Αποκλεισμός γονέα από την διαχείριση της περιουσίας ανηλίκου τέκνου του

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Οι γονείς διαχειρίζονται την περιουσία των παιδιών τους, όσο αυτά είναι ανήλικα, δηλαδή κάτω των 18 ετών κατά το ελληνικό δίκαιο. Το ανήλικο μπορεί να έχει περιουσία (ακίνητα, τραπεζικούς λογαριασμούς κλπ.) που του έχουν δώσει οι γονείς του, ή από δωρεές ή κληρονομιές τρίτων (συγγενών, φίλων κλπ). Επειδή τα παιδιά δεν έχουν γνώση και εμπειρία διαχείρισης ο νόμος τους στερεί την δυνατότητα να συνάπτουν συμβάσεις και άλλες διαχειριστικές πράξεις. Γι’ αυτό, η διαχείριση της περιουσίας τους γίνεται από τους γονείς, που έχουν δικαίωμα και υποχρέωση να διαχειρίζονται την εν λόγω περιουσία προς το συμφέρον των παιδιών τους, στα οποία ανήκει. Κατ' εξαίρεση, όμως, κάποιος που θέλει να αφήσει περιουσία σε ανήλικο παιδί, μπορεί να επιλέξει και να ορίσει, είτε στο δωρητήριο συμβόλαιο, είτε στην διαθήκη του, ότι αποκλείει τον ή τους γονείς του ανηλίκου από την διοίκηση και διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων, που του αφήνει και ότι την διοίκηση αυτή αναθέτει σε άλλο πρόσωπο. Αν δεν ορίζει σε ποιό πρόσωπο αφήνει την διαχείριση, το πρόσωπο αυτό μπορεί να ορισθεί από το δικαστήριο. Ο γονέας μπορεί με διαθήκη να ορίσει ότι θέλει η διαχείριση της περιουσίας που αφήνει στο ανήλικο παιδί του να μην ασκείται από τον σύζυγο του (με τον οποίο μπορεί να είναι σε διάσταση ή να μην έχουν καλές σχέσεις), αλλά να την αναλάβει τρίτο πρόσωπο, στο οποίο προφανώς ο διαθέτης έχει εμπιστοσύνη. Σ' αυτήν την περίπτωση ο γονέας, του οποίου το ανήλικο παιδί κληρονομεί περιουσία, δεν θα μπορεί να την διαχειρίζεται, αλλά θα είναι υποχρεωμένος να ανεχθεί η περιουσία αυτή να διοικείται από κάποιον τρίτο, ορισθέντα από την διαθήκη ή από το δικαστήριο. Στην υπ΄αριθ. 2673/2015 απόφασή του το Εφετείο Αθηνών έκρινε υπόθεση στην οποία η σύζυγος όρισε με την διαθήκη της ότι την περιουσία που αφήνει στην ανήλικη κόρη της δεν θέλει να την διαχειρίζεται ο σύζυγός της και πατέρας της κόρης της, χωρίς όμως να ορίσει και το πρόσωπο που θα ήθελε να κάνει αυτή την διαχείριση. Παρά τον όρο αυτόν της διαθήκης, ο πατέρας της ανήλικης κληρονόμου προέβη σε διαχείριση της κληρονομιαίας περιουσίας της ανήλικης κόρης του, εισέπραξε συντάξιμες αποδοχές της λόγω θανάτου της μητέρας της, αλλά και ενοίκια από διαμέρισμα που η μητέρα είχε επίσης αφήσει στην κόρη της. Πέραν των εισπραχθέντων από τον πατέρα ποσών που ανήκαν στην ανήλικη κόρη του, ο πατέρας προέβη και σε πλημμελή διαχείριση άλλου ακινήτου, μίας μονοκατοικίας, που επίσης ήταν μέρος της κληρονομίας της κόρης του. Την μονοκατοικία αυτή ο πατέρας παρέλειψε να εκμισθώσει, με αποτέλεσμα να χαθούν ενοίκια μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ για το διάστημα των ετών που η κόρη ήταν ανήλικη. Η κληρονόμος κόρη μετά την ενηλικίωσή της έμαθε για τον όρο της διαθήκης της μητρός της, δηλ. να μην την διαχειρισθεί ο πατέρας της και αξίωσε από εκείνον την επιστροφή όλων των χρηματικών ποσών που αυτός είχε λάβει, αφαιρουμένων των διδάκτρων που αυτός είχε πληρώσει για το σχολείο της. Τα δικαστήρια, τόσο σε πρώτο βαθμό, όσο και στο Εφετείο, εδέχθησαν στο μεγαλύτερο μέρος τους ισχυρισμούς της κόρης και υποχρέωσαν τον πατέρα της να της επιστρέψει ποσά που είχε λάβει, αλλά και να της καταβάλει αποζημίωση για απωλεσθέντα μισθώματα της μονοκατοικίας που αυτός είχε παραλείψει να εκμισθώσει, ώστε να λάβει η κόρη του εισόδημα από αυτά. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος Είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr