Καταδολίευση δανειστών με γονική παροχή του Χρήστου Ηλιόπουλου

Ο νόμος στην Ελλάδα ορίζει ότι όταν κάποιος οφείλει χρήματα (οφειλέτης) σε κάποιον άλλον (δανειστή), ο οφειλέτης δεν μπορεί να πωλήσει ή γενικώς να μεταβιβάσει περιουσιακά του στοιχεία σε τρίτους με σκοπό να αποφύγει την κατάσχεση της περιουσίας του από τον δανειστή του και εάν το κάνει, η μεταβίβαση μπορεί να ακυρωθεί από το δικαστήριο.
Τί γίνεται όμως στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν πωλήσει το ακίνητό του σε έναν τρίτο, ξένο, οπότε θα προκύπτει δόλος αποφυγής του δανειστή του, αλλά μεταβιβάσει ακίνητο από την περιουσία του στα παιδιά του λόγω γονικής παροχής; Θεωρείται και αυτή η μεταβίβαση (γονική παροχή) καταδολίευση δανειστών, ή μήπως όχι, αφού γίνεται από ηθικό καθήκον για να βοηθήσει τα παιδιά του και όχι για να εξαπατήσει τους δανειστές του;
Η απάντηση που έδωσε το Εφετείο Πατρών είναι ότι και η μεταβίβαση με γονική παροχή από τον οφειλέτη προς τα ανήλικα τέκνα του θεωρείται καταδολίευση δανειστών και πρέπει να ακυρωθεί. Το δικαστήριο έκρινε ότι ο οφειλέτης πρώτα πρέπει να πληρώσει τις νομικές υποχρεώσεις του και μετά να καλύψει τα ηθικά καθήκοντά του.
Με την υπ΄αριθ. 906/2005 απόφασή του το Εφετείο Πατρών κλήθηκε να κρίνει υπόθεση, στην οποία ο οφειλέτης είχε συνάψει σύμβαση αλληλόχρεου λογαριασμού ως εγγυητής για πίστωση που έλαβε η ομόρρυθμη εταιρεία στην οποία εταίρος ήταν αυτός και η σύζυγός του. Η τράπεζα έθεσε στην διάθεση της εταιρείας ένα χρηματικό ποσό ως πίστωση, που χρησιμοποίησε η εταιρεία για την εμπορία της.
Αργότερα, ο αλληλόχρεος λογαριασμός έκλεισε, με χρεωστικό υπόλοιπο 41 εκατομμύρια δρχ., τα οποία έπρεπε να καταβάλει στην τράπεζα η εταιρεία, άλλως οι εταίροι, δηλ. ο οφειλέτης με την σύζυγό του.
Το μόνο περιουσιακό στοιχείο που είχαν στο όνομά τους οι δύο σύζυγοι – οφειλέτες ήταν ένα ακίνητο στην Ηλεία. Με δύο συμβόλαια γονικής παροχής οι δύο σύζυγοι μεταβίβασαν το ακίνητό τους αυτό στα δύο ανήλικα παιδιά τους, με γονική παροχή. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η τράπεζα δεν μπορούσε να εξεύρει άλλα περιουσιακά στοιχεία στο όνομα των οφειλετών για να ικανοποιήσει την αξίωσή της από τα 41.000.000 δρχ. που είχε δανείσει στην εταιρεία τους.
Το επόμενο βήμα της τράπεζας ήταν να κινηθεί δικαστικώς κατά των δύο συζύγων με αγωγή, διά της οποίας ζητούσε από το δικαστήριο να ακυρώσει τις δύο πράξεις γονικής παροχής του ακινήτου, ώστε να επανέλθει αυτό στην κυριότητα των δύο συζύγων – οφειλετών και στη συνέχεια δια της κατασχέσεως και του πλειστηριασμού η τράπεζα να λάβει τμήμα των χρημάτων της.
Οι δύο σύζυγοι ισχυρίσθηκαν στο δικαστήριο ότι δεν εξαπάτησαν την τράπεζα με την μεταβίβαση του περιουσιακού τους στοιχείου στα παιδιά τους, αλλά απλώς εκπλήρωσαν την ηθική υποχρέωσή τους προς αυτά με γονική παροχή. Τόσο το Πρωτοδικείο Αμαλιάδος όσο και το Εφετείο Πατρών δεν δέχθηκαν τον ισχυρισμό αυτόν των γονέων – οφειλετών, διότι έκριναν ότι οι γονείς πρώτα έπρεπε να ρυθμίσουν τη νομική τους υποχρέωση έναντι του δανειστή τους από την άσκηση της εμπορίας τους και μετά να επιμεληθούν της ηθικής υποχρεώσεως τους έναντι των τέκνων τους.
Εξάλλου, είπε το δικαστήριο, τα παιδιά ήταν ανήλικα κατά τον χρόνο που έγιναν οι δύο πράξεις γονικής παροχής και αυτά δεν εδύναντο να γνωρίζουν ότι με την γονική παροχή θίγονται τα δικαιώματα της τράπεζας. Αντιθέτως, οι γονείς, που ήταν οι αντιπρόσωποι των ανηλίκων τέκνων τους, γνώριζαν πολύ καλά όταν έκαναν την γονική παροχή ότι οφείλουν χρήματα στην τράπεζα και προέβησαν στην γονική παροχή με σκοπό να στερήσουν την τράπεζα από την ικανοποίηση των αξιώσεώς της.
Με το σκεπτικό αυτό το Εφετείο Πατρών απέρριψε την έφεση των γονέων – οφειλετών και επεκύρωσε την πρωτόδικο απόφαση, διά της οποίας ακυρώνονταν οι δύο πράξεις γονικής παροχής και το ακίνητο επέστρεφε στην κυριότητα των γονένων – οφειλετών, ώστε να μπορέσει η τράπεζα να ασκήσει την αξίωσή της από το δάνειο που τους είχε καταβάλει και που δεν είχαν αποπληρώσει.

Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr