Μέχρι τρεις ένορκες στα δικαστήρια στην Ελλάδα

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Σε κάθε αστική δίκη στην Ελλάδα, δηλ. στις δίκες που δεν αφορούν ποινικά θέματα, καθένας από τους αντιδίκους έχει την δυνατότητα να εξετάσει στο ακροατήριο του δικαστηρίου έναν μόνο μάρτυρα. Οι μάρτυρες αποτελούν βασικό αποδεικτικό μέσο, διότι θεωρούνται τρίτοι, μη ταυτιζόμενοι με κάποιον εκ των διαδίκων, που μπορούν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν όσα υποστηρίζουν οι διάδικοι. Εκτός των μαρτύρων στο ακροατήριο, ο διάδικος μπορεί να επικαλεσθεί την μαρτυρία και άλλου ή άλλων προσθέτων μαρτύρων, που δεν καταθέτουν όμως στο δικαστήριο, αφού στην δίκη μόνο ένας μάρτυς από κάθε πλευρά επιτρέπεται να καταθέσει. Οι πρόσθετοι μάρτυρες μπορούν να υπογράψουν ένορκη βεβαίωση, που συντάσσεται ενώπιον Ειρηνοδίκη ή Συμβολαιογράφου ή Προξένου της Ελλάδος σε χώρα του εξωτερικού. Για να έχει νομική ισχύ η ένορκη βεβαίωση και να ληφθεί υπόψιν από το δικαστήριο, πρέπει εκείνος που επιμελείται της συντάξεως της ενόρκου βεβαιώσεως και θέλει να την προσκομίσει στο δικαστήριο ως αποδεικτικό μέσο, να γνωστοποιήσει στον αντίδικο εγγράφως κλήση περί της ημέρας, ώρας και τόπου όπου πρόκειται να ληφθεί η ένορκη βεβαίωση. Η γνωστοποίηση αυτή πρέπει να κοινοποιηθεί στον αντίδικο με δικαστικό επιμελητή τουλάχιστον δύο πλήρεις εργάσιμες ημέρες προ της ημέρας της υπογραφής της ενόρκου βεβαιώσεως. Εάν όμως πρόκεται για ειδική και όχι τακτική όπως λέγεται διαδικασία, η κοινοποίηση στον αντίδικο μπορεί να γίνει και μία μόνο ημέρα πριν, ενώ αν πρόκεται για ασφαλιστικά μέτρα, μπορεί να ληφθεί ένορκη βεβαίωση ακόμα και χωρίς προηγούμενη γνωστοποίηση στον αντίδικο. Εάν η ένορκη ληφθεί σε Προξενείο της Ελλάδος στο εξωτερικό, η προθεσμία της γνωστοποιήσεως στον αντίδικο είναι τουλάχιστον οκτώ ημέρες πριν. Κατά το νόμο κάθε διάδικος δεν είναι ελεύθερος να προσκομίσει και να επικαλεσθεί στην αστική δίκη όσες ένορκες βεβαιώσεις θέλει. Υφίσταται περιορισμός με ανώτατο αριθμό ενόρκων βεβαιώσεων τις τρεις που μπορεί ο διάδικος να φέρει ως αποδεικτικό μέσο στην δίκη. Εάν ο διάδικος προσκομίσει πλέον των τριών ενόρκων βεβαιώσεων, το δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να λάβει υπόψιν του μόνο τρεις εξ αυτών. Αν λάβει υπόψιν του πάνω από τρεις για κάθε διάδικο η δικαστική απόφαση μπορεί να προσβληθεί με ένδικο μέσο ως εσφαλμένη. Στην υπ' αριθ. 2216/2013 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση που αφορούσε γαμικές διαφορές, δηλ. αγωγή διαζυγίου και σχετικά θέματα. Η μία πλευρά προσκόμισε τέσσερις ένορκες βεβαιώσεις και το δικαστήριο, εφαρμόζοντας το νόμο, έλαβε υπόψιν του μόνο τις τρεις εξ αυτών. Η διάδικος ισχυρίσθηκε ότι επειδή επρόκειτο περί ειδικής και όχι τακτικής διαδικασίας, έπρεπε να είχαν ληφθεί υπόψιν από το δικαστήριο όλες οι ένορκες βεβαιώσεις που προσκόμισε, έστω και αν υπερέβαιναν τον αριθμό των τριών. Ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι το δικαστήριο της ουσίας (Εφετείο) δεν είχε κάνει λάθος, αλλά είχε εφαρμόσει ορθώς το νόμο και καλώς δεν έλαβε υπόψιν πάνω από τρεις ένορκες βεβαιώσεις για την κάθε μία πλευρά. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε επίσης ότι στην δίκη που γίνεται στο Εφετείο, δηλαδή σε δεύτερο βαθμό που ακολουθεί την απόφαση του πρωτοδίκως δικάσαντος δικαστηρίου, επιτρέπεται να ληφθεί υπόψιν και ένορκη βεβαιώση που έχει ληφθεί μετά την έκδοση της πρωτοδίκου αποφάσεως. 　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr