Έκδοση επιταγής δι' αντιπροσώπου του Χρήστου Ηλιόπουλου

Οι επιταγή είναι ένα μέσο πληρωμής που χρησιμοποιείται με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα βεβαίως έχουμε και την πρωτοτυπία των μεταχρονολογημένων επιταγών, δηλ. επιταγών που δεν φέρουν ημερομηνία εκδόσεως την πραγματική ημέρα, που υπογράφονται από τον εκδότη τους, αλλά φέρουν ημερομηνία από το ...μέλλον. Πρόκειται για μετατροπή της επιταγής από μέσο πληρωμής σε μέσο πιστώσεως. Ο εκδότης που πρέπει να καταβάλει σε κάποιον άλλο (τον κομιστή της επιταγής) ένα χρηματικό ποσό σήμερα, συμφωνεί ότι θα του το καταβάλει σε δέκα μήνες από σήμερα και του υπογράψει μεταχρονολογημένη επιταγή με ημερομηνία δέκα μήνες από σήμερα!
Ένα άλλο ζήτημα που αφορά στην έκδοση μίας επιταγής είναι η γνησιότητα ή μη της υπογραφής του εκδότη. Πολύ συχνά γίνονται δίκες στα δικαστήρια, στις οποίες κάποιος που φέρεται να έχει υπογράψει μία επιταγή, αρνείται ότι το έχει πράξει, ισχυριζόμενος ότι η υπογραφή στην επιταγή δεν έχει τεθεί από αυτόν, αλλά από κάποιον άλλον, που την έχει πλαστογραφήσει.
Το ζήτημα της αποδείξεως της πλαστότητος ή μη μίας υπογραφής που έχει τεθεί σε επιταγή λύεται συχνά από γραφολόγο, που εξετάζει δείγματα γραφής του φερομένου ως εκδότη, αλλά και άλλων συμμετεχόντων στην δίκη και αποφαίνεται ποιός έχει θέσει την υπογραφή στην επιταγή.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το θέμα όχι της πλαστότητας ή μη μίας επιταγής, αλλά το εάν η υπογραφή και η έκδοση μίας επιταγής έγινε με την έγκριση του φερόμενου ως εκδότη. Πρέπει να ξεκαθαρισθεί ότι στην Ελλάδα μία επιταγή, κατ’ εξαίρεση, μπορεί να εκδοθεί εγκύρως από κάποιον, που επί παραδείγματι λέγεται Γεώργιος Ελληνιάδης, παρά το γεγονός ότι αυτός δεν την έχει υπογράψει ποτέ του!
Αυτό γίνεται με την διαδικασία της εξουσιοδοτήσεως ενός αντιπροσώπου να υπογράψει εκείνος την επιταγή, στο όνομα όμως του εντολέως. Στο υποθετικό παράδειγμά μας, ο Γεώργιος Ελληνιάδης, που διατηρεί εμπορικό κατάστημα στην Αθήνα, βρίσκεται σε ταξείδι στην Κρήτη. Στην Αθήνα, ο υπάλληλος του Ελληνιάδη, του τηλεφωνεί ότι πρέπει στο μαγαζί να υπογραφεί μία επιταγή προς έναν προμηθευτή.
Ο Ελληνιάδης δεν μπορεί να υπογράψει, διότι βρίσκεται στην Κρήτη. Δίνει όμως σαφείς οδηγίες και εντολή στον υπάλληλό του στην Αθήνα, να υπογράψει εκείνος, δηλ. ο υπάλληλος, μία επιταγή, με το όνομα όμως εκδότη Ελληνιάδης. Η υπογραφή που θέτει στην επιταγή ο υπάλληλος δεν ενδιαφέρει εάν είναι του υπαλλήλου ή του Ελληνιάδη (κατ’ απομίμηση). Αυτό που ενδιαφέρει είναι ότι στην θέση του εκδότη της επιταγής τίθεται το όνομα Γεώργιος Ελληνιάδης και από κάτω μία υπογραφή.
Από εκεί και πέρα, όλα είναι θέμα αποδείξεως. Εάν ο Ελληνιάδης παραδεχθεί ότι, ευρισκόμενος στην Κρήτη, έδωσε προφορικώς ρητή εντολή στον υπάλληλό του στην Αθήνα να υπογράψει στο όνομα Ελληνιάδης, τότε η επιταγή είναι γνήσια του Ελληνιάδη και ο Ελληνιάδης πρέπει να την πληρώσει, δηλ. να έχει επαρκές υπόλοιπο στην τράπεζα, όταν ο κομιστής της επιταγής την παρουσιάσει για πληρωμή.
Εάν, αντιθέτως, ο Ελληνιάδης αρνηθεί ότι είναι δική του η επιταγή και υποστηρίξει ότι ποτέ δεν την υπέγραψε αυτός με το χέρι του και άρα είναι πλαστογραφημένη από τον υπάλληλό του, τότε θα πρέπει ο υπάλληλος να αποδείξει ότι ναι μεν ο Ελληνιάδης δεν υπέγραψε ιδιοχείρως την επιταγή, του έδωσε ωστόσο σαφή και ρητή εντολή στο τηλέφωνο να την υπογράψει εκείνος (ο υπάλληλος) στο όνομα του Ελληνιάδη και άρα εκδότης και οφειλέτης της επιταγής είναι ο Ελληνιάδης.
Ο Άρειος Πάγος στην υπ’ αριθ. 1723/2007 απόφασή του έκρινε ότι « ... για να είναι έγκυρη η επιταγή πρέπει να περιέχει, μεταξύ άλλων, την υπογραφή του εκδότη. Επί εκδόσεως επιταγής με αντιπροσώπευση ... ο αντιπρόσωπος επιχειρεί τη δικαιοπραξία της εκδόσεως αντί του αντιπροσωπευομένου, στο όνομά του, υπογράφοντας τον τίτλο είτε με τη δική του υπογραφή, είτε με την υπογραφή του αντιπροσωπευομένου, ο οποίος (αντιπροσωπευόμενος) και είναι το υποκείμενο της δικαιοπραξίας της εκδόσεως της επιταγής, ήτοι ο εκδότης της επιταγής, και δεσμεύεται από αυτή».
Η υπόθεση αφορούσε μία γυναίκα που κρίθηκε από τον Άρειο Πάγο ότι ήταν εκδότρια των επιταγών και δεσμευόταν από αυτές, έστω κι αν δεν τις είχε υπογράψει με το ίδιο της το χέρι, αφού οι επιταγές είχαν υπογραφεί από τον πατέρα της μεν, αλλά κατόπιν εντολής και εξουσιοδοτήσεως της κόρης.


Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
e-mail: bm-bioxoi@otenet.gr