Παραδείγματα δηλώσεως Κτηματολογίου του Χρήστου Ηλιόπουλου

Όλοι όσοι διαθέτουν ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα πρέπει να γνωρίζουν ότι, εάν διαμένουν στην Ελλάδα, έχουν προθεσμία μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2008 για να δηλώσουν τα ακίνητά τους στο Κτηματολόγιο. Εάν διαμένουν μονίμως εκτός Ελλάδος, τότε η προθεσμία είναι μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2008.
Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί από το Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κάποια παράταση στις ανωτέρω προθεσμίες, αν και γνωρίζοντας την ελληνική πραγματικότητα, η παράταση πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή, δεδομένου ότι μόνο περί το 15% των ακινήτων έχουν δηλωθεί από τα μέσα Ιουνίου 2008 μέχρι σήμερα.
Τα είδη της κυριότητας, νομής και κατοχής ακινήτων στην Ελλάδα είναι πολλά και συχνά χρειάζεται ειδικός για να συμπληρώσει την δήλωση. Υπάρχουν όμως και κάποιες πιο συχνές περιπτώσεις ακινήτων που καλύπτουν ένα μεγάλο αριθμό ιδιοκτητών, στις οποίες η δήλωση του Κτηματολογίου μπορεί να περιγραφεί ως εξής:
Παράδειγμα 1. Ο ιδιοκτήτης αγόρασε το οικόπεδο και μετά έχτισε μονοκατοικία. Η δήλωση θα περιλαμβάνει την διεύθυνση του οικοπέδου (πόλη/χωριό, νομό, ταχυδρομικό κώδικα) και ενδεχομένως τοπογραφικό διάγραμμα, εάν το οικόπεδο με την μονοκατοικία είναι εκτός σχεδίου πόλεως. Θα δηλωθούν τα τετραγωνικά μέτρα του οικοπέδου, καθώς και τα τετραγωνικά μέτρα της μονοκατοικίας, όπως και ο αριθμός του συμβολαίου με το οποίο αγοράσθηκε το οικόπεδο, το όνομα του συμβολαιογράφου που συνέταξε το συμβόλαιο αγοράς του οικοπέδου, καθώς και πιστοποιητικό μεταγραφής του συμβολαίου από το υποθηκοφυλακείο, εάν είναι δυνατόν.
Παράδειγμα 2. Δύο αδέλφια αγοράζουν ή κληρονομούν οικόπεδο επί του οποίου χτίζουν δύο μονοκατοικίες, μία για καθένα αδελφό. Εάν δεν έχουν κάνει σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας σε συμβολαιογράφο, τότε καθένας από τα δύο αδέλφια θα κάνει ξεχωριστή δήλωση, στην οποία θα γράφει ότι έχει το 50% εξ αδιαιρέτου του οικοπέδου, καθώς και το 50% και των δύο σπιτιών, δηλ. καθένας τους θα δηλώσει και τα δύο σπίτια.
Εάν όμως έχουν κάνει σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας, τότε ο κάθε αδελφός θα δηλώσει ότι έχει το 50% του οικοπέδου, και το 100% της μίας μονοκατοικίας.
Παράδειγμα 3. Ο ιδιοκτήτης διαμερίσματος πολυκατοικίας θα το δηλώσει με τα τετραγωνικά του διαμερίσματος, καθώς και το συμβόλαιο αγοράς του, τον όροφο του διαμερίσματος και την διεύθυνση του ακινήτου. Εάν έχει και αποθήκη, που έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην πολυκατοικία, τότε θα δηλώσει ως ξεχωριστό δικαίωμα και την αποθήκη, για την οποία όμως θα πληρώσει στο Κτηματολόγιο (μέσω τραπέζης) 20 ευρώ, ενώ για το διαμέρισμα θα πληρώσει 35 ευρώ.
Παράδειγμα 4. Ιδιοκτήτης οκτώ αγροτεμαχίων, δηλ. κτημάτων εκτός σχεδίου, θα πρέπει στην δήλωση να γράψει και τα οκτώ αγροτεμάχια, το καθένα με τα τετραγωνικά του και το συμβόλαιο κτήσεώς τους, είτε με αγορά, είτε με αποδοχή κληρονομίας, είτε με δωρεά κλπ. Σημειώνεται όμως ότι δεν θα πληρώσει στο Κτηματολόγιο 8 Χ 35 ευρώ = 280 ευρώ, αλλά μόνο για τα δύο πρώτα αγροτεμάχια, ήτοι θα πληρώσει 2 Χ 35 = 70 ευρώ. Για τα αγροτεμάχια χρειάζεται και τοπογραφικό, παλαιό ή καινούργιο, που να απεικονίζει την θέση κάθε αγροτεμαχίου, ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός του ακινήτου από τις αεροφωτογραφίες.
Παράδειγμα 5. Επτά αδέλφια έχουν κληρονομήσει μαζί με την μητέρα τους ένα οικόπεδο. Όλοι τους έχουν από ένα εξ αδιαιρέτου μερίδιο του οικοπέδου. Θα πρέπει να υποβάλουν ο καθένας τους ξεχωριστή δήλωση στο Κτηματολόγιο, με το ποσοστό συνιδιοκτησίας εκάστου και το συμβόλαιο αποδοχής κληρονομίας. Το πιστοποιητικό μεταγραφής από το υποθηκοφυλακείο βοηθάει, εάν υπάρχει, δεν είναι όμως υποχρεωτικό.
Παράδειγμα 6. Τρία παιδιά μαζί με τον πατέρα τους κληρονόμησαν από την μητέρα τους μία μονοκατοικία με το οικόπεδό της. Δεν έχουν όμως ακόμα υπογράψει αποδοχή κληρονομίας σε συμβολαιογράφο, ούτε έχουν εκδώσει κληρονομητήριο από το Δικαστήριο. Πώς θα δηλώσουν το κληρονομικό μερίδιό τους στο Κτηματολόγιο, αφού ακόμα δεν έχουν επίσημο τίτλο;
Κατ’ αρχάς πρέπει να προσπαθήσουν να κάνουν τώρα αποδοχή κληρονομίας. Εάν μένουν στο εξωτερικό, έχουν προθεσμία μέχρι τέλους Δεκεμβρίου 2008, ενώ είναι πολύ πιθανό να δοθεί και παράταση. Εάν δεν προλαβαίνουν να το κάνουν, τότε πρέπει να δηλώσουν στο Κτηματολόγιο το ποσοστό που καθένας τους κληρονομεί, τον τίτλο (συμβόλαιο) κτήσεως του ακινήτου που είχε η μητέρα τους, καθώς και να υποβάλουν πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης της μητρός τους, ή αντίγραφο της διαθήκης, εάν υπάρχει, ληξιαρχική πράξη θανάτου, καθώς και πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών που θα εκδοθεί από τον Δήμο όπου ήταν γεννημένη/εγγεγραμμένη η μητέρα τους.
Εάν η μητέρα δεν ήταν γραμμένη σε Δήμο στην Ελλάδα, διότι π.χ. ήταν Ελληνίδα, αλλά γεννημένη στη Ρουμανία, ή στην Κωνσταντινούπολή, ή στην Ίμβρο, ή στις ΗΠΑ/Καναδά/Αυστραλία, τότε αντί για πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, υποβάλλεται μόνο η υπεύθυνη δήλωση δύο μαρτύρων που βεβαιώνουν ποιούς συγγενείς άφησε η θανούσα μητέρα.
Τα κληρονομιαία ακίνητα θα καταγραφούν μεν από το Κτηματολόγιο, αλλά θα υπάρχει η ένδειξη ότι εκκρεμεί η αποδοχή κληρονομίας, που οι κληρονόμοι πρέπει να υπογράψουν το γρηγορώτερο δυνατόν και να την υποβάλουν συμπληρωματικώς στο Κτηματολόγιο, ώστε το εξ αδιαιρέτου δικαίωμα εκάστου κληρονόμου (τρία παιδιά και ο πατέρας τους) επί της μονοκατοικίας και του οικοπέδου να γίνει οριστικό.


Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr