Τι είναι το αυτόφωρο αδίκημα;

Τι είναι το αυτόφωρο αδίκημα;  

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*

. 

Συχνά ακούμε για το αυτόφωρο αδίκημα, ή ότι κάποιος συνελήφθη με την διαδικασία του αυτοφώρου. Αυτόφωρο αδίκημα (έγκλημα) είναι η παράνομη πράξη που προβλέπεται και τιμωρείται από το νόμο, όταν ο δράστης που την διαπράττει καταλαμβάνεται "εν τω πράττεσθαι " (δηλαδή γίνεται αντιληπτός κατά την στιγμή που διαπράττει την παράνομη πράξη του) ή το έγκλημα τελέσθηκε μόλις πρόσφατα και ο δράστης καταδιώκεται είτε από τις διωκτικές αρχές (Αστυνομία, Λιμενικό κλπ.), είτε από τον παθόντα, είτε από τρίτους, που ήταν παρόντες κατά την διάπραξη του αδικήματος και «με δημόσιες κραυγές» υποδεικνύουν ή κυνηγούν τον διαπράξαντα την παράνομη πράξη. Επίσης, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι τελέσθηκε από κάποιον αυτόφωρο αδίκημα, όταν αυτός συλλαμβάνεται οπουδήποτε με αντικείμενα ή ίχνη που καταδεικνύουν ότι διέπραξε έγκλημα πριν από λίγο χρόνο.

Για να χαρακτηρισθεί νομικά ένα αδίκημα ως αυτόφωρο θα πρέπει κατά τον χρόνο όπου κάποιος συλλαμβάνεται ή καταδιώκεται να μην έχει παρέλθει ολόκληρη η επόμενη ημέρα από εκείνην κατά την οποία ο δράστης τέλεσε το αδίκημα. Αν ο δράστης τελέσει την παράνομη πράξη του ένα λεπτό μετά τα μεσάνυκτα, η καταδίωξή του με την διαδικασία του αυτοφώρου μπορεί να γίνει ολόκληρη την ημέρα που μόλις άρχισε και ολόκληρη την επομένη ημέρα, μέχρι τις 12 τα μεσάνυκτα. Δηλαδή στην περίπτωση που το αδίκημα τελέσθηκε το πρώτο λεπτό μετά τα μεσάνυκτα, η καταδίωξή του μπορεί να γίνει για 23 ώρες και 59 λεπτά της πρώτης ημέρας, καθώς και 24 ώρες της επομένης, έως τα μεσάνυκτα της επομένης. Στην ουσία μιλάμε σ’ αυτήν την περίπτωση για διαδικασία αυτοφώρου διαρκείας δύο ημερών παρά ένα λεπτό.

Αν όμως ο δράστης τέλεσε το αδίκημα ένα λεπτό πριν τα μεσάνυκτα, η καταδίωξή του με την διαδικασία του αυτοφώρου μπορεί να γίνει για ένα μόνο λεπτό της ημέρας αυτής που τελειώνει, καθώς και για ολόκληρο το επόμενο 24ωρο, μέχρι τις 12 τα μεσάνυκτα της επομένης μέρας. Οπότε η διαδικασία του αυτοφώρου σ’ αυτήν την περίπτωση διαρκεί ουσιαστικά μία μόνο ημέρα και ένα λεπτό.

Συνεπώς, αν κάποιος τελέσει αδίκημα στις 23:40 το βράδυ της Δευτέρας, το αυτόφωρο λήγει τα μεσάνυκτα της Τρίτης προς Τετάρτη (24 ώρες και 20 λεπτά). Αν όμως κάποιος διαπράξει το έγκλημα στις 00:30 τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, το αυτόφωρο θα διαρκέσει πάλι ως τα μεσάνυκτα Τρίτης προς Τετάρτη, δηλαδή 47 ώρες και 30 λεπτά.

Εάν ένα έγκλημα έχει τελεσθεί από ανήλικο, δηλαδή από πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει τα 18 έτη, δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτόφωρο και επομένως σ’ αυτήν την περίπτωση δεν ακολουθείται η διαδικασία του αυτοφώρου.

Όσο διαρκεί το αυτόφωρο, οι ανακριτικοί υπάλληλοι (συνήθως αστυνομικοί, λιμενικοί, πυροσβέστες κλπ.), μπορούν να διενεργήσουν αστυνομική προανάκριση χωρίς προηγούμενη εισαγγελική παραγγελία, για να αξιοποιηθούν τα στοιχεία του εγκλήματος όσο είναι ακόμα πρόσφατα, για την ταχύτερη και πιο αποτελεσματική απόδοση δικαιοσύνης.

Ο δράστης που προσάγεται με την αυτόφωρη διαδικασία στο δικαστήριο δικαιούται να ζητήσει αναβολή για τρεις ημέρες, ώστε να προετοιμάσει την υπεράσπισή του. Αν η διεύθυνση της κατοικίας του είναι γνωστή, δηλ. βεβαιώνεται από έγγραφα και άλλα στοιχεία πού διαμένει και αναλόγως της βαρύτητος και του είδους του αδικήματος για το οποίο κατηγορείται, ο δράστης μπορεί να αποφύγει την κράτηση κατά την διάρκεια του τριημέρου της αναβολής.

*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος

 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,

Master of Laws.

bm-bioxoi@otenet.gr

ktimatologiolaw@yahoo.gr

www.greekadvocate.eu