Το Δικαίωμα προσφυγής στη Δικαιοσύνη

Του Χρήστου Ηλιόπουλου


Ένα από τα βασικά άρθρα του Συντάγματος της Ελλάδος είναι το άρθρο 20, το οποίο προστατεύει το δικαίωμα κάθε Έλληνα πολίτη, αλλά και κάθε προσώπου που βρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα, να προσφεύγει σε ανεξάρτητα και αμερόληπτα δικαστήρια, εάν πιστεύει ότι αδικείται από κάποιον. Το άρθρο 20 παρ. 1 ορίζει ότι: «Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ’ αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει».
Ανεξάρτητο δικαστήριο σημαίνει ότι οι δικαστές που το αποτελούν δεν εξαρτώνται από την εκτελεστική εξουσία και είναι ελεύθεροι να ακούσουν τον προσφεύγοντα, αλλά και τον αντίδικό του, να διαβάσουν τα έγγραφα και τις αποδείξεις που αυτοί προσκομίζουν και να εκδώσουν απόφαση σύμφωνα με την συνείδησή τους.
Εάν κάποιος οφείλει στο κράτος, επί παραδείγματι στην εφορία, το κράτος πρέπει απαραιτήτως να ειδοποιήσει τον φορολογούμενο οφειλέτη για το ύψος της οφειλής, την αιτία από την οποία αυτή προέρχεται και τον τρόπο και χρόνο πληρωμής. Μόνον αφού το κράτος εκπληρώσει αυτές τις υποχρεώσεις του και εφόσον παράσχει στον οφειλέτη επαρκή προθεσμία για γνώση της υποθέσεως, υποβολή τυχόν ενστάσεως ή αντιρρήσεων γενικώς και μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, μπορεί το κράτος να προβεί σε λήψη επαχθών μέτρων κατά του οφειλέτη, που μπορεί να φθάσουν μέχρι και την αναγκαστική εκτέλεση εις βάρος ακινήτου περιουσίας του.
Εάν το κράτος, μέσω των υπηρεσιών του, δεν ενημερώσει πρώτα τον οφειλέτη για την οφειλή, με τρόπο που να μπορεί να αποδειχθεί, π.χ. με αποστολή συστημένης επιστολής, ή με επίδοση της ειδοποιήσεως με δικαστικό επιμελητή ή αστυνομικό όργανο, τότε κάθε απόπειρα κατάσχεσης του ακινήτου του οφειλέτη θα κηρυχθεί άκυρη ως αντισυνταγματική από τα δικαστήρια.
Στην υπόθεση όπου εξεδόθη η υπ΄αριθ. 3820/2006 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, μία γυναίκα άσκησε ασφαλιστικά μέτρα κατά της αναγκαστικής εκτελέσεως ενός ακινήτου της από την εφορία, επειδή όπως υποστήριζε το κράτος, δηλ. η Δ.Ο.Υ. (Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία), δεν την είχε ειδοποιήσει για την οφειλή της.
Πράγματι, από την ένορκη εξέταση του μάρτυρα στο δικαστήριο προέκυψε ότι ενώ η Δ.Ο.Υ. βεβαίωσε τα χρέη της αιτούσης, ποσού 218.000 ευρώ προς το Δημόσιο από κατάπτωση εγγυήσεων, στην συνέχεια το Δημόσιο προέβη σε κατάσχεση του ακινήτου της οφειλέτιδος χωρίς να της στείλει κάποια ειδοποίηση, προκειμένη αυτή να λάβει γνώση του χρέους της και να φροντίσει για την εξόφληση ή έστω την έγκυρη ρύθμισή του και να αποφύγει την κατάσχεση της περιουσίας της.
Ο δικαστής έκρινε ότι η παράλειψη αυτή εκ μέρους του Δημοσίου να την ενημερώσει για την οφειλή της, προ της κατασχέσεως της παριουσίας της, στέρησε από την οφειλέτη το συνταγματικώς προστατευόμενο δικαίωμά της στην έγκαιρη και δραστική προσφυγή της στη δικαιοσύνη (άρθρο 20 του Συντάγματος). Άρα η κατάσχεση του ακινήτου της από το Δημόσιο κρίθηκε από το Δικαστήριο άκυρη και απαράδεκτη.
Επειδή ο δικαστής έκρινε ότι η πραγματοποίηση του πλειστηριασμού του ακινήτου της αιτούσης θα της προκαλούσε ανεπανόρθωτη βλάβη, αφού αυτή θα έχανε οριστικώς το σπίτι της, ανέστειλε, δηλ. σταμάτησε την διαδικασία του πλειστηριασμού, ώστε ένα άλλο δικαστήριο, στο οποίο εκκρεμεί η υπόθεση, να μελετήσει καλύτερα την υπόθεση και να κρίνει εάν ο πλειστηριασμός θα ακυρωθεί οριστικώς ή όχι.


Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr