Saturday, October 15, 2016

Η ελληνική ιθαγένεια εξωγάμου τέκνου Έλληνα





Του Χρήστου Ηλιόπουλου*

Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον ομογενών δεύτερης και τρίτης γενιάς για την απόκτηση 
ελληνικής ιθαγένειας,
που αποτελεί ταυτοχρόνως και ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Το ελληνικό διαβατήριο παρέχει
 στον κάτοχό του
σημαντικά δικαιώματα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ελεύθερη μετα      κίνηση από χώρα
σε χώρα, απεριόριστο δικαιώμα διαμονής σε όποια χώρα της Ένωσης επιθυμεί 
ο κάτοχος του ελληνικού
διαβατηρίου, ίδια δικαιώματα με τους πολίτες της χώρας παραμονής και ίσες ευκαιρίες 
στις σπουδές, στην
έναρξη επιχείρησης και στην άσκηση επαγγέλματος.
Μία από τις όχι και τόσο συνηθισμένες περιπτώσεις είναι εκείνη στην οποία κάποιος 
έχει γεννηθεί σε 
χώρα του εξωτερικού από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή μητέρα, χωρίς όμως να έχει
 υπάρξει γάμος
των γονέων του. Σε μία τέτοια περίπτωση το εκτός γάμου τέκνο του Έλληνα πατέρα 
δικαιούται να
αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια, εφόσον αποδειχθεί ότι ο πατέρας έχει αναγνωρίσει το       τέκνο με
κάποιον τρόπο που προβλέπει ο νόμος.
Επειδή δεν έχει προηγηθεί γάμος μεταξύ του Έλληνα πατέρα και της αλλοδαπής
 μητέρας, με την
γέννηση του τέκνου νομικός δεσμός (γονέα και τέκνου), δημιουργείται αυτομάτως μόνο
μεταξύ τέκνου
και μητέρας, αφού το γεγονός της γέννησης και το ποιά είναι η μητέρα του τέκνου
είναι ευκόλως
αποδεικτέα. Ο νομικός όμως δεσμός μεταξύ τέκνου και πατρός δεν είναι τόσο αυτονόητο,     εφόσον
δεν υπάρχει προηγούμενος γάμος του πατέρα με την μητέρα του τέκνου. Στην     περίπτωση λοιπόν του
εκτός γάμου τέκνου Έλληνα πατέρα και αλλοδαπής μητέρας, θα πρέπει να
 αποδεικνύεται ότι ο πατέρας
έχει αναγνωρίσει το εκτός γάμου τέκνο ως δικό του παιδί
Η αναγνώριση πρέπει να γίνει σύμφωνα με το δίκαιο της χώρας της οποίας ο πατέρας
είχε την ιθαγένεια,
εφόσον το παιδί έχει γεννηθεί πριν το 1983. Αν δηλαδή το εκτός γάμου τέκνο έχει
γεννηθεί το 1972 στον
Καναδά και ο πατέρας είχε τότε (το 1972) μόνο την ελληνική και όχι και την καναδική 
υπηκοότητα,εφαρμοστέο είναι το ελληνικό δίκαιο.
Αν όμως ο πατέρας είχε και την καναδική υπηκοότητα, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο του
Καναδά, που
μπορεί να προβλέπει (όπως και το δίκαιο των ΗΠΑ) ότι αν ο πατέρας με δική του θέληση      έθεσε το όνομά του στο πιστοποιητικό γεννήσεως του εξωγάμου τέκνου, τότε θεωρείται ότι    έχει αναγνωρίσει το παιδί,το οποίο συνεπώς σήμερα που είναι ενήλικο μπορεί να πάρει 
την ελληνική ιθαγένεια. 
Αν το εκτός γάμου τέκνο έχει γεννηθεί στο εξωτερικό μετά το 1983, όταν και έλαβε χώρα          στην Ελλάδα μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, το τέκνο μπορεί να πάρει την
 ελληνική ιθαγένεια υπό προϋποθέσεις ακόμα κι αν ο πατέρας του δεν είχε την ιθαγένεια      της χώρας γεννήσεως του παιδιού. 
Στο σημείωμά μας αυτό δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν όλες οι περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος για το πώς μπορεί το εκτός γάμου τέκνου Έλληνα πατέρα και αλλοδαπής μητέρας να λάβει την ελληνική ιθαγένεια. Αυτό που πρέπει ωστόσο να μείνει στο μυαλό των αναγνωστών είναι ότι είναι εφικτό υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το εκτός γάμου τέκνο Έλληνα, που γεννήθηκε εκτός Ελλάδος, να λάβει την ελληνική ιθαγένεια, εφόσον αποδειχθεί ότι ο Έλληνας πατέρας το έχει αναγνωρίσει πριν το παιδί ενηλικιωθεί με κάποιον από τους τρόπους που προβλέπει ο εφαρμοστέος νόμος. Στην αντίθετη περίπτωση, όπου το εκτός γάμου τέκνο έχει Ελληνίδα μητέρα και αλλοδαπό πατέρα, το παιδί είναι ευκολώτερο να αποκτήσει 
ελληνικό διαβατήριο, διότι ως προανεφέρθη, ο νομικός δεσμός του τέκνου με την μητέρα είναι αυτονόητος και δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή όχι γάμου. 
      Χρήστος Ηλιόπουλος
 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, 
Master of Laws.


Αγορά ακινήτου στην Ελλάδα από αλλοδαπή εταιρεία

Αγορά ακινήτου στην Ελλάδα από αλλοδαπή εταιρεία



Του Χρήστου Ηλιόπουλου*

Το ενδιαφέρον ξένων αγοραστών προσελκύει τελευταία η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, μετά την μεγάλη μείωση των τιμών, που έχει συμβεί στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Συνήθως, αγοραστής του ακινήτου είναι φυσικό πρόσωπο, το οποίο για να αγοράσει πρέπει να αποκτήσει (εάν δεν έχει ήδη) ΑΦΜ, δηλαδή Αριθμό Φορολογικού Μητρώου στην εφορία στην Ελλάδα. Κατ’ εξαίρεση, αγοραστής του ακινήτου μπορεί να μην είναι φυσικό, αλλά νομικό πρόσωπο, δηλαδή μία εταιρεία, που έχει την έδρα και την δραστηριότητά της εκτός Ελλάδος, ενώ στην Ελλάδα δεν έχει καμία δραστηριότητα ούτε βεβαίως και ΑΦΜ.
Η αλλοδαπή εταιρεία για να αγοράσει το ακίνητο στην Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει ΑΦΜ, πράγμα που απαιτεί μία διαδικασία. Εκπρόσωπος της εταιρείας ή δικηγόρος με κατάλληλο πληρεξούσιο ή νομιμοποίηση πρέπει να προσκομίσει στην αρμόδια εφορία (στην Αθήνα είναι η ΔΟΥ ΦΑΕ Αθηνών, στην Καλλιθέα), το καταστατικό της αλλοδαπής εταιρείας, επισήμως μεταφρασμένο στην ελληνική, με την σφραγίδα της Σύμβασης της Χάγης περί Αποστίλλης (Apostille), εάν το έγγραφο προέρχεται από χώρα που έχει υπογράψει την σχετική διεθνή σύμβαση, ή να είναι επικυρωμένο από το Προξενείο της Ελλάδος στην ξένη χώρα, ή έστω από το Προξενείο της ξένης χώρας στην Ελλάδα.
Συχνά, αυτό που ονομάζουμε καταστατικό μίας εταιρείας στην Ελλάδα, σε μία χώρα του εξωτερικού δεν έχει την μορφή που γνωρίζουμε κατά το ελληνικό δίκαιο, μπορεί να μην περιλαμβάνει ακόμα και στοιχεία που στην Ελλάδα θεωρούμε βασικά και πρέπει ο ενδιαφερόμενος να καταβάλει προσπάθεια στην εφορία για να πείσει τους αρμοδίους περί τους είδους και των στοιχείων της αλλοδαπής εταιρείας που θέλει να αποκτήσει ΑΦΜ στην Ελλάδα.
Επίσης, η αλλοδαπή εταιρεία πρέπει να στείλει πληρεξούσιο προς ένα πρόσωπο που είναι κάτοικος Ελλάδος, για να διορισθεί φορολογικός εκπρόσωπος στην Ελλάδα της αλλοδαπής εταιρείας. Το πρόσωπο που θα διορισθεί φορολογικός εκπρόσωπος πρέπει να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση, με βεβαίωση του γνησίου υπογραφής, ότι αποδέχεται το πληρεξούσιο και τον τίτλο του νομίμου εκπροσώπου. 
Θα χρειασθεί επίσης και πρόσφατο, όχι παλαιότερο του μηνός, πιστοποιητικό της αρμόδιας αρχής της χώρας του εξωτερικού, ότι η εταιρεία είναι εν λειτουργία και ότι δεν έχει διακόψει τις εργασίες της.
Αφού αποκτηθεί το ΑΦΜ στο όνομα της αλλοδαπής εταιρείας, που θα αγοράσει το ακίνητο, τα χρήματα για την τυχόν προκαταβολή για την αγορά του ακινήτου καθώς και για το σύνολο του τιμήματος πρέπει να σταλούν από το εξωτερικό, από τραπεζικό λογαριασμό της εταιρείας, σε τραπεζικό λογαριασμό της εταιρείας στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι η αλλοδαπή εταιρεία πρέπει να ανοίξει και τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα, που θα χρησιμοποιηθεί για την μεταφορά των χρημάτων του τιμήματος του ακινήτου.
     *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.



Opening a bank account in Greece as a foreign resident

Opening a bank account in Greece as a foreign resident

By Christos ILIOPOULOS*



Foreign residents wishing to do business in Greece must open a bank account, but when they get in touch with a Greek bank they discover that this is not so easy. For example those who wish to obtain property in Greece, must have a bank account in order to complete the transaction, most importantly the transfer of money to the seller. And those who set up a new company, can’t do any business, obviously, without a bank account in the name of the company and possibly in their own name, as foreign residents.
But is it possible these days to even open a bank account in Greece, with the capital controls still in force? Of course it is, especially if you have a specific reason to open the account, like the two main reasons mentioned above, i.e. purchasing property or setting up a company in Greece.
It should be made clear that being a Greek citizen does not make things much easier, as long as you are a foreign resident and do not file income tax returns in Greece, because you do not have any income in the country.
The Greek bank will request a number of documents, which you must obtain from your country of residence. You must have your tax returns from your country of residence, a telephone and/or an electricity bill to prove your address and possibly telephone number and some type of written proof about your occupation or professional activity. This could be a letter or certification or license from your professional chamber or board or other body governing your profession, or from your employer etc.
All the above documents must be certified by the Consulate of Greece in the country of your residence. Alternatively, in the countries where the Apostille Convention is in force (Convention of the Hague of 5 October 1961), these documents, instead of being certified by the Consulate of Greece, can be certified by a local notary public and then the Apostille stamp must be affixed. However, since each country has its own legal system and a somehow different way to certify or notarize documents, a foreign resident wishing to open a bank account in Greece must always consult with the Greek bank in question and then with his lawyer in Greece, in order to find out what type of certification of the above documents is needed, depending on the country of his residence.
If the documents from the country of residence are in English, the Greek bank may dispense with the official translation of the documents in the Greek language, but this depends on the particularities of each case. If, however, the documents are in another language, it is almost certain that all or some of them will have to be officially translated in the Greek language, so the legal department of the bank can review them.
The final stage for the opening of the account is the physical presence of the foreign resident at the branch of the bank in Greece, with his/her valid passport, in order to sign the documents, give sample signatures and fill our other paperwork, including internet access to the account. The opening of the bank account cannot be completed without the presence of the owner of the account, and a power of attorney can only serve to complete the initial stages of the process, not the actual opening of the account.


 *Christos ILIOPOULOS, attorney at
the Supreme Court of Greece , LL.M.



Tuesday, September 6, 2016

Ο παππούς μου είχε περιουσία στην Ελλάδα

Ο παππούς μου είχε περιουσία στην Ελλάδα

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*


Πάρα πολλοί ομογενείς επιθυμούν να εντοπίσουν την περιουσία που είχε στην Ελλάδα προ πολλών ετών κάποιος πρόγονός τους, η γιαγιά, ο παππους τους ή ένας θείος τους κλπ. Το ενδιαφέρον πολλών ομογενών είναι μεγάλο για ακίνητα που ανήκαν στην οικογένειά τους πριν από πολλά χρόνια, τα οποία όμως σήμερα δεν γνωρίζουν πού βρίσκονται και αν έχουν καταχωρηθεί στην κυριότητα άλλων προσώπων κατά την διάρκεια των ετών που έχουν περάσει.
Για να γίνει νομική έρευνα πρέπει να γνωρίζουμε τα ονόματα εκείνων που είχαν κατά το παρελθόν τα ακίνητα. Εάν είναι η γιαγιά κάποιου που είχε στην κυριότητά της την περιουσία, ο εγγονός της σήμερα πρέπει να μου αναφέρει το όνομα και το επίθετό της, δηλαδή τόσο το επίθετο του πατέρα της (πατρικό της όνομα), όσο και το επίθετο του συζύγου της, δηλαδή του άνδρα που παντρεύτηκε. Ο έλεγχος γίνεται σε υποθηκοφυλακεία σε όλη την Ελλάδα και οι γυναίκες είναι συνήθως καταχωρημένες με το πατρικό επώνυμό τους, αλλά συχνά στον έλεγχο βοηθάει να γνωρίζουμε και το συζυγικό επώνυμο, το επώνυμο δηλαδή του άνδρα που παντρεύτηκαν. 
Η επόμενη βασική πληροφορία που πρέπει ο δικηγόρος στην Ελλάδα να έχει για να εντοπίσει την περιουσία της οικογενείας είναι η περιοχή, ο τόπος στον οποίο βρίσκονται τα ακίνητα. Δεν είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος εάν δεν γνωρίζουμε σε ποιά περιοχή της Ελλάδος είναι τα ακίνητα πού ψάχνουμε. Εάν οι πληροφορίες που έχουμε είναι μόνο για το όνομα του προγόνου μας που είχε την περιουσία, αλλά δεν γνωρίζουμε αν τα ακίνητα βρίσκονται στην Καστοριά ή στην Καλαμάτα, στην Άνδρο ή στην Κέρκυρα, τότε δεν μπορούμε να κάνουμε σοβαρή έρευνα για τον εντοπισμό της περιουσίας, διότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει κεντρικό αρχείο - υποθηκοφυλακείο που να καλύπτει ολόκληρη την χώρα, αλλά εκατοντάδες υποθηκοφυλακεία (σήμερα και κτηματολογικά γραφεία), καθένα εκ των οποίων καλύπτει μόνο μία περιοχή της Ελλάδος.
Επί παραδείγματι, αν ερευνούμε ακίνητα στο νομό Αχαϊας, για την περιοχή του Αιγίου υπάρχει ένα υποθηκοφυλακείο, για την Πάτρα ένα άλλο, για τα Καλάβρυτα άλλο. Κάθε νομός έχει μερικά υποθηκοφυλακεία και για να ερευνήσουμε ποιά περιουσία ήταν καταγεγραμμένη στο όνομα ενός προγόνου μας ή ενός οποιουδήποτε προσώπου, πρέπει να γνωρίζουμε τον τόπο όπου βρίσκονται τα ακίνητα, ώστε να απευθυνθούμε στο συγκεκριμένο υποθηκοφυλακείο της περιοχής.
Μόνο το Ε9 αρχείο της εφορίας είναι το κεντρικό αρχείο που καλύπτει όλα τα ακίνητα ενός προσώπου οπουδήποτε κι αν βρίσκονται σε ολόκληρη την Ελλάδα. Όμως το Ε9 δημιουργήθηκε μετά το 2000 και σήμερα αποτελεί μία καλή βάση για τον έλεγχο των ακινήτων ενός προσώπου ακόμα κι αν δεν γνωρίζουμε σε ποιό σημείο της χώρας έχει ακίνητα. Για την γιαγιά όμως ή τον προπάππου μας, που είχε περιουσία το 1930 ή και το 1950, το Ε9 δεν θα βοηθήσει, διότι τότε δεν υπήρχε.
Εφόσον λοιπόν γνωρίζουμε το πλήρες όνομα του προγόνου μας που είχε τα ακίνητα στο παρελθόν, αλλά και την περιοχή της Ελλάδος στην οποία βρίσκονται τα ακίνητα, μπορούμε να κάνουμε έλεγχο τίτλων επί τόπου στο υποθηκοφυλακείο της περιοχής για να βρούμε αν υπάρχουν  παλαιά συμβόλαια (αγοράς, πώλησης, προικοσυμβόλαια, δωρεές κλπ.) στο όνομα του προγόνου μας. Αν εντοπίσουμε τέτοια συμβόλαια, πρέπει μετά να εφαρμόσουμε κληρονομικό δίκαιο, να γνωρίζουμε δηλαδή τα παιδιά που είχε ο πρόγονός μας και τα παιδιά των παιδιών του, αλλά και αν άφησε διαθήκη ή όχι, ώστε να υπολογίσουμε ποιό είναι το κληρονομικό μερίδιο του εγγονού σήμερα. Εκτός κι αν υπάρχει η δυνατότητα τα ακίνητα αυτά να δηλωθούν σήμερα με χρησικτησία ολόκληρα στο 100% της κυριότητάς τους στο όνομα του εγγονού, εφόσον εντοπισθεί η θέση τους και υπό την προϋπόθεση ότι κανένας άλλος δεν τα έχει ήδη δηλώσει στο δικό του όνομα και δεν τα χρησιμοποιεί για χρόνια (ως κατοικία, καλλιέργεια κλπ.). 
 *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, 
Master of Laws.




Έχεις ακίνητο στην Ελλάδα; Ψάξε τώρα για τον ΕΝΦΙΑ.

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*



Ο πολυαναμενόμενος ετήσιος πλέον φόρος επί της ακινήτου περιουσίας στην Ελλάδα έφθασε και φέτος! Αν και η παρούσα κυβέρνηση προεκλογικώς είχε υποσχεθεί ότι θα τον καταργήσει, είναι η δεύτερη χρονιά που τον εφαρμόζει και μάλιστα τον αυξάνει για ένα σημαντικό μέρος ιδιοκτητών ακινήτων.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ενιαίος ετήσιος φόρος επί των ακινήτων, αν και υπήρχε από δεκαετίες ο διμηνιαίος δημοτικός φόρος ΤΑΠ με κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ, καθώς και πολλοί άλλοι μικρότεροι φόροι σε κάθε στάδιο ανέγερσης μίας οικοδομής, αλλά και πώλησης αυτής. Ωστόσο, μόνο μετά το 2008 εισήχθη δειλά δειλά ένας ετήσιος φόρος ακινήτων για τους περισσότερους ιδιοκτήτες, με το όνομα ΕΤΑΚ, ενώ λίγα χρόνια πριν είχε επιβληθεί ο ΦΜΑΠ, (Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας), που όμως δεν αφορούσε μεγάλο αριθμό ιδιοκτητών.
Τα έτη 2010 και 2011 ο φόρος ακινήτων ονομάστηκε ΦΑΠ ενώ από το 2012 ήρθε στην ζωή μας το λεγόμενο “χαράτσι” της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ) και από το 2014 ενεφανίσθη ο περιβόητος ΕΝΦΙΑ που ζει και βασιλεύει μέχρι της μέρες μας.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα ουδείς στέλνει ειδοποίηση στον κάθε ιδιοκτήτη ακινήτου για το ποσό του ΕΝΦΙΑ κάθε χρόνο, πώς πρέπει να τον πληρώσει, πόσες είναι οι δόσεις, τις τελικές ημερομηνίες πληρωμής κλπ. Αποτελεί ίσως παγκόσμια πρωτοτυπία και σίγουρα προσβολή των δικαιωμάτων του ανθρώπου το γεγονός ότι ούτε με το ταχυδρομείο καταφθάνει κάποια γραπτή ειδοποίηση, ούτε καν με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), ώστε ο φορολογούμενος να ειδοποιηθεί εγκαίρως και να προγραμματίσει την πληρωμή.
Αντιθέτως, το κράτος υποχρεώνει κάθε ταλαίπωρο φορολογούμενο στην Ελλάδα να μεριμνήσει ο ίδιος, να καταχωρίσει δύο κωδικούς (username και password) στην ιστοσελίδα της ελληνικής εφορίας στο διαδίκτυο, να εισέλθει στον δικό του, ατομικό φορολογικό φάκελλο, να μεταβεί στην κατάλληλη σελίδα ανάμεσα σε εκατοντάδες σελίδες και να εξεύρει την ηλεκτρονική ειδοποίηση περί ΕΝΦΙΑ, να δει ποιό είναι ακριβώς το ποσό που πρέπει να πληρώσει, μέχρι πότε και σε πόσες δόσεις. Την ίδια διαδικασία πρέπει να κάνουν και υπερήλικες, ανήμποροι και όσοι δεν γνωρίζουν και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και γενικώς το διαδίκτυο, που ίσως να είναι και οι μισοί Έλληνες!
Οι δόσεις καταβολής του ΕΝΦΙΑ έχουν ορισθεί σε πέντε. Η πρώτη δόση πρέπει να πληρωθεί μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου 2016, ενώ οι υπόλοιπες λήγουν τους τέσσερις επομένους μήνες, Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2016 και Ιανουάριο 2017.
Εάν δεν πληρωθεί ο ΕΝΦΙΑ, τότε ο ιδιοκτήτης του ακινήτου δεν μπορεί να το πουλήσει, ούτε γενικώς να προβεί σε συμβολαιογραφική πράξη μεταβιβάσεως, όπως γονική παροχή, δωρεά κλπ. Η κύρωση για την μη καταβολή του ΕΝΦΙΑ είναι τόσο μεγάλη ώστε ο ιδιοκτήτης που δεν τον πληρώνει, δεν μπορεί καν να διεκδικήσει νομίμως το ακίνητό του στα δικαστήρια, ακόμα και αν κάποιος του το έχει καταπατήσει εντελώς παρανόμως ή του έχει προσβάλει την κυριότητα με οιονδήποτε τρόπο! Βεβαίως, αρκετά δικαστήρια έχουν ήδη κρίνει αντισυνταγματικό τον εν λόγω νόμο ως προς αυτήν την συγκεκριμένη κύρωση της απαγόρευσης δικαστικής προστασίας για το ακίνητο, ο ιδιοκτήτης του οποίου δεν έχει καταβάλει τον ΕΝΦΙΑ.
Αυτό που πρέπει να κάνουν οι ομογενείς και όλοι οι κάτοικοι εξωτερικού που έχουν ακίνητα στην Ελλάδα είναι να επικοινωνήσουν αμέσως με τον λογιστή ή τον δικηγόρο τους για να μάθουν το ακριβές ποσό του ΕΝΦΙΑ και να συνεννοηθούν πώς θα πληρωθεί εντός της προθεσμίας. Εκτός κι αν γνωρίζουν τόσο καλά το σύστημα TAXISNET και την χρήση της ηλεκτρονικής σελίδας του φορολογικού φακέλλου τους, ώστε να βρουν οι ίδιοι το ποσό του ΕΝΦΙΑ, μόνο όμως αν είναι σίγουροι ότι γνωρίζουν καλά το ηλεκτρονικό σύστημα, αλλιώς κινδυνεύουν να “κλειδώσουν” την φορολογική σελίδα τους και να μην μπορεί κανείς, ούτε οι ειδικοί στην Ελλάδα, να δουν τον ΕΝΦΙΑ στο διαδίκτυο και να πρέπει να μεταβούν στην εφορία για την διεκπεραίωση της πλήρωμής του ΕΝΦΙΑ. 
 *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, 
Master of Laws.






Κληρονομούνται οι αξιώσεις από το αυτοκινητικό ατύχημα;

Κληρονομούνται οι αξιώσεις από το αυτοκινητικό ατύχημα;

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*



Το θύμα ενός τροχαίου ατυχήματος έχει διαφόρων ειδών αξιώσεις από τον υπαίτιο του ατυχήματος, που συνήθως καλύπτονται από την ασφαλιστική εταιρεία του υπαιτίου. Οι αξιώσεις αυτές περιλαμβάνουν αποζημίωση για νοσήλια και παντός είδους έξοδα που κατεβλήθησαν από τον παθόντα ως συνέπεια του ατυχήματος, αποζημίωση για καταστροφή ή για δαπάνες επισκευής του αυτοκινήτου, για καταστροφή άλλων αντικειμένων, αποζημίωση για απωλεσθέν εισόδημα του θύματος που δεν μπόρεσε να εργασθεί για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά και αποζημίωση για αμοιβή (πλασματική) των οικείων του παθόντος που αναγκάσθηκαν, λόγω του τραυματισμού του δικού τους ανθρώπου, να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους για να του παράσχουν παντός είδους φροντίδα και βοήθεια στο σπίτι και αλλού, με απώλεια προσωπικού χρόνου και εις βάρος άλλων ασχολιών τους. Τέλος, αποζημίωση αξιώνεται και για ηθική βλάβη, δηλαδή για την ταλαιπωρία και την στεναχώρια του παθόντος από τις συνέπειες του τραυματισμού του κλπ. Εάν ο παθών αποβιώσει συνεπεία του ατυχήματος, οι στενοί συγγενείς του δικαιούνται να ζητήσουν αποζημίωση για την λεγόμενη ψυχική οδύνη που υπέστησαν από τον θάνατο του θύματος.
Τι συμβαίνει όταν μετά τον ατύχημα και τον τραυματισμό του, το θύμα αποβιώσει; Μπορούν οι κληρονόμοι του να ασκήσουν εκείνοι την αγωγή κατά του υπαιτίου του ατυχήματος και της ασφαλιστικής του;
Εάν ο τραυματισθείς παθών του ατυχήματος έχει ασκήσει αγωγή και μετά αποβιώσει, τότε οι κληρονόμοι του συνεχίζουν την αγωγή στα δικαστήρια. Αν όμως ο παθών δεν είχε προλάβει να ασκήσει αγωγή, μπορούν αυτήν την αγωγή να την ασκήσουν οι κληρονόμοι του;
Η απάντηση είναι ότι μπορούν, διότι οι αξιώσεις για αποζημίωση από το τροχαίο έχουν περιουσιακό και όχι προσωπαγή χαρακτήρα, εκτός από την αξίωση για ηθική βλάβη. Αν λοιπόν οι παθών αποβιώσει χωρίς να ασκήσει την αγωγή από την αδικοπραξία, (εφόσον δεν έχει παραγραφεί) αυτήν την αγωγή μπορούν να την ασκήσουν οι κληρονόμοι του, για όλες τις αξιώσεις που προβλέπει ο νόμος και τις οποίες εδικαιούτο να ασκήσει ο παθών αλλά δεν πρόλαβε. Εκτός από την αξίωση για ηθική βλάβη, την οποία οι κληρονόμοι δεν μπορούν να ασκήσουν, διότι θεωρείται ότι είναι προσωποπαγής, στενά συνδεδεμένη μόνο με το πρόσωπο του παθόντος από το ατύχημα και δεν είναι μεταβιβαστή στους κληρονόμους.
Στην υπ’ αριθ. 1178/2015 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία οι δύο θυγατέρες και μοναδικές κληρονόμοι του πατρός τους, άσκησαν αγωγή κατά του υπαιτίου αυτοκινητικού ατυχήματος, που είχε ως αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό του πατέρα τους, ο οποίος οκτώ μήνες μετά το ατύχημα απεβίωσε, χωρίς να έχει προλάβει να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης. Οι κόρες του ζήτησαν από το δικαστήριο να τους επιδικάσει αποζημίωση που εδικαιούτο να ζητήσει ο πατέρας τους, επειδή οι δύο κόρες του κατέβαλαν εντατικές προσπάθειες για να τον φροντίσουν μετά το ατύχημα. Το Πρωτοδικείο έκανε δεκτή την αγωγή τους, όμως το Εφετείο είχε αντίθετη γνώμη και απέρριψε τις αξιώσεις τους, με την εσφαλμένη αιτιολογία ότι οι συγκεκριμένες αξιώσεις του παθόντος δεν μπορούν κατά το νόμο να περιληφθούν στην κληρονομία του και να ασκηθούν από τις κληρονόμους του.
Ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι το Εφετείο είχε σφάλλει και αποφάσισε ότι οι συγκεκριμένες αξιώσεις από το αυτοκινητικό ατύχημα είναι κληρονομητές, δηλαδή στην περίπτωση που ο θανών δεν τις είχε ασκήσει εν ζωή με αγωγή του, μπορούν να τις ασκήσουν οι κληρονόμοι του, εκτός βεβαίως από την αξίωση για ηθική βλάβη, που είναι προσωποπαγής και δεν μπορεί να ασκηθεί από τους κληρονόμους του θύματος αν δεν είχε ασκηθεί αγωγή από το θύμα, ή αν δεν είχε γίνει αναγνώριση της οφειλής από ηθική βλάβη από τον υπαίτιο και την ασφαλιστική εταιρεία προ του θανάτου του παθόντος.  
 *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.