Διεκδίκηση ακινήτου κτηθέντος με κληρονομιά ή αγορά

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*


Εκείνος που διαπιστώνει ότι δικό του ακίνητο έχει καταπατηθεί από άλλον, μη δικαιούχο, προσφεύγει στο δικαστήριο για διεκδίκηση του ακινήτου του. Για να επιτύχει την αναγνώριση ότι αυτός είναι ο κύριος και την απόδοση του ακινήτου σ’ αυτόν πρέπει στην αγωγή που θα καταθέσει στο δικαστήριο να επικαλείται τον τρόπο με τον οποίο απέκτησε την κυριότητα του ακινήτου, καθώς και ότι εκείνος κατά του οποίου στρέφει την αγωγή έχει την νομή του επίδικου ακινήτου κατά τον χρόνο άσκησης της αγωγής.

Στην αγωγή αυτή πρέπει επίσης να περιγράφει το ακίνητο που ισχυρίζεται ότι είναι δικό του, δηλαδή να αναφέρει τις διαστάσεις του, τα όριά του, την θέση του, τις όμορες ιδιοκτησίες και κάθε άλλο στοιχείο της περιγραφής του, ώστε να το εξατομικεύει και να μην αμφισβητείται η ταυτότητά του.

Πρέπει επίσης να αναφέρει στην αγωγή και να προσκομίσει στο δικαστήριο τα συμβόλαια με τα οποία έχει αποκτήσει την κυριότητα του ακινήτου, αλλά και να επικαλείται ότι εκείνος από τον οποίο απέκτησε το ακίνητο ήταν κι εκείνος νόμιμος κύριος του ακινήτου πριν του το μεταβιβάσει.

Κυριότητα του ακινήτου μπορεί να έχει αποκτηθεί είτε με παράγωγο τρόπο, δηλαδή με συμβόλαιο αγοράς, δωρεάς, γονικής παροχής κλπ. αλλά και με αποδοχή κληρονομίας ή κληρονομητήριο, δηλαδή από κληρονομιά, είτε με πρωτότυπο τρόπο, δηλαδή με χρησικτησία.

Για την απόδειξη του παράγωγου τρόπου κτήσεως του ακινήτου πρέπει να προσκομισθούν τα συμβόλαια κτήσεως, αλλά και να αποδειχθεί ότι αυτά έχουν μεταγραφεί στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο της περιοχής όπου κείται το ακίνητο.

Για την απόδειξη του πρωτοτύπου τρόπου κτήσεως, δηλ. της χρησικτησίας, απαιτείται απόδειξη της νομής του ακινήτου για τουλάχιστον είκοσι έτη, ή υπό προϋποθέσεις καλοπιστίας και ύπαρξης συμβολαίου που όμως πάσχει ακυρότητα, για δέκα έτη.

Στην υπ΄αριθ.1722/2011 απόφασή του Γ΄ πολιτικού τμήματος του Αρείου Πάγου, το ανώτατο δικαστήριο διέλαβε ότι: «Ο κύριος πράγματος δικαιούται να απαιτήσει από το νομέα ή τον κάτοχο την αναγνώριση της κυριότητάς του και την απόδοση του πράγματος. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι αναγκαία στοιχεία της διεκδικητικής αγωγής είναι η κυριότητα του ενάγοντος επί του διεκδικουμένου ακινήτου και η νομή ή κατοχή του πράγματος από τον εναγόμενο, κατά το χρόνο ασκήσεως της αγωγής. Στην περίπτωση που η διεκδικητική αγωγή θεμελιώνεται σε παράγωγη κτήση, ο ενάγων αρκεί να προβάλει όσα περιστατικά απαιτούνται για τη μεταβίβαση του δικαιώματος, και, αν αμφισβητείται ότι ο φερόμενος ως δικαιοπάροχος του είχε το δικαίωμα, οφείλει επίσης να επικαλεστεί και να αποδείξει τα γεγονότα που στηρίζουν την κτήση κάποτε του δικαιώματος στο πρόσωπο του, καταφεύγοντας, αν υπάρξει ανάγκη, σε πρωτότυπη κτήση (π.χ. χρησικτησία). Σε καμιά όμως περίπτωση δεν οφείλει να επικαλεστεί και να αποδείξει ότι ο δικαιοπάροχος του είχε διατηρήσει το δικαίωμα έως την προς αυτόν μεταβίβαση».

Εάν η αγωγή εκείνου που διεκδικεί το ακίνητο δεν αναφέρει τον αναλυτικό τρόπο με τον οποίο αυτός απέκτησε την κυριότητα του ακινήτου, τα συμβόλαια, την μεταγραφή αυτών, αναλυτική περιγραφή του ακινήτου, αλλά και το γεγονός ότι κατά την άσκηση της αγωγής ο εναγόμενος ήταν ο νομέας του ακινήτου, η αγωγή απορρίπτεται από το δικαστήριο.

*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι

Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,

Master of Laws.

bm-bioxoi@otenet.gr

ktimatologiolaw@yahoo.gr