Προθεσμία για αποζημίωση σε αυτοκινητικό ατύχημα

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Η Ελλάδα είναι δυστυχώς στην κορυφή του καταλόγου των χωρών με τα περισσότερα αυτοκινητικά ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το γεγονός ότι εδώ και αρκετά χρόνια τα δυστυχήματα μειώνονται, όπως και ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών. Όταν συμβεί ένα αυτοκινητικό ατύχημα, από το οποίο προκαλούνται υλικές ζημίες ή και τραυματισμοί, εκείνος που ευθύνεται υποχρεούται να αποζημιώσει τον ζημιωθέντα, εφόσον ο τελευταίος ασκήσει τις αξιώσεις του και ζητήσει αποζημίωση, είτε από την ασφαλιστική εταιρεία αρχικώς, είτε και μέσω δικαστηρίου ακολούθως. Αποζημίωση μπορεί να έχουν υποχρέωση να καταβάλουν τόσο ο οδηγός του ζημιογόνου οχήματος, όσο και ο νομέας και ο κύριος (ιδιοκτήτης) αυτού, εάν οδηγός δεν είναι και ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου. Επί παραδείγματι, εάν ο υιός οδηγεί το αυτοκίνητο του πατέρα του και προκαλέσει ατύχημα, ευθύνη έχει τόσο ο οδηγός, όσο και ο πατέρας του, που είναι νομέας και κύριος του αυτοκινήτου. Ο ζημιωθείς στο ατύχημα δεν έχει απεριόριστο χρόνο για να αξιώσει την αποζημίωση που θεωρεί ότι δικαιούται. Πρέπει να διεκδικήσει την αποζημίωσή του εντός πέντε ετών από τότε που έμαθε τον υπεύθυνο του ατυχήματος. Για να στραφεί κατά του κυρίου του ζημιογόνου οχήματος, στην περίπτωση που δεν είναι το ίδιο πρόσωπο με τον οδηγό, μπορεί να έχει προθεσμία μόνο δύο ετών. Εάν ο οδηγός του ζημιογόνου οχήματος δεν είναι ίδιος με τον κύριο του οχήματος, ο ζημιωθείς πρέπει να αποδείξει ότι ο οδηγός ενεργούσε υπό τις οδηγίες και τις εντολές του κυρίου του αυτοκινήτου, ήταν δηλαδή υπάλληλος ή με οιονδήποτε τρόπο υφιστάμενος ή εξαρτημένος από αυτόν (προστηθείς, είναι ο νομικός όρος), για να μπορεί να αξιώσει αποζημίωση και έναντι του κυρίου στην μεγαλύτερη προθεσμία των πέντε ετών. Διαφορετικά, η προθεσμία για να στραφεί εναντίον του κυρίου είναι μόνο δύο έτη, εν σχέσει με την προθεσμία αγωγής κατά του οδηγού, που είναι πέντε έτη. Στην υπ' αριθ. 206/2013 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία την ζημία προκάλεσε μισθωμένο όχημα, από γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων. Το κρίσιμο ζήτημα που ανεφύη ήταν εάν το γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων, που είχε την κυριότητα του αυτοκινήτου που προκάλεσε το ατύχημα, είχε ευθύνη προς αποζημίωση εντός της μεγαλύτερης προθεσμίας των πέντε ετών. Η απάντηση που έδωσε το ανώτατο δικαστήριο είναι ότι όταν ένα γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων νοικιάζει ένα όχημα σε έναν πελάτη του, δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι διατηρεί τον πελάτη υπό τις οδηγίες και τις εντολές του, ώστε ο πελάτης να θεωρείται νομικώς προστηθείς και άρα το γραφείο να έχει ευθύνη, ως κύριος του οχήματος, για το προκληθέν από τον οδηγό ατύχημα. Συγκεκριμένα, ο εκμισθωτής του αυτοκινήτου, δηλ. το γραφείο ενοικιάσεως, δεν θέτει υπό τις οδηγίες και τις εντολές του τον μισθωτή του οχήματος, δηλ. εκείνον που νοικιάζει το όχημα και το παίρνει για να το οδηγήσει μία ή περισσότερες ημέρες, υπό τον όρο της καταβολής του μισθώματος. Εάν λοιπόν ο ενοικιαστής, που είναι μόνο οδηγός και όχι ιδιοκτήτης του οχήματος, προκαλέσει ατύχημα, το γραφείο ενοικιάσεως δεν θεωρείται προστήσας και έτσι δεν αυξάνεται σε πέντε χρόνια η περίοδος εντός της οποίας μπορεί να ασκηθεί εναντίον του αγωγή για αποζημίωση στα δικαστήρια. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr