Στις περισσότερες περιπτώσεις ο κληρονόμος δεν χρειάζεται να διενεργήσει απογραφή της κληρονομίας που λαμβάνει. Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να εντοπίσει όλα τα κληρονομιαία στοιχεία, δηλαδή ακίνητα, τραπεζικές καταθέσεις, κινητά αξίας, αυτοκίνητα, σκάφη, μετοχές κλπ., (αλλά και χρέη), να υπολογίσει την αξία τους (αντικειμενική αξία για τα ακίνητα) και να τα δηλώσει στην εφορία, στην Δήλωση Φόρου Κληρονομίας.
Υπάρχουν όμως και εξαιρετικές περιπτώσεις, στις οποίες ο κληρονόμος πρέπει να διενεργήσει απογραφή. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν έχει αποδεχθεί την κληρονομία με το ευεργέτημα ή επ’ ωφελεία απογραφής. Εν συντομία, αποδοχή επ’ ωφελεία απογραφής σημαίνει ότι ο κληρονόμος δηλώνει προς τις αρχές (π.χ. εφορία) και προς πάντα έτερον ενδιαφερόμενο (π.χ. δανειστές του θανόντος), ότι αποδέχεται μεν την κληρονομία, μέχρις όμως του ενεργητικού αυτής. Εάν επομένως η κληρονομία έχει χρέη μεγαλύτερα από το ενεργητικό της, τότε ο κληρονόμος που απεδέχθη με απογραφή δεν υποχρεούται να πληρώσει τα χρέη που υπερβαίνουν το ενεργητικό.
Με άλλα λόγια, ο κληρονόμος με απογραφή δεν θα ζημιωθεί από την κληρονομία που λαμβάνει. Είτε θα πληρώσει τα χρέη και μετά θα του μείνει και κάτι από την κληρονομία, είτε δεν θα του μείνει τίποτα, αλλά τουλάχιστον δεν θα ζημιωθεί πληρώνοντας μεγαλύτερα χρέη από το ενεργητικό της κληρονομίας που λαμβάνει.
Για να αποδείξει προς τις αρχές και τους πιστωτές του κληρονομουμένου ποιά είναι η ακριβής κατάσταση της κληρονομίας ο κληρονόμος είναι εκ του νόμου υποχρεωμένος να συντάξει απογραφή της κληρονομίας, δηλαδή να συγκεντρώσει αποδείξεις για το σύνολο του ενεγργητικού και του παθητικού της κληρονομίας και μάλιστα εντός τεσσάρων μηνών από τότε που απεδέχθη με απογραφή.
Η προθεσμία αυτή είναι τεράστιας σημασίας, διότι εάν ο κληρονόμος παραλείψει να συντάξει απογραφή εντός της τετραμήνου προθεσμίας, τότε χάνει το ευεργέτημα της απογραφής και αναλαμβάνει υποχρεωτικώς όλα τα χρέη της κληρονομίας, έστω κι αν αυτά υπερκαλύπτουν το ενεργητικό. Αντιλαμβάνεται κάποιος ότι αυτό μπορεί να αποβεί οδυνηρό για τον κληρονόμο, αφού εάν προλάβει να συντάξει απογραφή στο τετράμηνο θα αντιληφθεί ότι το ενεργητικό αξίζει π.χ. 50.000 ευρώ ενώ το παθητικό είναι 250.000 και θα αποφύγει την καταβολή οποιουδήποτε ποσού από την τσέπη του.
Εάν αντιθέτως ο κληρονόμος παραλείψει να συντάξει απογραφή στο τετράμηνο, τότε θα πρέπει να πληρώσει ο ίδιος τα χρέη του θανόντος, δηλ. στο παράδειγμά μας θα ζημιωθεί κατά 200.000 ευρώ.
Η σύνταξη απογραφής, από πλευράς διαδικασίας, δεν είναι το απλούστερο πράγμα. Από την στιγμή που ο κληρονόμος δηλώσει επισήμως στο Πρωτοδικείο ότι αποδέχεται με απογραφή, πρέπει να καταθέσει αίτηση στο Ειρηνοδικείο, να συζητηθεί η υπόθεση και να εκδοθεί δικαστική απόφαση που να διατάσσει την απογραφή, σε συγκεκριμένο συμβολαιογράφο και με έναν ή δύο πραγματογνώμονες, που θα εκτιμήσουν την αξία των στοιχείων της κληρονομίας.
Ο κληρονόμος ακολούθως μεριμνά ώστε εγκαίρως να φθάσουν στα χέρια των πραγματογνωμόνων όλα τα έγγραφα που αποδεκνύουν ποιά είναι τα περιουσιακά στοιχεία που άφησε ο κληρονομούμενος, αλλά και ποιά τα χρέη του. Αφού γίνει αυτό, ο συμβολαιογράφος συντάσει την απογραφή, στην σύνταξη της οποίας πρέπει να κληθεί και εκπρόσωπος της εφορίας.
Εάν ο κληρονόμος είναι ανήλικο τέκνο, κατά το νόμο κληρονομεί πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής, που σημαίνει ότι ένα ανήλικο δεν μπορεί ποτέ να βρεθεί να χρωστάει από μία κληρονομία που έλαβε. Ωστόσο και το ανήλικο έχει υποχρέωση να διενεργήσει απογραφή, όμως σε πολύ μεγαλύτερη προθεσμία, δηλαδή όχι εντός τετραμήνου, αλλά εντός ενός έτους από τότε που θα ενηλικιωθεί. Στην πράξη, την απογραφή του ανηλίκου διενεργούν οι γονείς του, ή όποιος έχει την γονική μέριμνα αυτού, εκτός εάν την διενεργήσει το ίδιο το παιδί, εντός έτους από τότε που θα γίνει πλήρως ικανό προς δικαιοπραξία, δηλ. από την ενηλικίωσή του.
Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
3 comments:
τι μπορει να γίνει για να διορθωθει εανς εχει γινει αποδοχη κληρονομιας με ευεργετημα αλλα εχασα το τετραμηνο της αιτησης για ενα μηνα σοσ
Έχω κάνει αποδοχή με το ευεργέτημα εμπρόθεσμα. Δεν έχω χρήματα όμως για να πληρώσω τα χρέη του θανόντα. Μπορώ να πάρω προκαταβολή (με προσύμφωνο) από υποψήφιο αγοραστή της ακίνητης περιουσίας του θανόντα, να πληρώσω όλα τα χρέη και μετά να ζητήσω άδεια από το δικαστήριο για την εκποίηση της κληρονομιάς;
Σε περίπτωση ανηλίκου, για το οποίο η μητέρα προέβη σε δήλωση ενώπιον του ειρηνοδικείου για αποδοχη με το ευεργέτημα της απογραφής, η παρέλευση άπρακτου του 4μηνου για τη σύνταξη της απογραφής το καθιστά έκπτωτο του ευεργετηματος; Η υπερισχύει η διάταξη του νόμου περί απογραφής το αργότερο εντός έτους από την ενηλικίωση του;
Post a Comment