Πώς θα πάρετε την κληρονομιά που δικαιούσθε στην Ελλάδα του Χρήστου Ηλιόπουλου

Χιλιάδες είναι οι ομογενείς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γής, που δικαιούνται κάποιας κληρονομιάς στην Ελλάδα. Οι κληρονομιές αυτές είναι συνήθως από γονείς, παππούδες ή γιαγιάδες, αλλά και από θείους και άλλους συγγενείς. Σήμερα, τόσο λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που κάνει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να αναζητούν κάθε πηγή εισοδήματος ή περιουσίας που δικαιούνται, όσο και λόγω της ανόδου της αξίας των ακινήτων και του ευρώ στην Ελλάδα, εν σχέσει προς τα ξένα νομίσματα και κυρίως το δολλάριο ΗΠΑ, Αυστραλίας, Καναδά κλπ., όλο και περισσότεροι ομογενείς αναζητούν και διεκδικούν τα δικαιώματά τους επί κληρονομιών στην Ελλάδα.
Ο Έλληνας του εξωτερικού μπορεί σχετικά εύκολα να λάβει το μερίδιό του από αυτές τις κληρονομιές, χωρίς μάλιστα να είναι υποχρεωμένος να ταξειδεύσει στην Ελλαδα. Κάθε κληρονόμος μπορεί να υπογράψει ένα πληρεξούσιο αποδοχής κληρονομίας στο Προξενείο της Ελλάδος στην χώρα όπου διαμένει, ή σε συμβολαιογράφο (με Αποστίλλη) και να αναθέσει σε δικηγόρο ή σε έμπιστο συγγενή του στην Ελλάδα την υπογραφή όλων των εγγράφων που απαιτούνται στις ελληνικές αρχές για την μεταβίβαση της περιουσίας από τον θανόντα στον κληρονόμο που ζει εκτός Ελλάδος.
Εάν ο θανών απεβίωσε στο εξωτερικό, χρειάζεται η ληξιαρχική πράξη θανάτου από την χώρα του εξωτερικού ή από το Προξενείο της Ελλάδος. Επίσης, εάν δεν υπάρχει διαθήκη, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση δύο μαρτύρων για τους πλησιέστερους συγγενείς του κληρονομουμένου. Η υπεύθυνη δήλωση των δύο μαρτύρων μπορεί να υπογραφεί είτε στο Προξενείο, είτε στην Ελλάδα.
Εάν ο θανών άφησε διαθήκη, χρειάζεται η δημοσίευση της διαθήκης στο Πρωτοδικείο στην Ελλάδα. Εάν η διαθήκη είχε συνταχθεί στο εξωτερικό, τότε απαιτείται πρώτα η δημοσίευσή της στο εξωτερικό και μετά η επίσημη μετάφραση και η καταχώρισή της στο Πρωτοδικείο στην Ελλάδα. Η μετάφραση της διαθήκης αλλά και άλλων νομικών εγγράφων καλό είναι να γίνεται είτε από έμπειρο μεταφραστή ή από δικηγόρο στην Ελλάδα, που γνωρίζει τους νομικούς όρους του δικαίου της ξένης χώρας, ώστε να κάνει σωστή και αντίστοιχη μετάφραση των νομικών εννοιών για να αποφευχθούν παρερμηνείες από τις ελληνικές αρχές (π.χ. εφορία, Πρωτοδικείο, συμβολαιογράφο) εν σχέσει προς τους όρους του αλλοδαπού δικαίου.
Ο κληρονόμος που ζει στο εξωτερικό πρέπει επίσης είτε να έχει στα χέρια του αντίγραφα των συμβολαίων των ακινήτων ή και των τραπεζικών λογαριασμών που είχε ο θανών, είτε να γνωρίζει τουλάχιστον πού βρίσκονται τα ακίνητα αυτά ή σε ποιά τράπεζα είναι οι λογαριασμοί στην Ελλάδα. Εάν δεν έχει συμβόλαια, αλλά γνωρίζει την τοποθεσία περίπου των ακινήτων, πρέπει ο δικηγόρος στην Ελλάδα να ελέγξει για την ύπαρξη συμβολαίων στο τοπικό υποθηκοφυλακείο με το όνομα του θανόντος, ή συχνά και όλης της οικογενείας του.
Εάν τα ακίνητα, εκτός από διαμερίσματα, είναι και μονοκατοικίες, οικόπεδα και αγροτεμάχια, μπορεί να χρειασθεί και τοπογραφικό για καθένα από αυτά και τότε είναι απολύτως αναγκαίο κάποιος συγγενής ή γείτονας να μπορεί να υποδείξει τα ακίνητα, διότι συχνά οι κληρονόμοι που μένουν στο εξωτερικό, δεν γνωρίζουν πού βρίσκονται τα ακίνητα που έχουν κληρονομήσει.
Εάν ο κληρονόμος θελήσει αργότερα να πωλήσει τα ακίνητα που κληρονομεί, τότε το τοπογραφικό είναι απαραίτητο για όλα τα ακίνητα, εκτός από τα διαμερίσματα. Στην περίπτωση της πωλήσεως το πληρεξούσιο της αποδοχής κληρονομίας θα πρέπει να περιλαμβάνει και εντολή πωλήσεως, άλλως πρέπει να γίνει νέο πληρεξούσιο για πώληση.
Ο φόρος κληρονομίας έχει μειωθεί πολύ σημαντικά τα τελευταία χρόνια και για τις πιο πολλές κληρονομιές είναι μηδενικός. Εν πάση περιπτώσει, ο φόρος κληρονομίας δεν αποτελεί εμπόδιο για να λάβει ο κληρονόμος το μερίδιό του, διότι ο φόρος αυτός είτε δεν υπάρχει (αφορολόγητες κληρονομιές), είτε είναι πολύ μικρός εν συγκρίσει προς την αξία της κληρονομίας που λαμβάνει ο κληρονόμος.
Η αναζήτηση συνεπώς των κληρονομιών, που πολλοί ομογενείς πρώτης, δεύτερης ή τρίτης γενιάς δικαιούνται στην Ελλάδα, αλλά και η απόκτηση ελληνικής ιθαγενείας, δηλαδή ευρωπαϊκού διαβατηρίου που τους επιτρέπει να διαμένουν μονίμως, να σπουδάζουν, να εργάζονται, να ιδρύουν επιχειρήσεις και να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους πολίτες όλων των ευρωπαϊκών χωρών, κάνουν πλέον τους ομογενείς – συχνά ακόμα κι εκείνους που είχαν γεννηθεί στο εξωτερικο και δεν είχαν επισκευθεί καν την Ελλάδα - να έρχονται πιο κοντά τώρα στην Πατρίδα.

Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr