Πώς περιγράφουμε του ακίνητο που διεκδικούμε στο Δικαστήριο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Εκείνος που είναι κύριος, δηλ. ιδιοκτήτης ενός ακινήτου, δικαιούται να το χρησιμοποιεί με κάθε νόμιμο τρόπο, να απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα και τις ιδιότητές του, αλλά και να το προστατεύει από κάθε μη δικαιούχο που είτε αμφισβητεί την κυριότητα του ιδιοκτήτη, είτε το καταπατά, ολόκληρο ή τμήμα του. Ειδικώς όταν πρόκειται για καταπάτηση τμήματος ενός ακινήτου, η περιγραφή στο δικαστήριο του τμήματος, που είναι μέρος του μεγαλυτέρου ακινήτου, πρέπει να είναι λεπτομερής και ακριβής, ώστε να το εξατομικεύει. Ο κύριος επομένως του ακινήτου, μέρος του οποίου έχει καταπατηθεί, προσφεύγει στο δικαστήριο ασκώντας συνήθως την διεκδικητική αγωγή, στην οποία εκτός του ότι πρέπει να περιγράφει πόση είναι η έκταση του διεκδικούμενου αυτού τμήματος, πρέπει επίσης να προσδιορίσει τη θέση του διεκδικουμένου τμήματος μέσα στο μεγαλύτερο ακίνητο. Εάν δεν υπάρχουν σταθερά όρια, θα πρέπει στην αγωγή να αναφέρονται και οι πλευρικές διαστάσεις του καταπατημένου τμήματος, ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία ως προς την ταυτότητά του, για να μπορεί ο εναγόμενος να αντιτάξει την άμυνά του και το δικαστήριο, εκτιμώντας τις αποδείξεις, να εκδώσει απόφαση που να μπορεί να εφαρμοσθεί. Εάν δεν περιγράφεται με επαρκή λεπτομέρεια η θέση του τμήματος που καταπατήθηκε, εντός του μεγαλυτέρου ακινήτου, που δεν έχει καταπατηθεί ολόκληρο, μπορεί να προκύπτουν αμφιβολίες ως προς το ποιό ακριβώς τμήμα υποστηρίζει ο κύριος του ακινήτου ότι έχει καταπατηθεί και η αγωγή να απορριφθεί από το δικαστήριο ως αόριστη. Στην πλήρη εξατομίκευση και ταυτοποίηση του καταπατημένου τμήματος μέσα στον χώρο και στο μεγαλύτερο ακίνητο συμβάλλει συνήθως η ενσωμάτωση στο κείμενο της αγωγής και προσφάτου τοπογραφικού, που αποτυπώνει τόσο το μεγαλύτερο ακίνητο, όσο και το μικρότερο τμήμα αυτού που έχει καταπατηθεί. Όταν ένα τέτοιο λεπτομερές τοπογραφικό περιλαμβάνεται στην αγωγή, διασφαλίζεται ότι ο εναγόμενος, που κατηγορείται ότι έχει διαπράξει την καταπάτηση, δεν θα μπορεί να προφασισθεί ότι δεν μπορεί να καταλάβει ποιό τμήμα τον κατηγορούν ότι έχει καταπατήσει, αλλά και το δικαστήριο θα μπορεί να διαμορφώσει πλήρη κρίση για την θέση και τις διαστάσεις του καταπατημένου τμήματος. Στην υπ' αριθ. 1116/2014 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία οι ενάγοντες ισχυρίσθηκαν στην αγωγή τους ότι έχουν στην κυριότητά τους έναν παραλιακό αγρό εκτάσεως δεκαπέντε περίπου στρεμμάτων, περιγράφοντας πλήρως την θέση του αγρού αυτού. Ακολούθως, ισχυρίσθηκαν ότι ο εναγόμενος είχε καταπατήσει τμήμα του εν λόγω παραλιακού αγρού, επιφανείας περίπου επτά στρεμμάτων. Στην αγωγή όμως δεν προσδιοριζόταν με ακρίβεια η θέση του καταπατημένου τμήματος. Υπήρχε μάλιστα μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στον ισχυρισμό της αγωγής ότι το καταπατημένο τμήμα είναι επτά στρέμματα (από τον συνολικό αγρό των δεκαπέντε στρεμμάτων) και στην έκθεση του πραγματογνώμονος, που βρήκε το επίδικο τμήμα δεκατέσσερα στρέμματα και όχι επτά. Μία ακόμα έλλειψη της αγωγής ήταν ότι δεν ανέφερε τις πλευρικές διαστάσεις του καταπατημένου τμήματος, ούτε προφανώς ήταν ενσωματωμένο στην αγωγή τοπογραφικό που να απεικονίζει με τεχνική λεπτομέρεια τόσο το όλο ακίνητο, όσο και το καταπατημένο τμήμα του. Παρά ταύτα, το Πρωτοδικείο έκρινε την αγωγή ορισμένη και την εδέχθη ως βάσιμη. Ακολούθως, ο ηττηθείς διάδικος άσκησε έφεση και το Εφετείο έκρινε αντίθετα από το Πρωτοδικείο, ότι δηλ. η αγωγή δεν ήταν ορισμένη λόγω μη επαρκούς περιγραφής του καταπατημένου τμήματος και συνακόλουθης αδυναμίας εξατομικεύσεως και ταυτοποιήσεώς του μέσα στον χώρο και εντός του μεγαλυτέρου ακινήτου και γι' αυτό την απέρριψε ως αόριστη. Ο Άρειος Πάγος στον οποίο έφθασε τελικώς η υπόθεση, δικαίωσε την απόφαση των εφετών, κρίνοντας (όπως και το Εφετείο) ότι η αγωγή ήταν αόριστη, διότι δεν προσδιόριζε με τέτοια ακρίβεια ποιό ακριβώς ήταν το τμήμα του μεγαλυτέρου ακινήτου για το οποίο υπήρχε ισχυρισμός καταπάτησης και ποιά η ακριβής θέση του, ώστε να μπορεί να εκδώσει απόφαση που να μπορεί να εφαρμοσθεί επί τόπου, δηλ. να μπορεί δικαστικός επιμελητής σε συνεργασία με μηχανικό να προσδιορίσουν την ακριβή θέση του επιδίκου τμήματος και να εφαρμόσουν ό,τι θα έχει αποφασίσει το δικαστήριο. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr