για το αν η κίνηση που θέλουν να κάνουν με τα χρήματά τους επιτρέπεται ή όχι και αν επιτρέπεται, υπό ποίες προϋποθέσεις. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Η πυλωτή δεν πωλείται ξεχωριστά

Η πυλωτή δεν πωλείται ξεχωριστά Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Η κύρια κατοικία για τους περισσοτέρους των Ελλήνων είναι το διαμέρισμα πολυκατοικίας. Πολύ συχνά η πολυκατοικία έχει πυλωτή, ιδίως σε κτήρια που κατασκευάσθηκαν μετά το 1980. Πυλωτή είναι ο ισόγειος χώρος του κτηρίου που δεν κλείνεται με τοίχους, αλλά αφήνεται ελεύθερος και ανοικτός, μόνο με τις κολώνες του κτηρίου και την είσοδο της πολυκατοικίας. Συνήθως το μεγαλύτερο μέρος της πύλωτης αξιοποιείται ως χώρος σταθμεύσεως αύτοκινήτων, με την βασική προβλεψη στην σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας και στα συμβόλαια κτήσεως των διαμερισμάτων να είναι ότι κάθε διαμέρισμα (δηλ. κάθε οριζόντια ιδιοκτησία) θα δικαιούται από μία θέση σταθμεύσεως στην πύλωτη (εάν δεν υπάρχει υπόγειο με αποθήκες και θέσεις σταθμεύσεως κι εκεί). Αρκετές φορές φθάνουν ενώπιον των δικαστηρίων υποθέσεις που αφορούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς της πυλωτής και των θέσεων σταθμεύσεως, παρά το γεγονός ότι τα ελληνικά δικαστήρια έχουν λύσει τα σχετικά ζητήματα. Στην υπ΄αριθ. 1586/2014 απόφασή του ο Άρειος Πάγος επανέλαβε ότι όταν κάποιος αποκτά την κυριότητα ενός διαμερίσματος, αποκτά ταυτοχρόνως και συγκυριότητα επί των μερών του όλου ακινήτου, που χρησιμεύουν στην κοινή από όλους τους οροφοκτήτες χρήση. Τέτοια μέρη είναι το έδαφος, οι αυλές, οι τοίχοι, τα θεμέλια, οι διάδρομοι και κάθε άλλο πράγμα που χρησιμεύει στην κονή χρήση από τους ιδιοκτήτες. Ποιά είναι αυτά τα κοινόκτητα και κοινόχρηστα μέρη της οικοδομής προσδιορίζεται στην σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας, στην οποία προσχωρούν και την οποία συνυπογράφουν όλοι οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων ανεξαιρέτως, είτε κατά την ανέγερση της οικοδομής, όταν συντάσσονται τα πρώτα συμβόλαια, είτε με την αγορά του διαμερίσματος από τον αρχικό ιδιοκτήτη. Μεταξύ των κοινοκτήτων και κοινοχρήστων μερών περιλαμβάνεται και η πυλωτή, που είναι ο χώρος του οικοπέδου, που κατά την βούληση των συνιδιοκτητών παραμένει, μετά την κατασκευή κτιρίου επί υποστυλωμάτων, στεγασμένος και γύρωθεν ανοικτός. Κατά συνέπεια, τα ανοικτά τμήματα της πυλωτής και οι ανοικτές θέσεις σταθμεύσεως (πάρκινγκ) δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαιρεμένης ιδιοκτησίας, δεν μπορούν δηλαδή να ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα κάποιου συγκεκριμένου ιδιοκτήτη ενός μόνο διαμερισματος της πολυκατοικίας, διότι ανήκουν στην συγκυριότητα όλων. Επ'αυτών μπορεί μόνο να παραχωρηθεί, με τη συστατική της οροφοκτησίας δικαιοπραξία ή με μεταγενέστερη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών, που καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και υποβάλλεται σε μεταγραφή, δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης σε ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων της ίδιας οικοδομής. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ιδιοκτήτης διαμερίσματος μπορεί να έχει αγοράσει μαζί με το διαμέρισμα και μία θέση σταθμεύσεως στην πυλωτή, την οποία όμως δεν μπορεί να πωλήσει ξεχωριστά, χωρίς το διαμέρισμα, διότι επ’ αυτής δεν έχει αποκλειστική κυριότητα. Μπορεί να την χρησιμοποιεί απεριορίστως κατά βούλησιν για να σταθμεύει το όχημα του, χωρίς να εμποδίζει την χρήση των άλλων συγκυρίων επί των δικών τους θέσεων σταθμεύσεως. Δεν μπορεί όμως να χρησιμοποιεί την θέση σταθμεύσεως της πυλωτής για άλλη χρήση, όπως π.χ. για απόθεση ή αποθήκευση αντικειμένων, διότι έτσι θα έθιγε την αισθητική της πολυκατοικίας και την ομοιομορφία του χώρου. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Κτηματολόγιο για όσους έχουν ακίνητα στην Ελλάδα

Κτηματολόγιο για όσους έχουν ακίνητα στην Ελλάδα . Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Τόσο οι κάτοικοι Ελλάδος, όσο και ακόμη περισσότερο οι ομογενείς που κατοικούν εκτός Ελλάδος, πρέπει να γνωρίζουν ότι εφόσον έχουν ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, θα πρέπει να ελέγξουν αν στην περιοχή που βρίσκονται τα ακίνητά τους έχει αρχίσει να λειτουργεί Κτηματολόγιο. Εάν πράγματι υφίσταται Κτηματολόγιο, τότε κάθε ιδιοκτήτης ακινήτου πρέπει να το δηλώσει εγγράφως, υποβάλλοντας τους τίτλους του (συμβόλαια), πιστοποιητικό μεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο και ίσως και άλλα συμπληρωματικά έγγραφα, αναλόγως της νομικής καταστάσεως του ακινήτου και ιδίως εάν έχει μεσολαβήσει κληρονομία. Το Κτηματολόγιο είναι ένα σύγχρονο, εξελιγμένο σύστημα καταγραφής των ακινήτων και των ιδιοκτητών τους, που εξυπηρετεί πολύ περισσότερο από το παλαιότερο και πιο γνωστό υποθηκοφυλακείο. Στόχο έχει όχι μόνο την λεπτομερέστερη και αρτιότερη καταγραφή των στοιχείων των ιδιοκτητών ακινήτων και την ακριβέστερη περιγραφή αυτών, αλλά και την καλύτερη προστασία από επίδοξους καταπατητές ή κάθε άλλον που θα μπορούσε να επιβουλευθεί την κυριότητα ενός ακινήτου, να μετακινήσει αυθαιρέτως τα συνορα, να επικαλεσθεί χρησικτησία ενώ δεν συντρέχουν οι όροι αυτής και γενικώς να επιχειρήσει να αποκτήσει δικαιώματα που δεν έχει. Κτηματολόγιο δεν έχει συσταθεί σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Υπάρχουν ακόμα πολλές περιοχές στις οποίες το νέο σύστημα καταχώρησης των ακινήτων και των ιδιοκτητών τους δεν έχει ακόμη αρχίσει να λειτουργεί. Οι κάτοχοι ακινήτων σ’ αυτές τις περιοχές πρέπει να επαγρυπνούν και να παρακαλουθούν τις ειδήσεις ή να επικοινωνούν με το Κτηματολόγιο ώστε μόλις το σύστημα αρχίσει να λειτουργεί και στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητό τους, αμεσως είτε να συντάξουν μόνοι τους την δήλωση του Κτηματολογίου και να συλλέξουν τα έγγραφα που απαιτούνται για την υποβολή της, ή να απευθυνθούν σε δικηγόρο, ώστε αυτός να αναλάβει την σύνταξη και υποβολή της δηλώσεως με τα συνοδευτικά έγγραφα, αναλόγως της νομικής καταστάσεως του ακινήτου και του είδους του εμπραγμάτου δικαιώματος (πλήρης ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία). Εφόσον στην συγκεκριμένη περιοχή έχει αρχίσει η διαδικασία της κτηματογραφήσεως, δήλωση πρέπει να υποβάλλει όχι μόνο αυτός που έχει την πλήρη κυριότητα του ακινήτου, αλλά και εκείνος που έχει απλώς την ψιλή κυριότητα και εκείνος που έχει την επικαρπία. Όταν ένας γονέας έχει μεταβιβάσει στο παιδί του ένα ακίνητο, αλλά έχει παρακρατήσει την επικαρπία, τότε ο γονέας ονομάζεται επικαρπωτής και το παιδί ψιλός κύριος. Αμφότεροι υποχρεούνται να υποβαλλουν δήλωση στο Κτηματολόγιο. Η κύρωση για μη υποβολή δηλώσεως στο Κτηματολόγιο είναι πολύ βαριά και φθάνει μέχρι την οριστική απώλεια της κυριότητος του ακινήτου. Η διαδικασία κτηματογραφήσεως περνάει από πολλά στάδια, το πρώτο των οποίων είναι η κλήση όλων των ιδιοκτητών ακινήτων μίας συγκεκριμένη περιοχής να δηλώσουν εντός των επομένων μηνών τα συμβολαια και γενικώς τα δικαιωματά τους επί ακινήτων. Εάν το ακίνητο δεν δηλωθεί τότε, υπάρχει ακόμα χρόνος και δυνατότητα το ακίνητο να δηλωθεί εκπροθέσμως σε κάποιο μεταγενέστερο στάδιο, είτε χωρίς καμμία κύρωση, είτε με υποχρέωση προσφυγής στο δικαστήριο για αναγνώριση πρώτα του δικαιώματος και καταχώρισή του ακολούθως στο Κτηματολόγιο. Μετά όμως από την απώτερη προθεσμία, που είναι διαφορετική για κάθε περιοχή της Ελλάδος, αφού διαφορετική είναι και η έναρξη του Κτηματολογίου σε κάθε περιοχή, ο νόμος προβλέπει ότι ο ιδιοκτήτης του ακινήτου που παρέλειψε μετά από τόσα χρόνια να το δηλώσει σωστά στο Κτηματολόγιο, παύει πλέον να είναι ιδιοκτήτης του ακινήτου. Χάνει την κυριότητα ή το όποιο άλλο δικαίωμα είχε, το ακίνητο περνάει στην κυριότητα του δημοσίου και το μόνο που μένει στον, πρώην πλέον, ιδιοκτήτη είναι να ζητήσει αποζημίωση από το κράτος αναλόγου ύψους με την αξία του ακινήτου που δεν δήλωσε στο Κτηματολόγιο και του οποίου την κυριότητα απώλεσε. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr

Οδηγός μοτοσυκλέτας που δεν φορούσε κράνος σε ατύχημα

Οδηγός μοτοσυκλέτας που δεν φορούσε κράνος σε ατύχημα Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 2 Σεπτεμβρίου 2015Σε αυτοκινητικό ατύχημα ο υπαίτιος οδηγός οφείλει να αποζημιώσει όποιον έχει υποστεί σωματική βλάβες και υλικές ζημίες. Ο ζημιωθείς μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος όσο διάστημα ήταν ανίκανος για εργασία εξαιτίας του ατυχήματος, αποκατάσταση ζημιών που υπέστη το όχημά του, αποζημίωση για διάφορα έξοδα στα οποία αναγκάστηκε να προβεί εξαιτίας του ατυχήματος και ηθική βλάβη για την ταλαιπωρία και την στεναχώρια που βίωσε. Η παράβαση διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) δεν θεμελιώνει αυτή καθεαυτή υπαιτιότητα στην επέλευση αυτοκινητικού ατυχήματος, αποτελεί όμως στοιχείο, η στάθμιση του οποίου από το δικαστήριο θα κριθεί σε σχέση με την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της συγκεκριμένης πράξης και του επελθόντος αποτελέσματος. Θα πρέπει δηλαδή να αποδειχθεί ότι η παραβίαση του ΚΟΚ συνετέλεσε στην πρόκληση της ζημίας. Διότι είναι δυνατόν να υπήρξε παράβαση του ΚΟΚ, αλλά αυτό να μην προκάλεσε καμία ζημία. Η υπαιτιότητα σε αυτοκινητικό ατύχημα μερικές φορές δεν αποδίδεται αποκλειστικώς κατά 100% στον οδηγό του ενός μόνο οχήματος, αλλά μπορεί να βαρύνει και άλλους εμπλεκομένους στο ατύχημα. Εκείνος δηλ. που εμφανίζεται ως θύμα και ως ζημιωθείς σε ένα αυτοκινητικό ατύχημα μπορεί να έχει συμβάλλει και ο ίδιος στην πρόκληση του ατυχήματος σε κάποιο ποσοστό, ή στην έκταση των ζημιών ή των σωματικών βλαβών που υπέστη ο ίδιος. Για να εκτιμηθεί από το δικαστήριο η συνυπαιτιότητα του ζημιωθέντος θα πρέπει να αποδειχθεί το λεγόμενο συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος, αλλά και η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του πταίσματος και του επελθόντος αποτελέσματος, δηλαδή της ζημίας. Επί παραδείγματι, εάν σε ατύχημα τραυματίσθηκε αναβάτης δίκυκλης μοτοσυκλέτας που δεν φορούσε κράνος, ωστόσο οι σωματικές βλάβες που υπέστη δεν εντοπίζονται στο κεφάλι, αλλά σε άλλα σημεία του σώματός του, τότε το ότι δεν φορούσε κράνος, που αναμφισβήτητα είναι παράβαση του ΚΟΚ, δεν συνδέεται αιτιωδώς με την πρόκληση των τραυματισμών, αφού και κράνος να φορούσε πάλι οι τραυματισμοί θα είχαν προκληθεί, αφού αυτοί δεν ήταν στο κεφάλι που προστατεύεται από το κράνος. Στην υπ΄αριθ. 1588/2014 απόφασή του ο Άρειος Πάγος επεκύρωσε την απόφαση του Εφετείου, που είχε απορρίψει τον ισχυρισμό περί συνυπαιτιότητος του δικυκλιστή, επειδή αυτός δεν φορούσε κράνος, παρά το ότι ο δικυκλιστής είχε υποστεί τραύματα και στο κεφάλι, που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ή περιορισθεί, εάν φορούσε κράνος. Η σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό του αναβάτη, ο οποίος υπέστη α) κάταγμα αριστερής κλειδός, β) κάταγμα ρινικών οστών, γ) κάταγμα κνήμης - περόνης, δ) κρανιοεγκεφαλική κάκωση, ε) πολλαπλά θλαστικά τραύματα μετώπου - κεφαλής, στ) μεγάλο θλαστικό τραύμα άνω τριτημορίου κνήμης αριστερά και ζ) κατάγματα οδόντων. Πρόκειται συνεπώς για εκτεταμένα τραύματα στο κεφάλι. Το Εφετείο έκρινε ότι μόνα τα τραύματα στο πρόσωπο και στο κεφάλι δεν συνιστούν απόδειξη της έλλειψης κράνους, αφού κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, το κράνος σε σφοδρή σύγκρουση ή πτώση περιορίζει την έκταση των τραυματισμών στο κεφάλι, αλλά δεν τα αποτρέπει πάντοτε εντελώς. Επομένως το Εφετείο έκρινε ουσιαστικώς ότι η έλλειψη κράνους δεν συνέβαλε στην πρόκληση και στην επέκταση των τραυματισμών. Η κρίση αυτή προκαλεί ερωτήματα για την ορθότητά της, δεδομένου του ότι ο δικυκλιστής υπέστη εκτεταμένα τραύματα στο κεφάλι και άρα η έλλειψη κράνους πρέπει λογικά να συνέβαλε σε κάποιο ποσοστό στην πρόκληση αυτών των τραυμάτων ή στην μεγαλύτερη έκτασή τους. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Πληρεξούσιο στο Προξενείο για ανίκανο προς δικαιοπραξία

Πληρεξούσιο στο Προξενείο για ανίκανο προς δικαιοπραξία Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Πρόσωπα που δεν είναι ικανά προς δικαιοπραξία, λόγω διανοητικής ή σωματικής αναπηρίας, δεν μπορούν να ενεργούν διαφόρων ειδών νομικές και διαχειριστικές πράξεις, ούτε να υπογράφουν δεσμευτικές δικαιοπραξίες, όπως καθημερινές τραπεζικές συναλλαγές ανάληψης ή κατάθεσης χρημάτων, η λήψη τυχόν συντάξεως και άλλων επιδομάτων, αλλά και πιο σοβαρές νομικές ενέργειες, όπως αγορά ή πώληση περιουσιακών στοιχείων, αυτοκινήτων, ακινήτων, η εκμίσθωση αυτών κλπ. Στην περίπτωση που κάποιος άνθρωπος στερείται της χρήσεως του λογικού, οι ανωτέρω διαχειριστικές πράξεις που αφορούν το πρόσωπό του και την περιουσία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει με κληρονομία ή δωρεά, διενεργούνται από άλλο πρόσωπο, που πρέπει να ικανοποιεί τα κριτήρια της φερεγγυότητος, της ειλικρινείας και της αξιοπιστίας, όπως και εκείνα της αγάπης και του ενδιαφέροντος για την φροντίδα του ανικάνου προσώπου. Το πρόσωπο που θα διενεργεί τις διαχειριστικές πράξεις στο όνομα και για λογαριασμό του ανικάνου διορίζεται από το δικαστήριο, μετά από έλεγχο των προϋποθέσεων της καταλληλότητος του για να ορισθεί δικαστικός συμπαραστάτης (guardian, curator, curateur). Εκτός από τον δικαστικό συμπαραστάτη, το δικαστήριο διορίζει και εποπτικό συμβούλιο, αποτελούμενο συνήθως από τρία πρόσωπα, συγγενείς ή στενούς φίλους του συμπαραστατουμένου, που θα ελέγχουν τον συμπαραστάτη και θα επιμελούνται κι αυτοί της φροντίδος του ανικάνου. Στην περίπτωση που πρόσωπο ανίκανο διαμένει μονίμως εκτός Ελλάδος και δικαιούται κληρονομίας στην Ελλάδα, όλες οι νομικές πράξεις για να λάβει στο όνομά του το κληρονομικό του μερίδιο, διενεργούνται από πληρεξούσιο, δικηγόρο ή μη, στην Ελλάδα. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι ποιός θα υπογράψει το πληρεξούσιο προς τον δικηγόρο στην Ελλάδα, αφού ο ανίκανος δεν δικαιούται να υπογράφει οιουδήποτε είδους δικαιοπραξίες; Η απάντηση είναι ότι το πληρεξούσιο θα υπογραφεί από τον δικαστικό συμπαραστάτη, κι αν δεν υπάρχει, πρέπει πρώτα να διορισθεί από το δικαστήριο της χώρας του εξωτερικού όπου διαμένει ο ανίκανος προς δικαιοπραξία. Μάλιστα στην περίπτωση που δεν υφίσταται διορισμένος από πριν δικαστικός συμπαραστάτης και χρειασθεί να διορισθεί με δικαστική απόφαση στο εξωτερικό, πρέπει πρώτα η αλλοδαπή αυτή απόφαση να ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη με αναγνώριση δεδικασμένου από ελληνικό δικαστήριο και μετά να γίνει δεκτό από το Προξενείο της Ελλάδος στο εξωτερικό ότι ο συγκεκριμένος δικαστικός συμπαραστάτης θα υπογράψει πληρεξούσιο για λογαριασμό του ανικάνου, για να γίνει η αποδοχή της κληρονομίας που δικαιούται στην Ελλάδα ή κάθε άλλη δικαιοπραξία, όπως μεταβίβαση ακινήτου, εκμίσθωση, είσπραξη χρημάτων από τράπεζα κλπ. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu

Κληρονομούν τα ανήψια ή όχι;

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Στην Ελλάδα στην πρώτη σειρά της κληρονομικής διαδοχής είναι τα τέκνα και ο σύζυγος του θανόντος. Όταν δεν υπάρχει διαθήκη, ο σύζυγος, εφόσον υπάρχουν και τέκνα, κληρονομεί το ένα τέταρτο (1/4) της κληρονομίας και τα τέκνα λαμβάνουν τα υπόλοιπα τρία τέταρτα (3/4). Αν δεν υπάρχουν τέκνα, τότε ο σύζυγος λαμβάνει το μισό της κληρονομίας και τα αδέλφια του θανόντος λαμβάνουν το άλλο μισό. Αν δεν υπάρχουν ούτε παιδιά, ούτε σύζυγος του θανόντος, τότε κληρονομούν τα αδέλφια του, σε ίσα μερίδια, εφόσον οι γονείς του κληρονομουμένου δεν είναι στην ζωή. Αν κάποια αδέλφια έχουν προαποβιώσει, έχουν δηλαδή πεθάνει πριν τον κληρονομούμενο αδελφό τους, τότε το μερίδιο που θα έπαιρναν το παίρνουν τα παιδιά τους, δηλ. τα ανήψια του κληρονομουμένου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στο ελληνικό δίκαιο εφαρμόζεται ο σαφής και αναμφισβήτητος κανόνας ότι όταν ο θανών δεν άφησε παιδιά αλλά μόνο σύζυγο, οπότε τα αδέλφια του θανόντος λαμβάνουν το 50% της κληρονομίας, αλλά και όταν ο θανών δεν άφησε ούτε παιδιά ούτε σύζυγο, οπότε τα αδέλφια του λαμβάνουν το 100% της κληρονομίας, σε περίπτωση που κάποια αδέλφια του κληρονομουμένου έχουν αποβιώσει πριν τον κληρονομούμενο, το μερίδιό τους δεν χάνεται, αλλά πηγαίνει στα παιδιά τους ή στα εγγόνια τους, αν δεν ζουν ούτε τα παιδιά τους. Επί παραδείγματι, εάν έχει αποβιώσει ο Α χωρίς τέκνα, σύζυγο και γονείς και έχει αφήσει δύο αδέλφια και δύο ανηψιές, κόρες της προαποβιωσάσης αδελφής του, θα υπάρξουν τρία ίσα κληρονομικά μερίδια. Τα δύο εν ζωή αδέλφια θα κληρονομήσουν από 1/3 της κληρονομίας, ενώ οι δύο ανηψιές θα λάβουν μαζί το υπόλοιπο 1/3, δηλαδή η κάθε μία θα λάβει από 1/6. Η λύση να κληρονομούν τα ανήψια του θανόντος σε περίπτωση κατά την οποία κάποιος αδελφός ή αδελφή έχουν αποβιώσει πριν τον κληρονομούμενο είναι αυτονόητη στο ελληνικό δίκαιο και ισχύει τουλάχιστον από το 1946, όταν εισήχθη στην Ελλάδα ο Αστικός Κώδικας. Η προφανής αυτή λύση ωστόσο δεν είναι τόσο αυτονόητη σε άλλες χώρες, όπως επί παραδείγματι σε μερικές πολιτείες της Αυστραλίας, όπου το ζήτημα εάν κληρονομούν τα ανήψια, δηλ. τα τέκνα προαποβιωσάντων αδελφών ήταν αμφισβητούμενο αν πρέπει να ισχύει ή όχι. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, στη Νέα Νότιο Ουαλία μέχρι το 2006 το θέμα αν κληρονομούν τα ανήψια προαποβιωσάντων αδελφών δεν ήταν πλήρως διευκρινισμένο, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται αμφισβητήσεις. Για τον λόγο αυτόν είναι πολύ σημαντικό να διευκρινίζεται το δίκαιο ποιάς χώρας εφαρμόζεται επί της κληρονομίας κάποιου που είχε διπλή ιθαγένεια. Εάν μία γυναίκα είχε γεννηθεί στην Ελλάδα από Έλληνες γονείς και είχε βεβαίως την ελληνική ιθαγένεια, μετανάστευσε στην Αυστραλία και απέκτησε εκεί και την αυστραλιανή ιθαγένεια, όταν αποβιώσει, για την περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα εφαρμόζεται το ελληνικό δίκαιο. Αν όμως ο κληρονομούμενος είχε μόνο μία ιθαγένεια, π.χ. την καναδική, για την περιουσία που άφησε στην Ελλάδα και για το ποιοί και σε τι ποσοστά κληρονομούν θα ισχύσει το καναδικό κληρονομικό δίκαιο και όχι το ελληνικό. Οι φόροι ωστόσο θα πληρωθούν σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, διότι η περιουσία βρίσκεται στην Ελλάδα. Επίσης η μεταβίβαση της κυριότητας από τον κληρονομούμενο στον ή στους κληρονόμους θα γίνει σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, έστω κι αν ο θανών ήταν υπήκοος άλλης χώρας και όχι της Ελλάδος. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Φανταστική υπόθεση κληρονομίας

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Δύο ομογενείς από την Αυστραλία ήρθαν στην Ελλάδα για να ξεκαθαρίσουν, όπως μου είπαν, την κληρονομιά του θείου τους που καταγόταν από τα Ίρια Αργολίδος και απεβίωσε στην Αυστραλία το 1993. Ο θείος τους δεν είχε παντρευτεί, ούτε είχε αποκτήσει παιδιά και δεν ευρέθη κάποια διαθήκη του. Όταν απεβίωσε είχε δύο αδέλφια, ενώ ένας ακόμα αδελφός τους είχε προαποβιώσει, είχε δηλαδή πεθάνει πριν τον θείο. Ο προαποβιώσας αδελφός είχε αφήσει μία κόρη. Ο θείος που απεβίωσε το 1993 ήταν Έλληνας πολίτης από γεννήσεως, αφού είχε γεννηθεί στην Αργολίδα από Έλληνες γονείς. Στο ζήτημα πώς θα κληρονομηθεί εφαρμόζεται επομένως το ελληνικό δικαιο. Το ότι είχε αποκτήσει και την αυστραλιανή υπηκοότητα δεν επιδρά στην εφαρμογή του ελληνικού δικαίου στην κληρονομιά. Κατά το ελληνικό δίκαιο ο θείος κληρονομείται από τα δύο εν ζωή αδέλφια του και από την ανηψιά του, κόρη του προαποβιώσαντος αδελφού του. Οι τρεις κληρονόμοι κληρονομούν ίσα μερίδια. Η περιουσία του θείου αποτελείτο κατά τον χρόνο θανάτου του (1993) από ένα σπίτι στα Ίρια Αργολίδος, μερικά αγροτεμάχια στον κάμπο των Ιρίων, ένα παραθαλάσσιο οικόπεδο στην Ακράτα Αχαϊας και έναν τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα. Το πρώτο ευχάριστο νέο για τους ομογενείς που ενδιαφέρονται να ρυθμίσουν την κληρονομιά του θείου τους είναι ότι, επειδή ο θείος απεβίωσε το 1993, οι τρεις κληρονόμοι (δύο αδέλφια του θανόντος και η ανηψιά του) δεν υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φόρου κληρονομίας στην εφορια στην Ελλάδα και φυσικά δεν πληρώνουν καθόλου φόρο κληρονομίας, διότι κατά το νόμο σήμερα (9-8-2015), όλες οι κληρονομίες έως 31-12-1994 δεν φορολογούνται. Αντιθέτως, επειδή τα ακίνητα δεν ήταν δηλωμένα από το 2010 έως το 2015 στο Ε9, ούτε έχει πληρωθεί ο ετήσιος φόρος περιουσίας (ΕΝΦΙΑ), οι κληρονόμοι θα πρέπει να πληρώσουν ένα μικρό πρόστιμο για εκπρόθεσμες δηλώσεις Ε9 και τον ΕΝΦΙΑ που θα προκύψει. Το επόμενο βήμα είναι να εντοπίσουμε σε ποιόν Δήμο ήταν εγγεγραμμένος ο θανών, ώστε από εκεί να εκδοθεί το απαραίτητο πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών. Η έρευνα θα ξεκινήσει από τον Δήμο στον οποίο υπάγονται τα Ίρια, αφού το πιο πιθανό είναι να βρεθεί εγγεγραμμένος στο εκεί Δημοτολόγιο. Ακολούθως, δύο μάρτυρες πρέπει να υπογράψουν υπεύθυνες δηλώσεις στο ΚΕΠ (Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών), που να αναφέρουν αναλυτικώς τα ονόματα των πλησιεστέρων συγγενών. Μάρτυρες μπορούν να είναι και συγγενείς. Στον Δήμο για την έκδοση του πιστοποιητικού θα προσκομισθεί και η ληξιαρχική πράξη θανάτου, που έχει εκδοθεί από τις αρχές της Αυστραλίας, αφού πρώτα επικολληθεί η Αποστίλλη (Apοstίlle), μεταφρασθεί στην ελληνική και εγγραφεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο στην Αθήνα. Επόμενο βήμα είναι ο εντοπισμός των συμβολαίων των ακινήτων (σπίτι και κτήματα στα Ίρια και οικόπεδο στην Ακράτα), αλλά και η ενημέρωση από την τράπεζα για το ακριβές υπόλοιπο του τραπεζικού λογαριασμού. Από την έρευνα θα προκύψει η αντικειμενική αξία των ακινήτων της κληρονομίας και η ακριβής περιγραφή τους, ώστε να συνταχθεί η αποδοχή κληρονομίας στον συμβολαιογράφο και να μεταγραφεί στο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο. Για μεγαλύτερη ακρίβεια, μηχανικός ή τοπογράφος πρέπει να συντάξει τοπογραφικά όλων των ακινήτων. Αναφορικώς με τον τραπεζικό λογαριασμό προέκυψε ότι δεν ήταν ατομικός, στο όνομα του θείου μόνο, αλλά κοινός, με τον έναν εκ των εν ζωή αδελφών του, ο οποίος μάλιστα είχε κάνει και τραπεζικές συναλλαγές το 2000 και το 2009. Αυτό σημαίνει πρώτον ότι ο λογαριασμός δεν θα περιληφθεί τελικώς στην κληρονομία του θείου, διότι ήταν κοινός και τα χρήματα δικαιούται να τα πάρει από την τράπεζα ο επιζών συνδικαιούχος αδελφος του και όχι οι άλλοι δύο κληρονόμοι. Δεύτερον, το γεγονός ότι έγιναν κινήσεις στον λογαριασμό το 2000 και το 2009 “έσωσε” κατά κάποιον τρόπο τα χρήματα, διότι αν δεν είχαν γίνει κινήσεις για μία εικοσαετία, (από το 1993 έως το 2005 έχουν περάσει 22 χρόνια), μπορεί το υπόλοιπο του λογαριασμού που δεν είχε κινηθεί για είκοσι χρόνια να είχε κατασχεθεί από την τράπεζα υπέρ του ελληνικού δημοσίου. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Πότε η πλειοψηφία αποφασίζει στο κοινό ακίνητο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Όταν ένα ακίνητο ανήκει σε περισσότερους από έναν ιδιοκτήτες μπορεί να παρουσιασθούν διαφωνίες ως προς την χρήση, την διαχείριση και την εκμετάλλευσή του. Συγκυριότητα με εξ αδιαιρέτου μερίδια περισσοτέρων επί του ιδίου ακινήτου συνήθως προκύπτει μετά από κληρονομική διαδοχή, όταν περισσότεροι κληρονόμοι κληρονομούν ένα ή περισσότερα ακίνητα. Εάν οι περισσότεροι συγκύριοι του κοινού ακινήτου συμφωνούν ως προς την χρήση αυτού, τότε ουδέν πρόβλημα υφίσταται. Αν όμως υπάρχουν διαφορετικές απόψεις από τους συγκυρίους ως προς την διαχείριση του κοινού ακινήτου, ιδιαιτέρως αν αυτό έχει αξία, τότε ανακύπτει το ερώτημα πώς θα λυθεί η διχογνωμία. Η απάντηση είναι ότι η πλειοψηφία των μεριδίων αποφασίζει για θέματα τακτικής διαχείρισης, σημαντικότερο ίσως από τα οποία είναι η εκμίσθωση του κοινού ακινήτου. Ο τρόπος τακτικής διοίκησης και εκμετάλλευσης του κοινού πρέπει βεβαίως να είναι σύμφωνος προς τη φύση του κοινού και τους κανόνες της επιμελούς διαχείρισης και εκμετάλλευσης. Η πλειοψηφία σχηματίζεται αναλόγως των μεριδίων που κάθε κληρονόμος διαθέτει και όχι αναλόγως του αριθμού των συγκυρίων. Εάν επί παραδείγματι το ίδιο ακίνητο ανήκει σε τρεις συγκυρίους, ο ένας εκ των οποίων έχει το 60% και έκαστος των άλλων δύο έχει από 20%, τότε αυτός που αποφασίζει, σε περίπτωση διαφωνίας, είναι ο ένας που έχει το 60% και όχι οι δύο που έχουν μόνο το 40% και οι δύο μαζί. Η πλειοψηφία αποφασίζει για θέματα τακτικής διοίκησης και εκμετάλλευσης, που είναι η εκμίσθωση (ενοικίαση) του ακινήτου ή όχι, η ανακαίνιση ή επισκευή του, αλλά όχι η πώληση του κοινού ακινήτου. Η μεταβίβαση του ακινήτου δεν αποτελεί θέμα τακτικής διοίκησης, αλλά ζήτημα μείζονος σημασίας, στο οποίο η πλειοψηφία δεν παίζει κανένα ρόλο. Εκείνος δηλαδή που έχει το 5% ή το 10% ενός ακινήτου δεσμεύεται από την απόφαση της πλειοψηφίας για την εκμίσθωσή του, δεν δεσμεύεται όμως για το αν θα πωλήσει ή θα δωρίσει το όποιο μικρό ποσοστό του, θέμα το οποίο αποτελεί αντικείμενο δικής του αποκλειστικώς αποφάσεως, έστω κι αν η πλειοψηφία επιθυμεί διαφορετικά. Στην υπ΄αριθ. 302/2014 απόφασή του ο Άρειος Πάγος εξέτασε υπόθεση εκμισθώσεως κοινού ακινήτου και συγκεκριμένα ενός ξενοδοχείου, το οποίο ανήκε σε περισσότερους συνιδιοκτήτες. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι στις πράξεις τακτικής διοίκησης και εκμετάλλευσης περιλαμβάνεται και η σύμβαση μίσθωσης του κοινού αντικειμένου, καθώς και κάθε άλλη πράξη, η οποία τείνει στη διατήρηση η άρση των συνεπειών της μισθώσεως, όπως η παράταση, η ανανέωση - αναμίσθωση ή η τροποποίηση της συμβάσεως μισθώσεως ή καταγγελία αυτής. Η απόφαση της πλειοψηφίας, είπε το δικαστήριο, είναι έγκυρη και δεσμεύει όλους τους κοινωνούς, δηλαδή και εκείνους που διαφώνησαν και μειοψήφησαν. Πράξεις τακτικής διοικήσεως και διαχειρίσεως του κοινού πράγματος αποτελούν, μεταξύ άλλων, η εκμίσθωση του πράγματος, η παράταση της διάρκειας λήγουσας μισθώσεως και η ανανέωση αυτής, ουσιώδες δε στοιχείο της συμβάσεως μισθώσεως εκτός από τη χρήση και τη διάρκεια είναι και ο καθορισμός μισθώματος. Επομένως αποτελεί πράξη τακτικής διοικήσεως και διαχειρίσεως τόσο η αρχική σύναψη της μισθώσεως όσο και η παράταση ή ανανέωση αυτής που περιλαμβάνει και καθορισμό μισθώματος, ίσου, μικρότερου ή υψηλότερου, σε σχέση με το προηγουμένως καταβαλλόμενο που καταρτίζεται εγκύρως από την πλειοψηφία των συνεκμισθωτών. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Συμβόλαιο ψυχικά ασθενούς μπορεί να είναι έγκυρο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Συμβόλαια μπορεί να υπογράφει μόνο όποιος είναι ενήλικος και έχει σώας τας φρένας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το αν κάποιος έχει δικαιοπρακτική ικανότητα είναι εμφανές και αδιαμφισβήτητο. Κάποιες φορές όμως τα όρια μεταξύ ικανότητος και ανικανότητος για υπογραφή νομικών εγγράφων γίνονται δυσδιάκριτα. Για να έχει ισχύ μία δικαιοπραξία ο νόμος απαιτεί οι υπογράφοντες να έχουν ικανότητα κατά την στιγμή της υπογραφής. Το αν κάποιο χρονικό διάστημα πριν ή μετά την υπογραφή το συγκεκριμένο πρόσωπο δεν είχε ικανότητα δικαιοπραξίας δεν ασκεί ιδιαίτερη επιρροή. Αυτό που μετράει είναι η κατάσταση του δικαιοπρακτούντος κατά τον χρόνο που διενεργεί την συναλλαγή, όπως π.χ. μία πώληση ή αγορά ακινήτου, μια δωρεά, μία ανάληψη από τραπεζικό λογαριασμό κλπ. Σύμφωνα με την 531/2013 απόφαση του Αρείου Πάγου δικαιοπραξία που έγινε το 1995 θεωρείται άκυρη αν κατά τον χρόνο που έλαβε χώρα ο δηλών, εξ αιτίας πνευματικής ασθενείας δεν είχε έλλογη κρίση, που να επιτρέπει τον ελεύθερο προσδιορισμό της βουλήσεως. Σημασία έχει η ύπαρξη ή όχι ανικανότητας κατά την στιγμή της δηλώσεως βουλήσεως. Στην συγκεκριμένη υπόθεση το έτος 1995 ο θείος έκανε δωρεά ενός ακινήτου στην ανηψιά του. Ο δωρητής θείος καθ΄όλη την διάρκεια της ζωής του έπασχε από ψυχική ασθένεια, η οποία όμως για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν τον απέτρεπε από το να εργάζεται κανονικά, να κερδίζει χρήματα και γενικώς να συμμετέχει κανονικά στην καθημερινή ζωή. Παρά το γεγονός ότι είχε εμφανίσει την ψυχική πάθησή του από νεαρή ηλικία 18 ετών, μετανάστευσε στην τότε Δυτική Γερμανία το 1962, όπου και εργάσθηκε για πολλά χρόνια αποταμιεύοντας σημαντικά χρηματικά ποσά. Παρακολουθείτο από ψυχίατρο για αρκετά χρόνια και νοσηλεύθηκε σε ψυχιατρικές κλινικές στην Γερμανία και στην Ελλάδα. Η διάγνωση της πάθησής του ήταν παρανοϊκή – παραισθησιακή ψύχωση με βαριές διαταραχές της βουλήσεως, αλλά και σχιζοφρενική ψύχωση. Το ίδιο πρόσωπο είχε περιόδους παντελούς πνευματικής ανεπάρκειας και πολλές φορές σε βαθμό επικίνδυνο για τον εαυτό του και το περιβάλλον του, ενώ υποβαλλόταν σε θεραπεία με ψυχοφάρμακα. Μάλιστα έλαβε και σύνταξη αναπηρίας λόγω ανικανότητάς του προς άσκηση βιοποριστικού επαγγέλματος. Ωστόσο, αποδείχθηκε στο δικαστήριο ότι το ίδιο πρόσωπο διήνυε και περιόδους κατά τις οποίες δεν στερείτο της χρήσης του λογικού, επειδή τα συμπτώματα της ασθενείας του υποχωρούσαν. Διεπιστώθη επίσης ότι πέραν των διαστημάτων των κρίσεων και της νοσηλείας του, ήταν σε άλλες περιόδους σε θέση να συναλλάσσεται μόνος του με τις τράπεζες και μπορούσε να ταξιδεύει μόνος του από και προς το εξωτερικό. Λίγες μέρες πριν την υπογραφή της επίμαχης δωρεάς προς την ανηψιά του το 1995 ο ιατρός και διευθυντής νευρολογικής κλινικής πιστοποίησε ότι το πρόσωπο αυτό «δύναται να προβεί εις δικαιοπραξίαν». Το Πρωτοδικείο αρχικώς ακύρωσε την δωρεά, με το σκεπτικό ότι ο θείος δεν είχε δικαιοπρακτική ικανότητα. Το Εφετείο όμως έκρινε αντιθέτως ότι μπορεί σε μεγάλα χρονικά διαστήματα της ζωής του το πρόσωπο αυτό να βρισκόταν σε κατάσταση ανικανότητος προς δικαιοπραξία, κατά την συγκεκριμένη όμως στιγμή το 1995 που υπέγραψε την δωρεά είχε δικαιοπρακτική ικανότητα. Ό Άρειος Πάγος, όπου έφθασε η υπόθεση, έκρινε ότι το Εφετείο είχε αιτιολογήσει με επάρκεια την απόφασή του και συνεπώς επεκύρωσε την απόφαση του Εφετείου ότι η συγκεκριμένη δωρεά του 1995 ήταν έγκυρη, διότι έγινε από πρόσωπο (δωρητή), που την στιγμή που συντασσόταν και υπογραφόταν το δωρητήριο συμβόλαιο είχε αντίληψη της καταστάσεως και δικαιοπρακτική ικανότητα, παρά τα ψυχιατρικής φύσεως προβλήματα που είχε καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Ενοικίαση ξένου ακινήτου

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 6 Ιουλίου 2015 Στις περισσότερες περιπτώσεις εκείνος που εκμισθώνει, δηλ. νοικιάζει σ’ έναν άλλον ένα ακίνητο, είναι και ο ιδιοκτήτης του ακινήτου. Ο ιδιοκτήτης ονομάζεται εκμισθωτής και ο ενοικιαστής, μισθωτής. Θα μπορούσε ποτέ κάποιος που δεν είναι ιδιοκτήτης, δηλαδή κύριος ενός ακινήτου, να το νοικιάσει σε κάποιον άλλον; Θα μπορούσε αυτή η μίσθωση να είναι έγκυρη; Η απάντηση είναι καταφατική. Μία τέτοια μίσθωση είναι έγκυρη και ισχύει, εφόσον ο εκμισθωτής, που δεν είναι και ιδιοκτήτης του ακινήτου, μπορεί να το παραδώσει στον μισθωτή (ενοικιαστή) ελεύθερο προς χρήση. Αυτό συμβαίνει διότι με την μίσθωση δεν μεταβιβάζεται το ακίνητο, παρά μόνον παραδίδεται η χρήση του ακινήτου έναντι του, μηνιαίου συνήθως, μισθώματος. Ο εκμίσθωση αλλοτρίου ακινήτου, όπως νομικά λέγεται, δεν αφορά μόνο περιπτώσεις εξόφθαλμης παρανομίας, όπου ο τρίτος, μη κύριος καταλαμβάνει αυθαίρετα ένα ξένο ακίνητο και το νοικιάζει σε κάποιον άλλο. Πιο συχνή είναι η περίπτωση που κάποιος έχει νομίμως το κλειδί ενός ακινήτου, είτε για να το προσέχει, είτε διότι έχει πληρεξουσιότητα για άλλες ενέργειες, επειδή π.χ. ο ομογενής ιδιοκτήτης ζει εκτός Ελλάδος και ο πληρεξούσιος στην Ελλάδα το νοικιάζει, χωρίς να το γνωρίζει ο ιδιοκτήτης και με το μισθωτήριο να γίνεται στο όνομα του πληρεξουσίου και όχι στο όνομα του ιδιοκτήτη. Όπως επιβεβαιώνεται και στην υπ’ αριθ. 1764/2012 απόφαση του Αρείου Πάγου, την καταβολή του ενοικίου έχει δικαίωμα να ζητήσει μόνο ο εκμισθωτής (μη κύριος) του ακινήτου, όπως έχει δικαίωμα μόνο αυτός και όχι ο ιδιοκτήτης, να ασκήσει την αγωγή για καταβολή μισθώματος ή για απόδοση του μισθίου όταν δεν καταβάλλεται το μίσθωμα ή όταν έχει λήξει η μίσθωση. Ο κύριος του ακινήτου δεν έχει δικαίωμα να ασκήσει αγωγές κατά του ενοικιαστή για θέματα της μισθώσεως, στην οποία δεν συμμετέχει ο ιδιοκτήτης, ο οποίος μπορεί να ασκήσει μόνο τις αγωγές που αφορούν στην κυριότητα του ακινήτου, δηλαδή την διεκδικητική αγωγή, την αγωγή νομής κλπ. Τα ανωτέρω ισχύουν τόσο στην μίσθωση κατοικίας, όσο και στην επαγγελματική μίσθωση, όταν δηλαδή νοικιάζεται κατάστημα ή γενικώς επαγγελματικός χώρος. Ωστόσο, στην επαγγελματική μίσθωση ισχύουν κάποιες προστατευτικές διατάξεις για τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, που ένας μη κύριος το νοικιάζει σ’ έναν τρίτο. Συγκεκριμένα, στην εμπορική – επαγγελματική μίσθωση ο ιδιοκτήτης που μαθαίνει ότι το ακίνητό του έχει νοικιαστεί από κάποιον μη κύριο προς έναν τρίτο, μπορεί εντός τριών μηνών από τότε που έμαθε την εν λόγω μίσθωση να εναντιωθεί εγγράφως προς τον ενοικιαστή. Για να μην ισχύσει όμως η επαγγελματική μίσθωση έναντι του πραγματικού ιδιοκτήτη, εκτός από την έγγραφη διαμαρτυρία του προς τον ενοικιαστή, θα πρέπει να αποδεικνύεται και ότι ο ενοικιαστής ήταν κακής πίστεως, ότι δηλαδή γνώριζε ότι το ακίνητο ανήκει στον πραγματικό ιδιοκτήτη και όχι σ’ εκείνον που υπέγραψε το μισθωτήριο ως εκμισθωτής Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Διαθήκη εξωτερικού και αποδοχή κληρονομίας

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 30 Ιουνίου 2015 Συχνά η αποδοχή κληρονομίας που γίνεται στην Ελλάδα αφορά κληρονομιά με ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία εντός Ελλάδος, τα οποία κληρονομούνται βάσει διαθήκης που έχει συνταχθεί στο εξωτερικό. Η διαθήκη εξωτερικού μπορεί να έχει γίνει σε συμβολαιογράφο στο εξωτερικό, στο Προξενείο της Ελλάδος σε ξένη χώρα, μπορεί όμως και να είναι μία ιδιόγραφη διαθήκη (handwritten will), που παραδίδεται σε δικηγόρο, ή σε άλλο έμπιστο πρόσωπο, ή έχει αφεθεί σε ένα συρτάρι, ανάμεσα στις σελίδες ενός βιβλίου κλπ. Η διαθήκη που έχει γίνει στο εξωτερικό ισχύει στην Ελλάδα εφόσον ισχύει και στην χώρα που έχει συνταχθεί. Εάν έχει συνταχθεί στον Καναδά, σύμφωνα με τους νόμους του Καναδά και ισχύει εκεί, τότε θα ισχύσει και στην Ελλάδα στις περισσότερες των περιπτώσεων, εφόσον δεν παραβιάζονται θεμελιώδης διατάξεις του ελληνικού δικαίου. Η διαθήκη που έχει γίνει στο εξωτερικό πρέπει να ισχύσει στο εξωτερικό, συνήθως με δημοσίευση στο εκεί δικαστήριο, ή σύλλογο συμβολαιογράφων ή με όποιον άλλον τρόπο προβλέπει το δίκαιο της χώρας του εξωτερικού και μετά θα την φέρουμε στην Ελλάδα, θα την μεταφράσουμε επισήμως στην ελληνική γλώσσα και θα την δημοσιεύσουμε στο Ειρηνοδικείο. Επίσημη μετάφραση της διαθήκης μπορεί να γίνει από την Μεταφραστική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος, μπορεί όμως να γίνει και από Έλληνα δικηγόρο στην Ελλάδα, εφόσον γνωρίζει την γλώσσα στην οποία έχει γραφεί η διαθήκη. Εκτός από την διαθήκη, επισήμως δημοσιευθείσα στο εξωτερικό και μεταφρασθείσα στην ελληνική, χρειάζεται και η ληξιαρχική πράξη θανάτου από το εξωτερικό, επίσης μεταφρασθείσα στην ελληνική. Όπως και στην διαθήκη, έτσι και στην ληξιαρχική πράξη θανάτου πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην μετάφραση των ονομάτων και των λοιπών λέξεων, ώστε να συνάδουν με τις διαδικασίες στην Ελλάδα. Εάν ο θανών στο Μόντρεαλ είχε γεννηθεί στην Ελλάδα ως Ιωάννης Γιαννόπουλος, αλλά στην ληξιαρχική πράξη θανάτου στον Καναδά αναγράφεται ως Johnny Giannopoulos, η μετάφραση του κυρίου ονόματός του στην ελληνική καλό είναι να γίνει Ιωάννης και όχι Τζώνυ, διότι αν γίνει Τζώνυ, δεν θα μπορεί να εγγραφεί η ληξιαρχική στην Ελλάδα, αφού άλλος ο Ιωάννης Γιαννόπουλος και άλλος ο Τζώνυ Γιαννόπουλος. Σημαντικό έγγραφο που επίσης θα χρειασθεί είναι το πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, που θα εκδοθεί από τον Δήμο στην Ελλάδα, όπου είχε γεννηθεί ο θανών. Για το πιστοποιητικό αυτό χρειάζονται δύο υπεύθυνες δηλώσεις δύο μαρτύρων, που θα γίνουν στο ΚΕΠ στην Ελλάδα κατά προτίμηση. Για την ολοκλήρωση των βασικών διαδικασιών, πρέπει να εντοπισθούν τα περιουσιακά στοιχεία της κληρονομίας στην Ελλάδα, δηλ. οικόπεδα, αγροτεμάχια, σπίτια, διαμερίσματα, χρήματα σε ατομικούς τραπεζικούς λογαριασμούς του θανόντος, πιθανώς αυτοκίνητα, κινητά αξίας όπως πίνακες ζωγραφικής, κοσμήματα κλπ. Η αξία αυτών θα δηλωθεί στην εφορία στην Ελλάδα για να υπολογισθεί εάν θα πληρωθεί φόρος κληρονομίας ή όχι. Η προθεσμία δηλώσεως στην εφορία είναι δώδεκα μήνες από την ημέρα του θανάτου ή της δημοσιεύσεως της διαθήκης, εφόσον οι κληρονόμοι διαμένουν στο εξωτερικό. Σύζυγος και τέκνα δεν πληρώνουν φόρο κληρονομίας μέχρι του ποσού των 150.000 ευρώ έκαστος. Από τα 150.000 ευρώ έως τα 300.000 ευρώ, ο φόρος κληρονομίας είναι μόνο 1%. Αν όμως κληρονόμοι είναι πιο μακρινοί συγγενείς ή μη συγγενείς, ο φόρος είναι μεγαλύτερος. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Κληρονομιά ομογενούς στην Ελλάδα.

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 21-6-2015 Μετά από τις σημαντικές μεταναστευτικές ροές τις προηγούμενες δεκαετίες Ελλήνων προς χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γερμανία και άλλες, τα τελευταία χρόνια ανακύπτουν όλο και περισσότερες κληρονομικές υποθέσεις με διεθνή στοιχεία, δηλ. με γεγονότα που αφορούν σε περισσότερες από μία χώρες. Όταν έχουμε να κάνουμε με την κληρονομιά ενός προσώπου που απεβίωσε σε άλλη, εκτός Ελλάδος, χώρα και έχει αφήσει περιουσία στην Ελλάδα, το δίκαιο που εφαρμόζεται στις κληρονομικές σχέσεις είναι εκείνο της ιθαγενείας του θανόντος. Αυτό επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά η υπ' αριθ. 1436/2014 απόφαση του Αρείου Πάγου. Δηλαδή, αν κάποιος απεβίωσε στο Μόντρεαλ του Καναδά, είχε όμως γεννηθεί στον Μελιγαλά Μεσσηνίας, είχε διατηρήσει την ελληνική ιθαγένεια μέχρι τον θάνατό του και θα εφαρμοσθεί το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο αναφοριικώς με το πώς θα καθορισθούν οι κληρονόμοι του και τα ποσοστά τους. Αν κάποια είχε γεννηθεί στη Ρόδο, απεβίωσε στην Μελβούρνη της Αυστραλίας και εκτός από την ελληνική, από γεννήσεως, είχε αποκτήσει και την αυστραλιανή ιθαγένεια, οι κληρονομικές σχέσεις στην Ελλάδα πάλι θα ρυθμισθούν βάσει του ελληνικού κληρονομικού δικαίου, έστω κι αν είχε και μίαν άλλη, πέραν την ελληνικής ιθαγενείας, δηλαδή την αυστραλιανή. Αν όμως κάποιος που είχε περιουσία στην Κρήτη, ή στην Χαλκιδική, ήταν αλλοδαπός και είχε μόνο μία ιθαγένεια, π.χ. ήταν Βρετανός, χωρίς να έχει και δεύτερη ιθαγένεια, τότε οι κληρονομικές σχέσεις και πώς θα διανεμηθεί η περιουσία του στην Ελλάδα μετά τον θάνατό του θα ρυθμισθούν από το βρετανικό δίκαιο, για το οποίο θα μάθουμε τι ισχύει μέσω νομικής συμβουλής που θα μας δώσει ένας βρετανός νομικός. Για να διαπιστώσουμε συνεπώς ποιοί είναι οι κληρονόμοι ενός προσώπου που απεβίωσε και άφησε περιουσία στην Ελλάδα, αλλά και σε τι ποσοστό καθένας κληρονομεί, ή πώς εφαρμόζεται η διαθήκη του και αν υπάρχουν κληρονόμοι που κληρονομούν υποχρεωτικώς, έστω κι αν δεν αναφέρονται στην διαθήκη, πρέπει να ξεκινήσουμε από την ιθαγένεια του θανόντος. Ο Έλληνας, που γεννήθηκε στην Ελλάδα, δεν χάνει την ελληνική ιθαγένειά του, έστω κι αν κατά την διάρκεια της ζωής του απέκτησε κι άλλη ιθαγένεια, εκείνη της χώρας όπου μετανάστευσε. Επομένως, στην κληρονομία του στην Ελλάδα θα εφαρμοσθεί το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο. Ακόμα όμως και για τον Γερμανό, τον Καναδό ή τον Αμερικανό που δεν είχε την ελληνική ιθαγένεια, οπότε στην κληρονομία του θα εφαρμοσθεί το δίκαιο της ιθαγενείας του και όχι το ελληνικό, αναφορικώς με τον φόρο κληρονομίας της περιουσίας του στην Ελλάδα και τον τρόπο μεταβιβάσεως των δικαιωμάτων στους κληρονόμους του (ακίνητα, χρήματα στην τράπεζα, κινητά), θα εφαρμοσθεί το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο. Ο φόρος κληρονομίας για περιουσία στην Ελλάδα θα υπολογισθεί από τον ελληνικό φορολογικό νόμο, ενώ για να λάβουν στο όνομά τους τα περιουσιακά στοιχεία οι κληρονόμοι θα πρέπει είτε να εκδώσουν κληρονομητήριο από το Δικαστήριο στην Ελλάδα, είτε να υπογράψουν αποδοχή κληρονομίας σε συμβολαιογράφο, είτε και τα δύο, αφού πρώτα έχουν υποβάλει δήλωση φόρου κληρονομίας στην εφορία. Όπου υπάρχει το διεθνές στοιχείο, δηλαδή είτε ο κληρονομούμενος απεβίωσε στο εξωτερικό, είτε οι κληρονόμοι ζουν εκτός Ελλάδος, η προθεσμία για να υποβληθεί η δήλωση φόρου κληρονομίας είναι δώδεκα μήνες από τον θάνατο, ή από την δημοσίευση της διαθήκης. Αν όμως δεν υπάρχει διεθνές στοιχείο, τότε η προθεσμία είναι μόνο έξι μήνες. Τέλος, αν κάποιος έχει αποβιώσει μέχρι 31-12-1994, οι κληρονόμοι του δεν έχουν υποχρέωση να καταβάλουν καθόλου φόρο κληρονομίας στην Ελλάδα, ούτε καν να υποβάλουν δήλωση φόρου κληρονομίας, όσο μεγάλη αξία και να έχει η κληρονομία. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Τι να προσέξω όταν αγοράζω οικόπεδο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Πολλοί από το εξωτερικό, αλλοδαποί και Έλληνες ομογενείς, αγοράζουν ακίνητα και ειδικά οικόπεδα στην Ελλάδα. Σήμερα που οι τιμές έχουν πέσει αρκετά, το ενδιαφέρον αυξάνεται και μόλις σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση, αρκετοί είναι αυτοί που θα σπεύσουν να αγοράσουν. Εκείνος που έχει εντοπίσει το οικόπεδο της επιλογής του και θέλει να το αγοράσει, πρέπει πρώτα να πληροφορηθεί τα χαρακτηριστικά του, που καθορίζουν την αξία του. Το πρώτο και κύριο στοιχείο είναι η νομική του κατάσταση, δηλ. αν είναι ελεύθερο νομικών βαρών, διεκδικήσεων, υποθηκών κλπ. Σημαντικά στοιχεία είναι βεβαίως η ακριβής επιφάνειά του, (άλλο μπορεί να γράφουν τα συμβόλαια του πωλητή και άλλο να βρίσκει επί τόπου ο τοπογράφος), οι πραγματικές διαστάσεις του (1.000 τ.μ. τετράγωνο και 1.000 τ.μ. μακρόστενο παραλληλόγραμμο δεν είναι το ίδιο πράγμα), τα σύνορά του με τους γείτονες, καθώς και οι πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν στην συγκεκριμένη περιοχή, για ένα οικόπεδο αυτού του σχήματος και επιφανείας. Για να καταλάβει όλα τα ανωτέρω ο επίδοξος αγοραστής πρέπει οπωσδήποτε να αναθέσει σε δικηγόρο τον έλεγχο τίτλων. Μέσω του δικηγόρου θα γίνουν οι επαφές με τον πωλητή και τον δικηγόρο του, αλλά και με τον μεσίτη, αν μεσολαβεί κάποιος για την αγοραπωλησία, ενώ θα γίνει η μελέτη των συμβολαίων και των τοπογραφικών. Ο δικηγόρος αναλαμβάνει την υποχρέωση να πληροφορήσει τον αγοραστή για την νομική κατάσταση του ακινήτου και για το πόσο «ασφαλής» νομικά εμφανίζεται η αγορά του. Στην ουσία, ο δικηγόρος θα συμβουλεύσει τον αγοραστή αν ενδείκνυται η αγορά του συγκεκριμένου οικοπέδου ή όχι, από πλευράς νομικών τίτλων. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που το οικόπεδο έχει μικρά νομικά ζητήματα, που αφού εξηγηθούν στον αγοραστή, ο τελευταίος είναι εκείνος που θα λάβει την τελική απόφαση της αγοράς ή όχι. Συνήθη ζητήματα που δημιουργούν αμφιβολίες για την νομική κατάσταση του οικοπέδου είναι κάποια κενά ή ασάφειες στους τίτλους και στην περιγραφή του ακινήτου σε προηγούμενα συμβόλαια (π.χ. άλλη επιφάνεια, άλλα σύνορα), ισχυρισμοί περί χρησικτησίας είτε του ίδιου του ιδιοκτήτη του οικοπέδου όταν το απέκτησε, είτε των γειτόνων εναντίον του ιδιοκτήτη, αμφισβήτηση των συνόρων, η ακριβής δήλωση του οικοπέδου στο Ε9 της εφορίας και η δυσαρμονία της επιφανείας του με τους τίτλους, η πληρωμή του ΕΤΑΚ, ΦΑΠ, ΕΝΦΙΑ, αλλά και θέματα περί αρχαιολογικών χώρων, έγκρισης του δασαρχείου κλπ. Εκτός από δικηγόρο, ο αγοραστής συχνά θα χρειασθεί τις συμβουλές και πολιτικού μηχανικού, ο οποίος θα μελετήσει το τοπογραφικό και τις πολεοδομικές διατάξεις και θα γνωματεύσει για τον συντελεστή δόμησης, την επιφάνεια κάλυψης και γενικώς για το αν το οικόπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, τι είδους κτήριο μπορεί να ανεγερθεί, πόσα τετραγωνικά, αν υπάρχουν περιορισμοί στο αρχιτεκτονικό σχέδιο, ή και από την αρχαιολογική υπηρεσία, το δασαρχείο κλπ. Ο αγοραστής πρέπει να γνωρίζει ότι δικηγόρος και μηχανικός πρέπει να είναι της απολύτου επιλογής του και θα πρέπει να αποφύγει να συνεργασθεί με πρόσωπα που θα του προτείνουν ή θα επιλέξουν ο πωλητής του οικοπέδου ή ο εργολάβος, διότι τα συμφέροντά τους είναι αντίθετα από εκείνα του αγοραστή, όσο καλόπιστοι κι αν είναι ή εμφανίζονται. Πάρα πολλές φορές αλλοδαποί, που δεν γνωρίζουν την ελληνική πραγματικότητα, αγόρασαν οικόπεδα ή εμπράγματα δικαιώματα, χωρίς να έχουν πλήρως αντιληφθεί τι πραγματικά αγοράζουν και μετά από μήνες ή χρόνια έχουν με έκπληξη ανακαλύψει ότι άλλο νόμιζαν ότι αγοράζουν και άλλο τελικώς έχουν αγοράσει. Επίσης, ο αγοραστής ενός οικοπέδου καλό είναι να έρθει σε επαφή, όσο αυτό είναι δυνατόν, με τους γείτονες, δηλαδή τους κυρίους των ομόρων ιδιοκτησιών, για να περιορίσει τον κίνδυνο διαφωνιών για τα σύνορα του οικοπέδου, ειδικά αν δεν υπάρχουν φυσικά όρια, όπως μάντρες, συρματόπλεγμα, πεζούλες ή άλλα ορόσημα. Ο αλλοδαπός αγοραστής που δεν διαβάζει ελληνικά πρέπει οπωσδήποτε να έχει διαβάσει το συμβόλαιο αγοράς του οικοπέδου σε γλώσσα που καταλαβαίνει, αλλά και να έχει αντιληφθεί το συνολικό ποσό αγοράς, τον φόρο του αγοραστή και γενικώς τον τρόπο πληρωμής, πριν υπογράψει στον συμβολαιογράφο. Ο αγοραστής πρέπει να γνωρίζει ότι ακόμα κι αν έχει καταβάλει το συνολικό τίμημα για την αγορά και τον φόρο, δεν έχει αποκτήσει την κυριότητα του οικοπέδου, αν το συμβόλαιο δεν μεταγραφεί στο τοπικό υποθηκοφυλακείο ή κτηματολόγιο. Ο συμβολαιογράφος επιλέγεται και πληρώνεται από τον αγοραστή. Ο φόρος αγοράς σήμερα, (Ιούνιος 2015), είναι περί το 3%, ενώ ο φόρος περιουσίας ΕΝΦΙΑ είναι χαμηλός, εν σχέσει με ό,τι ισχύει σε άλλες χώρες. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

How to go about buying a plot in Greece

By Christos ILIOPOULOS* 1st June 2015 People from other countries, either foreigners or Greek expatriates, have in the past been buying plots and lands in Greece and will keep purchasing in the future, especially now that prices have dropped so much. Before you proceed to pay for and buy the plot in Greece which you have chosen, you must know all its characteristics, which determine its value. Such characteristics include the plot’s legal status, (if it is free of any type of legal burden or legal dispute), its dimensions and actual boundaries, as well as the zoning and building regulations, which apply in this particular area and in this particular plot, of this specific size and shape. To learn and understand the above, a plot buyer in Greece must first retain a lawyer for a thorough title search. The lawyer will get in touch with the seller of the plot, or with his lawyer and with the real estate broker, if one is involved, he will review the deeds, titles and plot plans or survey maps of the plot, he will make a title search on the spot at the local land registry / cadastre, and will advise you on the legal conditions which apply on the particular plot you want to purchase. In essence, your lawyer should be able to advise you whether to buy that plot or not, although in some cases the lawyer will outline some of the risk factors, which exist regarding the specific plot and will leave the final decision to you. Such factors might refer to a possible uncertainty on the title history of the plot, which may or may not cause property disputes in the future, to the existence of present or past adverse possession claims by the owner of the plot or a neighbour, to a dispute on the boundaries of the plot with a neighbour, to the proper registration of the plot with the local land registry or cadastre, to an update on the property taxes of the plot, to forestry or archaeological restrictions etc. Apart from a legal advisor, you may also need to retain a civil engineer, who will review the zoning and building regulations of the plot, in order to advise you whether it is allowed to build on the plot or not, how big a structure you can erect and how many stories, if any building or architectural restrictions apply due to local traditional style etc. The attorney and the civil engineer who will advise you must be of your absolute own choice. It is advisable to avoid working with a lawyer and civil engineer chosen by the developer or seller of the site. It must be very clear that your attorney and your civil engineer work only for you and will outline to you all the existing legal and technical factors of the plot. In some cases, apart from retaining experts to advise you on the possible purchase of the plot, it may be a good idea to meet with the neighbours, to make sure that there are no misunderstandings on where the boundaries are, especially when no fences or other landmarks exist. Before signing the purchase deed at the notary’s office, you must have read and understood a good translation in your language of such deed and you must be aware of the basic payment structure. A property buyer in Greece has not become owner of the property before the purchase deed is registered with the local land registry, even if the buyer has paid the agreed amount for the purchase of the property. The notary who drafts along with the lawyers the deed of sale/purchase is usually chosen and paid by the buyer. Although different rules may apply in specific cases, the usual purchase tax in Greece today, June 2015, is an average of three (3%) percent of the property’s tax value. Such low purchase tax is considered an incentive for property buyers, in order the government to boost sales on a stagnant property market. The yearly property tax that a plot owner may have to pay has recently increased by Greek standards, but remains low compared with what applies in other countries. *Christos ILIOPOULOS, attorney at the Supreme Court of Greece , LL.M. www.greekadvocate.eu e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr bm-bioxoi@otenet.gr

Αναγνώριση αλλοδαπής απόφασης στην Ελλάδα

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Πολλοί Έλληνες ομογενείς έχουν λύσει τον γάμο τους, έχουν δηλαδή λάβει διαζύγιο με δικαστική απόφαση που έχει εκδοθεί από δικαστήριο σε χώρα του εξωτερικού. Συχνά, οι ενδιαφερόμενοι επιθυμούν να μεταφέρουν τα νομικά αποτελέσματα της αλλοδαπής δικαστικής αποφάσεως διαζυγίου και στην Ελλάδα. Για να γίνει αυτό, όταν η δικαστική απόφαση διαζυγίου έχει εκδοθεί από δικαστήριο στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και άλλες χώρες, πρέπει να κατατεθεί αίτηση σε δικαστήριο στην Ελλάδα και να γίνει μία σύντομη δίκη, στην οποία θα εκτεθούν όλα τα στοιχεία της αλλοδαπής αποφάσεως διαζυγίου, ώστε το ελληνικό πλέον δικαστήριο να εκδώσει απόφαση, διά της οποίας θα αναγνωρίζεται η ισχύς και στην Ελλάδα της αποφάσεως διαζυγίου που έχει εκδοθεί στο εξωτερικό. Για να γίνει το δικαστήριο στην Ελλάδα και να αναγνωρισθεί το δεδικασμένο και η ισχύς της αλλοδαπής αποφάσεως διαζυγίου πρέπει να προσκομισθεί η αλλοδαπή απόφαση, επικυρωμένη και με την σφραγίδα Apostille – Επισημείωση της Χάγης, όταν προέρχεται από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, ενώ δεν χρειάζεται Apostille, όταν προέρχεται από τον Καναδά, οπότε πρέπει να έχει επικυρωθεί από το Προξενείο της Ελλάδος στον Καναδά ή από το Προξενείο το Καναδά στην Ελλάδα. Πρέπει επίσης να προσκομισθεί σχετική βεβαίωση του δικαστηρίου της αλλοδαπής, που εξέδωσε την απόφαση διαζυγίου, (αν δεν αναφέρεται στο ίδιο το κείμενο της αποφάσεως), ότι η απόφαση είναι αμετάκλητη (final), ή ότι δεν μπορεί πλέον να προσβληθεί με ένδικα μέσα (it cannot be challenged anymore), ή ότι η προθεσμία για την άσκηση ενδίκων μέσων έχει παρέλθει (the time limit to challenge it has expired), ή κάτι παρόμοιο, καθώς η κάθε γραμματεία ή ο κάθε δικαστής και το δικαστήριο κάθε χώρας έχει διαφορετικό τυπικό κείμενο, με το οποίο πιστοποιούν το ίδιο γεγονός, ότι δηλ. η απόφαση διαζυγίου δεν μπορεί πλέον να προσβληθεί με ένδικα μέσα. Τόσο η αλλοδαπή δικαστική απόφαση, όσο και η βεβαίωση ότι πρόκειται περί αμετάκλητης αποφάσεως, πρέπει να προσκομίζονται σε επίσημη μετάφραση στην ελληνική, είτε από το Υπουργείο Εξωτερικών (μεταφραστική υπηρεσία), είτε από δικηγόρο στην Ελλάδα, που γνωρίζει την γλώσσα στην οποία είναι γραμμένη η αλλοδαπή απόφαση. Στην υπ΄αριθ. 169/2013 απόφασή του το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά έκρινε υπόθεση αναγνώρισης δεδικασμένου αποφάσεως διαζυγίου από αλλοδαπή αρχή, που δεν ήταν δικαστήριο. Συγκεκριμένα, με την αίτηση ζητήθηκε από το ελληνικό δικαστήριο να αναγνωρίσει το δεδικασμένο της αποφάσεως του Ληξιάρχου μίας περιοχής της Μόσχας της Ρωσίας, για την λύση το έτος 2010 ενός γάμου που είχε τελεσθεί στην Μόσχα το 2008. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στην εν λόγω υπόθεση είναι ότι η λύση του γάμου που αποφασίζεται κοινή συναινέσει και από τον οποίον δεν έχουν γεννηθεί παιδιά, κατά το νόμο στην Ρωσία, απαγγέλλεται όχι με δικαστική απόφαση, αλλά με απόφαση του τοπικού Ληξιάρχου. Δεν πρόκειται δηλαδή για δικαστική, αλλά για διοικητική απόφαση από αρχή του εξωτερικού. Η νομολογία στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχει την κατεύθυνση να είναι δυνατή η αναγνώριση της αλλοδαπής αποφάσεως διαζυγίου από ελληνικό δικαστήριο ακόμα και αν η λύση του γάμου στο εξωτερικό έχει επέλθει όχι με απόφαση δικαστηρίου, αλλά με απόφαση άλλης αρχής, αρκεί η συγκεκριμένη αρχή να είχε δικαιοδοσία και αρμοδιότητα να αποφασίσει την λύση του γάμου, σύμφωνα με το δίκαιο της χώρας του εξωτερικού. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Δηλώνουμε την σωστή διεύθυνση μας στα δικαστήρια

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Κάθε πολίτης που προσφεύγει στα δικαστήρια στην Ελλάδα, ή που εναντίον του ασκείται κάποια αγωγή, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ή άλλο δικόγραφο, πρέπει να αναγράφει στα έγγραφα που καταθέτει στο δικαστήριο την ακριβή διεύθυνσή του. Οι διάδικοι οφείλουν να αναγράφουν στα δικόγραφά τους την ακριβή διεύθυνση της κατοικίας τους (πόλη, οδό και αριθμό), κάθε δε μεταβολή της διευθύνσεως πρέπει να γνωστοποιείται με τα δικόγραφα που κοινοποιούνται εκατέρωθεν ή με τις προτάσεις ή με χωριστό δικόγραφο που κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου στο οποίο εκκρεμεί η υπόθεση. Αν ο διάδικος που κέρδισε την δίκη επιδώσει την απόφαση που εξέδωσε το δικαστήριο στην διεύθυνση που ο αντίδικος έχει αναγράψει στα δικόγραφά του, η επίδοση θεωρείται σωστή και από την επομένη ημέρα της επιδόσεως αρχίζει να μετράει η προθεσμία για την άσκηση εφέσεως, ή άλλου ενδίκου μέσου. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει σημασία αν ο διάδικος δεν διαμένει πραγματικά στην διεύθυνση όπου έγινε η επίδοση, επειδή έχει αλλάξει κατοικία. Αν δεν το έχει δηλώσει στα δικόγραφα στο δικαστήριο, δηλαδή με τις προτάσεις του ή με ξεχωριστό δικόγραφο που να το έχει επιδώσει στον αντίδικό του, η επίδοση που ο αντίδικος κάνει στην παλαιά διεύθυνσή του είναι έγκυρη, διότι η νέα διεύθυνση δεν έχει δηλωθεί στο δικαστήριο και δεν έχει γνωστοποιηθεί στον αντίδικο. Στην υπ’ αριθ. 1684/2014 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση, στην οποία το Εφετείο εξέδωσε την απόφασή του, η οποία επιδόθηκε στον ηττηθέντα διάδικο στις 5 Φεβρουαρίου 2013. Η επίδοση έγινε σε χωριό στο Νομό Λαρίσης, όπου είχε δηλώσει ότι είναι η κατοικία του. Ο ηττηθείς διάδικος, ως κάτοικος Ελλάδος, είχε προθεσμία να ασκήσει αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου τριάντα ημερών, με έναρξη της τριακονθήμερης προθεσμίας την επομένη της επιδόσεως, δηλ. την 6η Φεβρουαρίου 2013. Αν ο ηττηθείς διάδικος ήταν κάτοικος εξωτερικού, η προθεσμία για αναίρεση θα ήταν ενενήντα ημέρες από την επίδοση. Η προθεσμία συνεπώς των τριάντα ημερών έληγε στις 7 Μαρτίου 2013. Ο ηττηθείς διάδικος δεν κατέθεσε αναίρεση εντός αυτής της προθεσμίας, αλλά την κατέθεσε πολύ αργότερα, στις 29 Απριλίου 2013. Όταν η αναίρεση εξετάσθηκε από τον Άρειο Πάγο, το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι ήταν εκπρόθεσμη, διότι είχε ασκηθεί μετά την πάροδο της τριακονθήμερης προθεσμίας από την επίδοση της προσβαλλομένης αποφάσεως. Ο ηττηθείς διάδικος, που είχε ασκήσει την αναίρεση, ισχυρίσθηκε ότι η κατοικία του δεν ήταν πλέον το χωριό στο Νομό Λαρίσης, αλλά η πόλη Φιλιππούπολη, στην Βουλγαρία και επομένως, η επίδοση της αποφάσεως στο χωριό του Νομού Λαρίσης δεν ήταν έγκυρη. Ο Άρειος Πάγος απάντησε ότι εφόσον ο διάδικος δεν είχε δηλώσει στο δικαστήριο και στον αντίδικο την νέα του διεύθυνση στην Βουλγαρία, η άλλη πλευρά δεν ήταν δυνατόν να γνωρίζει ότι είχε αλλάξει κατοικία και χώρα και συνεπώς, ορθώς και εγκύρως του επέδωσε την προσβαλλομένη απόφαση στο χωριό στο Νομό Λαρίσης, όπου ήταν η κατοικία του σύμφωνα με τα δικόγραφα που κατέθετε επί επτά χρόνια που είχε διαρκέσει η αντιδικία. Συμπερασματικώς, ο Άρειος Πάγος αποφάσισε ότι η αναίρεση ήταν εκπρόθεσμη, ως ασκηθείσα μετά την πάροδο της τριακονθήμερης προθεσμίας, διότι η επίδοση της προσβαλλομένης αποφάσεως είχε γίνει εγκύρως στην παλαιά διεύθυνση του διαδίκου, δεδομένου ότι πουθενά στις δίκες δεν είχε δηλώσει τη νέα του διεύθυνση στην Βουλγαρία. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr

Κοινός Τραπεζικός Λογαριασμός

. Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Όπως ισχύει και στις περισσότερες δυτικές χώρες έτσι και στην Ελλάδα, η ύπαρξη κοινού τραπεζικού λογαριασμού μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προσώπων, σημαίνει ότι ανεξαρτήτως του ποιός εκ των συγκυρίων του κοινού λογαριασμού έχει κάνει όλες ή τις περισσότερες καταθέσεις, τα χρήματα που μπαίνουν στον κοινό λογαριασμό μπορούν να αναληφθούν από καθέναν εκ των συγκυρίων του κοινού λογαριασμού, στον οποίον η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να τα αποδώσει εφόσον της το ζητήσει. Σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συνδικαιούχων του κοινού λογαριασμού, τα χρήματα της καταθέσεως δύνανται να αναληφθούν από τον ή τους επιζώντες συνδικαιούχους και όχι από τους κληρονόμους του θανόντος συνδικαιούχου. Κατ΄αυτον τον τρόπο, αν υπάρχει κοινός λογαριασμός μεταξύ του Α, του Β και του Γ, μετά τον θάνατο του Α, το υπόλοιπο της καταθέσεως παραμένει στον λογαριασμό υπέρ των Β και Γ, οι οποίοι μπορούν να αναλάβουν τα χρήματα, όλα ή μέρος αυτών, κατά βούλησιν. Οι κληρονόμοι του Α δεν δύνανται να αξιώσουν από την τράπεζα να λάβουν το ποσό της καταθέσεως, εφόσον πρόκειται για κοινό λογαριασμό και υπάρχουν επιζώντες συγκύριοι αυτού. Κατά τον νόμο μάλιστα στην Ελλάδα, τα χρήματα του κοινού λογαριασμού μετά τον θανατο του Α πηγαίνουν στους επιζώντες συνδικαιούχους Β και Γ χωρίς υποχρέωση φόρου κληρονομίας, διότι εκείνοι τα λαμβάνουν όχι ως κληρονόμοι του Α, αλλά ως επιζώντες συνδικαιούχοι. Το ασυνήθιστο στοιχείο που προσέφεραν τα πραγματικά περιστατικά στην υπ’ αριθ. 1691/2014 απόφαση του Αρείου Πάγου είναι ότι στην υπόθεση αυτή ο Α διατηρούσε σε τράπεζα προθεσμιακή κατάθεση (ατομική, μόνο στο δικό του όνομα) ενός σεβαστού χρηματικού ποσού άνω των 200.000 ευρώ, έχοντας δώσει εντολή στην τράπεζα ότι κατά την λήξη της προθεσμίας, το ποσό της προθεσμιακής καταθέσεως, αλλά και οι τόκοι αυτού, να πιστωθούν σε κοινό λογαριασμό που διατηρούσε ο Α με την αδελφή του, Β. Πριν την λήξη της προθεσμιακής καταθεσεως, ο Α απεβίωσε. Κατά τον νόμο η εντολή του Α στην λήξη της προθεσμίας το υπόλοιπο της προθεσμιακής μαζί με τους τόκους να πιστωθεί στον κοινό λογαριασμό του Α και της αδελφής του, της Β, εξακολουθεί να ισχύει, παρά τον θάνατο του Α πριν την ημερομηνία λήξεως της προθεσμιακής. Η τράπεζα πράγματι κατά την λήξη της προθεσμιακής πίστωσε το ποσό αυτής και τους τόκους στον κοινό λογαριασμό του Α και της Β, όπως ήταν η εντολή του Α όταν είχε ανοίξει την ατομική του προθεσμιακή κατάθεση. Όταν όμως η Β ζήτησε από την τράπεζα να αναλάβει το ποσό του κοινού τραπεζικού λογαριασμού, στο όνομα αυτής και του αδελφού της Α, στο οποίο είχε προστεθεί και το μεγάλο ποσό από την προθεσμιακή του αδελφού της, η τράπεζα αρνήθηκε την καταβολή, ισχυριζόμενη ότι τα χρήματα ανήκαν στον κληρονόμο του Α. Η Β προσέφυγε στο δικαστήριο, όμως τόσο το Πρωτοδικείο, όσο και το Εφετείο απέρριψαν την αγωγή της. Όταν όμως η ίδια επέμεινε και άσκησε αναίρεση στον Άρειο Πάγο, το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι το Εφετείο είχε κάνει λάθος στην εφαρμογή του νόμου, διότι έπρεπε να είχε κρίνει υπέρ της αδελφής του Α, ήτοι της Β, η οποία αφού ήταν συνδικαιούχος του κοινού λογαριασμού, στον οποίο είχε πιστωθεί το ποσό της προθεσμιακής, μετά την λήξη της, η Β ως συνδικαιούχος, ήταν εκείνη που εδικαιούτο να αναλάβει το ποσό του κοινού λογαριασμού και όχι ο κληρονόμος του Α. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Κατεστραμμένη διαθήκη μπορεί να ισχύσει

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Εάν γνωρίζουμε ότι υπήρξε μία διαθήκη, την οποία όμως τώρα δεν την έχουμε πλέον στα χέρια μας, είτε διότι καταστράφηκε, είτε διότι έχει χαθεί, είτε διότι κάποιος την έχει και δεν την παραδίδει για δημοσίευση, υπάρχει τρόπος αυτή η διαθήκη να ισχύσει; Μπορεί μία διαθήκη που την έχουμε δει ότι υπήρχε, να ισχύσει όταν δεν την έχουμε πλέον στα χέρια μας; Η απάντηση είναι ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, υπό προϋποθέσεις. Ο νόμος λέει ότι αν ένα έγγραφο χαθεί ή είναι δυσανάγνωστο ή καταστραφεί, μπορεί να αποδειχθεί ότι υπάρχει ή ποιό είναι το περιεχόμενό του. Έτσι και στην περίπτωση μίας διαθήκης που γνωρίζουμε ότι υπήρξε, την είχαμε διαβάσει και γνωρίζουμε το περιεχόμενό της, αλλά σήμερα δεν την έχουμε στα χέρια μας ή έχει καταστραφεί, μπορούμε να ζητήσουμε με δικαστική απόφαση να αναγνωρισθεί το περιεχόμενό της και να ισχύσει, έστω κι αν δεν την έχουμε ως έγγραφο. Αυτό συμβαίνει διότι εάν μία διαθήκη καταστραφεί ή χαθεί από παράνομη πράξη κάποιου ή από τυχαίο γεγονός, το κύρος της διαθήκης δεν πλήττεται, εφόσον μπορούμε να αποδείξουμε τι ακριβώς έγραφε. Αν αποδείξουμε ποιές ακριβώς διατάξεις περιλάμβανε η διαθήκη, μπορεί κάποιος που βάσει αυτής κληρονομεί, να στηρίξει τα κληρονομικά του δικαιώματα στην εν λόγω διαθήκη, με την προϋπόθεση ότι μπορεί να αποδείξει τρία πράγματα: Πρώτον ότι η διαθήκη που δεν έχουμε στα χέρια μας, αλλά γνωρίζουμε ότι υπήρξε, είχε συνταχθεί νομότυπα. Είχε δηλαδή γραφεί ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, εφόσον ήταν ιδιόγραφη, είχε ημερομηνία ή μπορούσε να προσδιορισθεί πότε συνετάγη, είχε στο τέλος υπογραφή του διαθέτη και αυτό που έγραφε δεν ήταν αόριστο ή ακατάληπτο, αλλά αντιθέτως είχε νομική σημασία και μπορούσε να εφαρμοσθεί. Δεύτερον, η διαθήκη έχει σήμερα χαθεί ή καταστραφεί από τυχαίο γεγονός ή από παράνομη πράξη και δεν απωλέσθηκε ή καταστράφηκε από ενέργεια του διαθέτη που μ' αυτόν τον τρόπο είχε πρόθεση να ανακαλέσει την διαθήκη. Εάν δηλαδή είχαμε διαβάσει το περιεχόμενο μίας διαθήκης, αυτή όμως σήμερα είναι κατεστραμμένη επειδή ο ίδιος ο διαθέτης την κατέστρεψε, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε το περιεχόμενό της, διότι η καταστροφή της από τον διαθέτη είχε την έννοια την ανακλήσεώς της. Τρίτον, η διαθήκη αυτή θα πρέπει να είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο και με βάση αυτό να μπορεί κάποιος να διεκδικήσει κληρονομικά δικαιώματα. Εάν ισχύουν οι τρεις ανωτέρω προϋποθέσεις, αυτός που ενδιαφέρεται να ισχύσει η διαθήκη, μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση ότι υπάρχει ή υπήρξε διαθήκη, που είχε συνταχθεί κατά τους ορισμούς του νόμου, ότι η διαθήκη αυτή δεν είναι δυνατόν σήμερα να προσκομισθεί στο δικαστήριο, αλλά ότι παρά ταύτα, αποδεικνύεται ότι η διαθήκη αυτή είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο και ότι όριζε ποιός κληρονομεί και τι, σε τι ποσοστό κλπ. Στην υπ΄αριθ. 484/2013 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία δικηγόρος απεβίωσε και άφησε πλησιέστερους συγγενείς την μητέρα του, δύο αδελφούς και μία αδελφή. Ο θανών είχε συντάξει ιδιόγραφη διαθήκη, με όλα τα στοιχεία που απαιτεί ο νόμος για να ισχύσει, σύμφωνα με την οποία άφηνε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του στην αδελφή του, ενώ στα άλλα δύο αδέλφια του έγραφε ρητώς ότι δεν ήθελε να αφήσει τίποτα. Την διαθήκη του αυτή παρέδωσε στην αδελφή του προς φύλαξη. Μετά τον θάνατό του η διαθήκη έγινε γνωστή και στα τρία αδέλφια του, που αρχικώς παραδέχθηκαν την ύπαρξή της, προέβησαν σε διάφορες συζητήσεις μεταξύ τους, συμφώνησαν περισσότερες από μία φορά να μεταβούν στο δικαστήριο για να την δημοσιεύσουν, όμως στο τέλος, ένας από τους αδελφούς πήρε το πρωτότυπο της διαθήκης και αρνήθηκε αργότερα να το παρουσιάσει. Μετά από κάποιο διάστημα μάλιστα οι δύο αδελφοί αρνήθηκαν εντελώς την ύπαρξη της διαθήκης. Τα αδέλφια είχαν στο μεταξύ φωτοτυπικά αντίγραφα της πρωτότυπης διαθήκης και έτσι η αδελφή, που βάσει της διαθήκης κληρονομούσε τον αδελφό της, μπόρεσε να αποδείξει στο δικαστήριο ότι παρά το ότι δεν είχε στα χέρια της το πρωτότυπο της διαθήκης, το περιεχόμενο αυτής ήταν συγκεκριμένο και όριζε ότι η ίδια ήταν η μοναδική κληρονόμος. Τόσο το Πρωτοδικείο, όσο και το Εφετείο δέχθηκαν την αγωγή της αδελφής και ανεγνώρισαν ότι υπήρξε διαθήκη που όριζε ότι κληρονόμος του θανόντος ήταν εκείνη. Ο Άρειος Πάγος επεκύρωσε τις δύο αποφάσεις των κατωτέρων δικαστηρίων και απέρριψε την αναίρεση των αδελφών. Κατ΄αυτόν τον τρόπο ευρέθη νομική διαδικασία ώστε να ισχύσουν οι διατάξεις μίας ιδιόγραφης διαθήκης, παρά το γεγονός ότι η διαθήκη αυτή είχε χαθεί ή καταστραφεί και δεν μπορούσε να προσκομισθεί σε πρωτότυπο στο δικαστήριο για δημοσίευση. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Έξτρα αποζημίωση για αναπηρία ή παραμόρφωση λόγω τροχαίου

Έξτρα αποζημίωση για αναπηρία ή παραμόρφωση λόγω τροχαίου Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Μετά από ένα αυτοκινητικό ατύχημα ή δυστύχημα, κάποιος που επέζησε μπορεί να έχει υποστεί μόνιμη αναπηρία ή παραμόρφωση, ως αποτέλεσμα του τροχαίου. Αν αυτή η αναπηρία ή παραμόρφωση επιδρά στο μέλλον του, μπορεί το δικαστήριο να του επιδικάσει ειδική αποζημίωση, επιπλέον των λοιπών αποζημιώσεων που δικαιούται ο παθών. Μετά από ένα τροχαίο ατύχημα ο παθών δικαιούται αποζημιώσεως για απωλεσθέντα εισοδήματα, δηλ. για όσα εισοδήματα αδυνατεί να κερδίσει από την εργασία του για το χρονικό διάστημα που δεν είναι ικανός να εργασθεί. Δικαιούται επίσης να λάβει τις δαπάνες στις οποίες αναγκάσθηκε να προβεί εξ αιτίας του ατυχήματος, αλλά και τα ποσά τα οποία υποχρεώθηκε να δαπανήσει για αντικατάσταση καταστραφέντων πραγμάτων, καθώς και άλλα κονδύλια, αναλόγως της κάθε περιπτώσεως. Εκτός από τις παραπάνω αναφερόμενες ζημίες και δαπάνες που αποκαθίστανται με την δικαστική απόφαση, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ιδιαιτέρως εάν κάποιος έχει υποστεί προσβολή "της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του". Αν το τροχαίο προκάλεσε όχι απλώς τραυματισμό, αλλά θάνατο, η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος και ονομάζετεαι ψυχική οδύνη. Πέραν των ανωτέρω αποζημιώσεων, ο νόμος προβλέπει μία ακόμα, η οποία πρέπει να καταβληθεί από τον υπαίτιο του τροχαίου, (συνήθως από την ασφαλιστική του) και η οποία προβλέπεται από το άρθρο 931 του Αστικού Κώδικα, στην περίπτωση που η αναπηρία ή η παραμόρφωση που προκλήθηκε στον παθόντα επιδρά στο μέλλον του. Ως αναπηρία θεωρείται κάποια έλλειψη της σωματικής, νοητικής ή ψυχικής ακεραιότητας του προσώπου. Παραμόρφωση αποτελεί κάθε ουσιώδης αλλοίωση της εξωτερικής εμφανίσεως του προσώπου, όχι κατ' ανάγκην σύμφωνα με τις απόψεις της ιατρικής, αλλά κατά τις αντιλήψεις της ζωής. Ως μέλλον νοείται η επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη του προσώπου. Σύμφωνα με τις αποφάσεις των δικαστηρίων, για να δοθεί η εύλογη αποζημίωση του άρθρου 931 ΑΚ δεν απαιτείται βεβαιότητα δυσμενούς επιρροής της αναπηρίας ή παραμορφώσεως, αλλά αρκεί και απλή δυνατότητα κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων. Ειδικώς στον επαγγελματικό και οικονομικό τομέα, μία αναπηρία ή παραμόρφωση, κατά το συνήθως συμβαίνον, αποτελεί αρνητικό στοιχείο εν όψει του ανταγωνισμού και της οικονομικής εξέλιξης και προαγωγής ενός εργαζομένου, ελεύθερου επαγγελματία κλπ. Το ύψος του επιδικαζομένου ευλόγου χρηματικού ποσού υπολογίζεται βάσει του είδους και των συνεπειών της αναπηρίας ή παραμόρφωσης, λαμβανομένων επίσης υπόψιν της ηλικίας του παθόντος αλλά και του αν αυτός είναι συνυπαίτιος του ατυχήματος. Στην υπ' αριθ. 509/2013 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία το θύμα του τροχαίου υπέστη αναπηρία σε ποσοστό 40%, λόγω παραμόρφωσης τεσσάρων δακτύλων του δεξιού ποδιού του, μαζί με μυική αδυναμία και έντονο περιορισμό κινήσεως στην ποδοκνημική άρθρωση. Αποτέλεσμα του τραυματισμού του ήταν να έχει εμφανή χωλότητα στο βάδισμά του και να καταστεί ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματος του ηλεκτρονικού μηχανικού, καθώς και για οποιοδήποτε άλλο, κοινωνικά και οικονομικά ισοδύναμο επάγγελμα, που απαιτεί ορθοστασία ή βάδιση. Το Εφετείο επεδίκασε για την συγκεκριμένη αιτία, δυνάμει του άρθρου 931 ΑΚ, πρόσθετη αποζημίωση ύψους 70.000 ευρώ, πέραν της αποζημίωσης για τις άλλες συνέπειες του τραυματισμού και τις δαπάνες αποκατάστασης άλλων ζημιών. Ο Άρειος Πάγος επεκύρωσε την απόφαση του Εφετείου κρίνοντας ότι είχε αιτιολογήσει ορθώς και στο θέμα αυτό το συμπέρασμα στο οποίο είχε καταλήξει. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr