Στα ελληνικά δικαστήρια για κληρονομιές ομογενών

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Κατά τον 20ο αιώνα σημειώθηκε εκτεταμένη μετανάστευση από την Ελλάδα προς χώρες του εξωτερικού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν οι μεγάλες ή μικρότερες κοινότητες ομογενών σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Όταν πολλοί από τους ομογενείς που ζουν στο εξωτερικό αφήνουν κληρονομιές με ακίνητα στην Ελλάδα, συμβαίνει κάποιες φορές να ανακύπτουν αντιδικίες και διαφορές σχετικές με την κληρονομική διαδοχή, τα ποσοστά των κληρονόμων, την ισχύ μίας διαθήκης ή όχι και για πολλά άλλα νομικά ζητήματα. Εφόσον η κληρονομία περιλαμβάνει και ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα, τα ελληνικά δικαστήρια έχουν διεθνή δικαιοδοσία για να δικάσουν την υπόθεση. Αυτό προκύπτει από το άρθρο 29 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που ορίζει ότι διαφορές που αφορούν εμπράγματα δικαιώματα επάνω σε ακίνητα, τη νομή ή την κατοχή τους, διαίρεση κοινού, κανονισμό ορίων, απαιτήσεις κατά οποιουδήποτε διακατόχου, αποζημίωση για αναγκαστική απαλλοτρίωση, καθώς και διαφορές από μίσθωση ακινήτου … υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο. Το άρθρο αυτό σημαίνει ότι επί δικαστικής διαμάχης για κληρονομιαία ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα, αρμόδια είναι τα ελληνικά δικαστήρια, ακόμα κι αν ο κληρονομούμενος ήταν κάτοικος εξωτερικού. Σύγχυση μπορεί να προκαλέσει το άρθρο 30 του ιδίου Κώδικα που ορίζει ότι διαφορές που αφορούν την αναγνώριση κληρονομικού δικαιώματος ή διανομή κληρονομίας, απαιτήσεις του κληρονόμου εναντίον του νομέα ή του κατόχου της κληρονομίας … απαιτήσεις από νόμιμη μοίρα ή απαιτήσεις εναντίον εκτελεστών διαθήκης για την εκτέλεση των διατάξεών της, υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος, όταν πέθανε, είχε την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του. Με το άρθρο 30 μπορεί να θεωρηθεί ότι σε κληρονομικές διαφορές αρμόδια είναι τα δικαστήρια της χώρας όπου ζούσε ο κληρονομούμενος, ακόμα κι αν αφορούν ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα. Δηλαδή για κληρονομιαία ακίνητα που βρίσκονται στην Τρίπολη ή στην Καλαμάτα, αρμόδια μπορεί να είναι τα δικαστήρια του Μόντρεαλ, ή της Νέας Υόρκης, ή της Μελβούρνης, επειδή ο θανών ήταν κάτοικος σε μία από αυτές τις πόλεις του εξωτερικού. Ο Άρειος Πάγος στην υπ΄αριθ. 775/2013 απόφασή του έκρινε ότι για ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα, οι κληρονομικές διαμάχες μπορούν να εκδικασθούν από τα δικαστήρια της Ελλάδος, δυνάμει του άρθρου 29 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ειδικώς, η απόφαση ορίζει ότι αν ο κληρονομούμενος κατά τον χρόνο θανάτου του είχε κατοικία και διαμονή στην αλλοδαπή δεν συντρέχει μεν διεθνής δικαιοδοσία των ημεδαπών δικαστηρίων για την εκδίκαση των κληρονομικών διαφορών, συνεπεία συνδρομής της αποκλειστικής δωσιδικίας του άρθρου 30 του ΚΠολΔ, δύναται όμως να υπάρχει διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων, συνεπεία συνδρομής της αποκλειστικής δωσιδικίας των ακινήτων (άρθρο 29 ΚΠολΔ). Επομένως, κάθε κληρονόμος Έλληνα ομογενούς, που κατοικούσε στο εξωτερικό, μπορεί να φέρει την δικαστική υπόθεση για την κληρονομιά ακινήτων που βρίσκονται στην Ελλάδα, ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων και συγκεκριμένα, εκείνων που είναι αρμόδια, πλησιέστερα στον τόπο που βρίσκονται τα ακίνητα. . Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr