Η Ένορκη Βεβαίωση στο Δικαστήριο του Χρήστου Ηλιόπουλου

Όταν διεξάγεται μία αστική δίκη στην Ελλάδα (δηλ. όχι ποινική), καθένας από τους δύο αντιδίκους πρέπει να αποδείξει στο δικαστήριο την αλήθεια των ισχυρισμών του. Σε μία τέτοια δίκη ο ενάγων ισχυρίζεται ότι έχουν συμβεί κάποια πραγματικά περιστατικά και ζητεί από το δικαστήριο να αναγνωρίσει μία νομική κατάσταση, ή να υποχρεώσει τον εναγόμενο να του καταβάλει χρήματα, ή να προβεί σε ορισμένη πράξη ή να αποφύγει κάποια πράξη, σε συμμόρφωση προς την δικαστική απόφαση.
Ο εναγόμενος, από την πλευρά του, ισχυρίζεται ότι έχουν συμβεί κάποια άλλα περιστατικά και ζητεί την διάγνωση κάποιων ίσως διαφορετικών νομικών σχέσεων. Όσα υποστηρίζουν ο ενάγων και ο εναγόμενος αναφέρονται στην αγωγή και στις προτάσεις τους, που συντάσσουν και καταθέτουν οι δικηγόροι τους στο δικαστήριο.
Το εάν είναι ακριβείς αυτοί οι ισχυρισμοί τους και σε ποιόν βαθμό διαπιστώνεται από το Δικαστήριο στην διαδικασία των αποδείξεων. Βασικό αποδεικτικό μέσο είναι οι μάρτυρες. Οι μάρτυρες εξετάζονται στο ακροατήριο του δικαστηρίου, όπου τους γίνονται ερωτήσεις από τους δικαστές, ακολούθως δε από τους δικηγόρους των δύο πλευρών.
Συνήθως στις αστικές δίκες στην Ελλάδα στο ακροατήριο του Δικαστηρίου εξετάζεται ένας μόνο μάρτυρας από κάθε πλευρά. Εάν τα μέρη έχουν κι άλλους μάρτυρες, μπορούν να ακολουθήσουν την διαδικασία της Ενόρκου Βεβαιώσεως (affidavit, deposition, statement), που δεν γίνεται την ώρα της δίκης, αλλά σε προηγούμενη μέρα, σε άλλο χώρο, που είναι το Ειρηνοδικείο, ή το γραφείο ενός συμβολαιογράφου, ή το Προξενείο της Ελλάδος σε μία άλλη χώρα.
Για να έχουν αξία οι ένορκες βεβαιώσεις πρέπει η αντίπαλη πλευρά να ειδοποιηθεί επισήμως με δικαστικό επιμελητή για τον τόπο και τον χρόνο της ενόρκου βεβαιώσεως τουλάχιστον δύο εργάσιμες ημέρες πριν την υπογραφή της ενόρκου βεβαιώσεως. Εάν δηλαδή η ένορκη βεβαίωση έχει ορισθεί για την Παρασκευή στις 9.30 το πρωί στο Ειρηνοδικείο Αθηνών, ο δικαστικός επιμελητής πρέπει να έχει επιδώσει την κλήση στον αντίδικο το αργότερο μέχρι την προηγούμενη Τρίτη, άλλως η ένορκη βεβαίωση δεν θα ληφθεί υπόψιν από το Δικαστήριο.
Σε ορισμένες δίκες στην Ελλάδα η προθεσμία για την επίδοση της κλήσης στον αντίδικο δεν είναι δύο, αλλά μία μόνο εργάσιμη ημέρα πριν από την ένορκη βεβαίωση.
Εάν ο μάρτυρας που θέλουμε να υπογράψει την ένορκη βεβαίωση διαμένει εκτός Ελλάδος, η διαδικασία της ενόρκου βεβαιώσεως γίνεται στο Προξενείο. Σ’αυτήν την περίπτωση ο αντίδικος θα πρέπει να ειδοποιηθεί με κλήση από τον δικαστικό επιμελητή οκτώ τουλάχιστον ημέρες προ της ενόρκου βεβαιώσεως. Εάν επί παραδείγματι για ένα δικαστήριο που γίνεται στην Ελλάδα κάποιος διάδικος θα εξετάσει μάρτυρά του με ένορκη βεβαίωση στο Προξενείο της Ελλάδος στο Λός Άντζελες των ΗΠΑ, θα πρέπει να έχει επιδώσει την κλήση στον αντίδικο με δικαστικό επιμελητή το λιγότερο πριν από οκτώ εργάσιμες ημέρες.
Στην ένορκη βεβαίωση δεν γίνονται ερωτήσεις και απαντήσεις, όπως συμβαίνει στο ακροατήριο του δικαστηρίου. Στην ένορκη βεβαίωση έχει εκ των προτέρων συνταχθεί το κείμενο της καταθέσεως, το οποίο ο μάρτυρας πρέπει να διαβάσει καλά και να βεβαιώσει τον δικηγόρο και τον διάδικο υπέρ του οποίου καταθέτει ότι είναι αληθές.
Συνεπώς, ενώπιον του Ειρηνοδίκη, του Συμβολαιογράφου ή του Προξένου, ο μάρτυρας απλώς βεβαιώνει ότι έχει διαβάσει το κείμενο της ενόρκου βεβαιώσεως και ότι αυτό ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Ακολούθως το υπογράφει και αποχωρεί, χωρίς ερωταπαντήσεις από τους διαδίκους. Για τον λόγο αυτό η ένορκη βεβαίωση δεν έχει την ίδια αποδεικτική αξία, όπως η κατάθεση του μάρτυρος που γίνεται στο δικαστήριο, διότι στην τελευταία περίπτωση, ο δικαστής έχει ενώπιόν του τον μάρτυρα και διαπιστώνει όχι μόνο τι απαντά, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο απαντά στις ερωτήσεις, το όλο παρουσιαστικό του, την διά ζώσης πειστικότητά του και την αξιοπιστία του επί των ερωτήσεων που του υποβάλλονται.
Αντιθέτως, στην ένορκη βεβαίωση ο μάρτυρας απλώς υπογράφει ένα εκ των προτέρων από τον δικηγόρο συνταχθέν κείμενο. Γι’ αυτό τα διάδικα μέρη συνήθως επιστρατεύουν τον καλύτερό τους μάρτυρα, ή εκείνον που γνωρίζει καλύτερα όσα πρέπει να κατατεθούν, για να τον εξετάσουν στο ακροατήριο του δικαστηρίου, ενώ συντάσσουν μόνο επιβοηθητικώς ένορκη βεβαίωση με τους μάρτυρες που ενισχύουν την θέση των διαδίκων, ή με εκείνους που δεν μπορούν να βρεθούν στο δικαστήριο την ημέρα της δίκης.

Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr