Ακύρωση καταδολιευτικής πωλήσεως ακινήτου

Γενικός κανόνας του δικαίου, που προκύπτει από την κοινή λογική και την ηθική, είναι ότι εκείνος που έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές δεν μπορεί να μειώσει την περιουσία του μεταβιβάζοντας περιουσιακά του στοιχεία, με σκοπό να αποφύγει την εξόφληση των υποχρεώσεών του προς τους δανειστές του.
Σε ένα πολύ απλό παράδειγμα, εάν κάποιος οφείλει 100.000 ευρώ σε μία τράπεζα ή σε έναν προμηθευτή του και η καταληκτική ημερομηνία αποπληρωμής του χρέους του έχει προ πολλού παρέλθει, τότε η ενδεχόμενη μεταβίβαση του μοναδικού περιουσιακού στοιχείου του, δηλαδή ενός ακινήτου αξίας 55.000 ευρώ, μπορεί να ακυρωθεί ως καταδολιευτική.
Για να θεωρηθεί καταδολίευση δανειστών η μεταβίβαση του περιουσιακού στοιχείου ενός οφειλέτη πρέπει να ισχύουν ορισμένες προϋποθέσεις. Απαιτείται πρώτα απ’ όλα πρόθεση του οφειλέτη με την μεταβίβαση να βλάψει τους δανειστές του. Η πρόθεση αυτή συνήθως υπάρχει όταν ο οφειλέτης γνωρίζει ότι με την μεταβίβαση του περιουσιακού του στοιχείου η περιουσία που θα του απομένει δεν θα επαρκεί για να εξοφληθούν οι δανειστές του.
Απαιτείται επίσης ο τρίτος, που αποκτά το περιουσιακό στοιχείο από τον οφειλέτη, να γνωρίζει ότι με την εν λόγω μεταβίβαση συντελείται αποφυγή πληρωμής χρεών του μεταβιβάζοντος οφειλέτη. Όταν ο αποκτών το ακίνητο από τον οφειλέτη είναι σύζυγος ή στενός συγγενής του, τεκμαίρεται ότι γνωρίζει ότι επιχειρείται καταδολίευση, εκτός εάν από την μεταβίβαση μέχρι την άσκηση της αγωγής για την ακύρωση της μεταβιβάσεως παρήλθε έτος.
Στην υπόθεση επί της οποίας εξεδόθη η υπ’ αριθ. 651/2008 απόφαση του Αρείου Πάγου, μία ομόρρυθμος εταιρεία όφειλε 240 εκατομμύρια δρχ. σε τράπεζα ήδη από το 1992. Η τράπεζα κινήθηκε δικαστικώς κατά του ομορρύθμου εταίρου, για να εγγράψει υποθήκη στο μοναδικό περιουσιακό στοιχείο του, που ήταν ένα ακίνητο.
Ενώ το δικαστήριο για την εγγραφή υποθήκης επί του ακινήτου του οφειλέτη εκκρεμούσε, ο οφειλέτης πώλησε το μοναδικό του ακίνητο σε κάποιον τρίτο. Τα δικαστήρια μέχρι και τον Άρειο Πάγο κήρυξαν άκυρη την πώληση του ακινήτου, λόγω καταδολίευσης δανειστών, διότι απεδείχθη ότι το κίνητρο του πωλητή του ακινήτου ήταν να «απαλλαγεί» από το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, ώστε η τράπεζα, στην οποία όφειλε μεγάλο χρηματικό ποσό, να μην μπορεί να του βρει προσωπική περιουσία.

Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
bm-bioxoi@otenet.gr
ktimatologiolaw@yahoo.gr