Άκυρη διαθήκη λόγω πιέσεων προς την διαθέτη

Η διαθήκη είναι ένα πολύ σημαντικό έγγραφο με το οποίο μεταβιβάζεται η κυριότητα ακινήτων, αλλά και άλλων περιουσιακών αγαθών, συχνά τραπεζικών λογαριασμών, ή κινητών πραγμάτων μεγάλη αξίας, όπως κοσμήματα, πίνακες ζωγραφικής ή άλλα έργα τέχνης κλπ. Η διάγνωση της ικανότητος ή ανικανότητος του προσώπου που έγραψε την διαθήκη αποκτάει συνεπώς μεγάλη αξία και αποτελεί συχνά την αιτία δικαστικών διενέξεων. Αυτό συμβαίνει διότι συχνά εκείνος που συντάσσει διαθήκη είναι μεγάλης ηλικίας και πολλές φορές η υγεία του δεν είναι πολύ καλή, με αποτέλεσμα είτε να συντάσσει πράγματι άκυρη διαθήκη, διότι δεν καταλαβαίνει τι γράφει, είτε η ελαφρώς κλονισμένη υγεία του να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης εκείνων που επιδιώκουν να ακυρώσουν την διαθήκη του. Στην υπ'αριθ. 840/2013 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία η διαθέτις είχε γράψει αρκετές διαθήκες, από τις οποίες οι πιο κρίσιμες ήταν εκέινη που συνέταξε τον Ιούνιο του 1994 και εκείνη που έγραψε τον Ιανουάριο του 1995. Η διαθέτης αρχικώς είχε κάνει διαθήκη το 1972 αφήνοντας την περιουσία της στον σύζυγό της. Όταν όμως αυτός πέθανε το 1986, η διαθέτις έγραψε άλλες διαθήκες. Τον Ιούλιο του 1994, όταν ήταν ήδη 84 ετών, έγραψε νέα διαθήκη, με την οποία ακύρωνε όλες τις προηγούμενες και άφηνε την περιουσία της στην αδελφή της, με τον όρο όμως ότι αν η αδελφή της πεθάνει πριν από αυτήν, τότε η περιουσία της ήθελε να μεταβιβασθεί στον Ιερό Ναό Αγίου Νεκταρίου. Κατά το διάστημα αυτό η διαθέτις, η οποία ήταν ομογενής από την Ρουμανία, δεν γνώριζα καλά την ελληνική γλώσσα και δεν είχε πολλούς συγγενείς στην Ελλάδα, είχε σχέσεις με γείτονες, που την φρόντιζαν, κατά μία άποψη όμως, ασκούσαν και επιρροή επάνω της, για να αλλάξει διαθήκη και να αφήσει την περιουσία της σ' αυτούς. Τον Ιανουάριο του 1995 η διαθέτις άλλαξε μία ακόμη φορά την διαθήκη της και άφηνε πλέον την περιουσία της στους γείτονες και σε κάποιους συγγενείς. Η αδελφή της απεβίωσε πριν από αυτήν, ενώ η διαθέτις απεβίωσε το 1996. Οι διαθήκες της θανούσης δημοσιεύθηκαν από το Πρωτοδικείο. Ο Ιερός Ναός άσκησε αγωγή με την οποία ζητούσε την ακύρωση της τελευταίας διαθήκης της, δηλ. εκείνης που υπέγραψε τον Ιανουάριο του 1995, διότι τότε η διαθέτης δεν είχε την χρήση του λογικού και δεν αντιλαμβανόταν πλήρως τις συνέπειες των πράξεών της. Ο Ιερός Ναός είχε έννομο συμφέρον να επιδιώξει την ακύρωση της τελευταίας διαθήκης, διότι αν αυτή ακυρωνόταν, θα ίσχυε η προηγούμενη διαθήκη, δηλ. εκείνη που είχε συνταχθεί τον Ιούνιο 1994, κατά την οποία ο Ιερός Ναός ελάμβανε το μεγάλο μέρος της περιουσίας της, δεδομένης της προαποβιώσεως της αδελφής της διαθέτιδος. Το Εφετείο, όπου έφθασε η υπόθεση, διεπίστωσε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα από την σύνταξη της τελευταίας διαθήκης του 1995 η διαθέτις εξετάσθηκε από ψυχίατρο και διαγνώσθηκε, ότι παρουσίαζε σαφή έκπτωση στις περισσότερες από τις νοητικές της λειτουργίες και ειδικότερα εμφάνιζε διαταραχές στον τοπικό και κυρίως στον χρονικό προσανατολισμό, διαταραχές στην προσοχή και την συγκέντρωση, έκπτωση της μνήμης, τόσο της βραχύχρονης όσο και της μακρόχρονης, μικρή καχυποψία και δυσκολία στον λόγο όσον αφορά την ονομασία αντικειμένων. Ο ιατρός χαρακτήρισε τα συμπτώματα ως παθολογικά, μη οφειλόμενα μόνο στην φυσιολογική διεργασία της γήρανσης, αλλά και σε γεροντική άνοια αξιολογούμενη ως ελαφρά. Τελικώς, το Εφετείο έκρινε ότι η διαθέτις με επιβαρυμένη πνευματική υγεία και τελούσα υπό την ψυχική πίεση άλλων προσώπων, δεν είχε συνείδηση των πράξεών της και ειδικότερα της βαρύτητας και σημασίας της διαθήκης, όταν την συνέταξε στις 12-1-1995 και επομένως ήταν ανίκανη να συντάξει διαθήκη. Οι ηττηθέντες άσκησαν αναίρεση στον Άρειο Πάγο, ο οποίος επεκύρωσε την απόφαση του Εφετείου, κρίνοντας αμετακλήτως πλέον ότι η διαθήκη του Ιανουαρίου 1995 ήταν άκυρη και ισχυρή ήταν η διαθήκη του Ιουνίου 1994, σύμφωνα με την οποία το μεγαλύτερο μέρος της κληρονομίας περιερχόταν στον Ιερό Ναό. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr

Φορολογική δήλωση κατοίκων εξωτερικού

Πιστέψτε με, δεν είναι ιδιαιτέρως ευχάριστη εργασία να γράφεις για φορολογικά ζητήματα. Ειδικώς όταν πρόκειται για φορολογία στην Ελλάδα, όπου από μέρα σε μέρα δεν ξέρεις τι θα σου ξημερώσει, ποιός νόμος θα καταργηθεί και ποιές, πολλές, νέες υποχρεώσεις θα εμφανισθούν, η ενασχόληση με τα φορολογικά είναι εγχείρημα που απαιτεί υψηλή σταθερότητα, που σε υποχρεώνουν όμως να το επιτύχεις πάνω σε κινούμενη άμμο! Επειδή ωστόσο η ενημέρωση προέχει, ιδίως όταν μπορεί να γλιτώσει τους φορολογουμένους από πρόστιμα και μεγάλη μελλοντική ταλαιπωρία, οι ομογενείς πρέπει να γνωρίζουν ότι στις 30 Ιουνίου 2014 λήγει η προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων όσων υποχρεούνται να τις υποβάλουν στην Ελλάδα. Βεβαίως έχει γραφεί ότι η προθεσμία μπορεί να παραταθεί έως τέλος Ιουλίου 2014, αλλά αυτό δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως. Αυτοί που υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση είναι πρώτον όσοι έχουν εισόδημα στην Ελλάδα. Ομογενείς που έχουν εισόδημα είναι συνήθως όσοι εισπράττουν μισθώματα (ενοίκια) από εκμίσθωση κατοικιών ή καταστημάτων ή άλλων χώρων (π.χ. οικοπέδων, γηπέδων). Επίσης, εισόδημα είναι και η σύνταξη που λαμβάνουν στην Ελλάδα. Εάν ένας ομογενής δεν έχει εισόδημα ούτε από ενοίκια, ούτε από σύνταξη, έχει όμως ακίνητο ή ακίνητα, περιλαμβάνεται κι αυτός σε όσους έχουν υποχρέωση υποβολής δηλώσεως. Συγκεκριμένα, ο ομογενής, δηλ. ο κάτοικος εξωτερικού, που έχει στην κυριότητά του διαμέρισμα ή μονοκατοικία και κάθε άλλου είδους κτίσμα στην Ελλάδα πρέπει να υποβάλει δήλωση, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα πληρώσει φόρο, εφόσον δεν έχει εισόδημα. Εκείνος όμως που έχει αγροτεμάχια, δεν υποχρεούται σε δήλωση, εφόσον δεν έχει εισόδημα. Δήλωση υποβάλλει και εκείνος που δεν έχει πλήρη κυριότητα του ακινήτου, αλλά μόνο ένα εξ αδιαιρέτου ποσοστό. Επίσης, ο ομογενής που έχει στην Ελλάδα αυτοκίνητο, ή πλωτό σκάφος πρέπει να υποβάλει δήλωση, με πιθανότητα να μην πληρώσει φόρο, αναλόγως της κάθε συγκεκριμένης υποθέσεως. Η δήλωση υποβάλλεται μόνο με ηλεκτρονικό τρόπο, μέσω Διαδικτύου. Για να μπορεί να υποβληθεί, πρέπει ο ομογενής να έχει λάβει από την εφορία δύο κωδικούς, τον username και το password. Τέλος, υπονθυμίζουμε ότι στο τέλος Μαϊου 2014 έληξε η προθεσμία υποβολής της ηλεκτρονικής δηλώσεως Ε9, για εκείνους που το 2013 πούλησαν ή αγόρασαν ακίνητο, έκαναν ή έλαβαν γονική παροχή και δωρεά και γενικώς για όσους έκαναν αλλαγές στη νομική κατάσταση των ακινήτων τους. Ωστόσο, όσοι δεν υπέβαλαν την δήλωση εμπροθέσμως, μπορούν να το κάνουν για λίγο καιρό ακόμα χωρίς πρόστιμο. Η δήλωση υποβάλλεται στις πλείστες των περιπτώσεων μόνο ηλεκτρονικά. Όσοι δεν έχουν υποβάλει σωστά το Ε9 για τα ακίνητα που απέκτησαν το 2013 ή παλαιότερα, δεν μπορούν να εκδώσουν ηλεκτρονικώς το έντυπο ΕΝΦΙΑ, που σημαίνει ότι δεν μπορούν να πωλήσουν, να δωρίσουν ή να κάνουν γονική παροχή το ακίνητό τους. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr ktimatologiolaw@yahoo.gr