Διανομή Ακινήτου Με Χρησικτησία

Διανομή Ακινήτου Με Χρησικτησία Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 12 Ιουνίου 2022 Πολύ συχνά περισσότερα του ενός πρόσωπα βρίσκονται να έχουν συγκυριότητα σε ένα κοινό ακίνητο, συνήθως λόγω κληρονομίας. Οι συγκληρονόμοι έχουν κληρονομήσει ένα ή περισσότερα ακίνητα, αλλά κανένας από τους κληρονόμους δεν έχει αποκλειστική κυριότητα σε ένα συγκεκριμένο ακίνητο, το οποίο να είναι ολόκληρο δικό του. Η συγκυριότητα ενός ακινήτου από πολλούς συχνά συνεπάγεται προβλήματα, διαφωνίες ή καθυστερήσεις στην χρήση και εκμετάλλευσή του. Γι’ αυτό πολλές φορές οι συγκύριοι προσπαθούν να συμφωνήσουν σε μία άτυπη, διά λόγου διανομή του ακινήτου, χωρίς επίσημα συμβόλαια. Η διανομή αυτή μπορεί να τηρηθεί από τους συγκυρίους για πολλά χρόνια. Αν η άτυπη, διά λόγου και χωρίς συμβολαιογραφική πράξη διανομή του ακινήτου συνεχισθεί και τηρηθεί για πάνω από είκοσι χρόνια από τότε που πρωτοσυμφωνήθηκε μεταξύ των συγκυρίων, πολλοί πιστεύουν ότι λόγω χρησικτησίας, δηλαδή χρήσης, κάρπωσης και εξουσίασης του ακινήτου για πάνω από είκοσι χρόνια χωρίς αμφισβήτηση από άλλους, έχει δημιουργηθεί κυριότητα στο τμήμα του ακινήτου που κάθε ένας εκ των συγκυρίων έχει καταλάβει για χρονικό διάστημα άνω των είκοσι ετών. Αυτό μπορεί πράγματι να ισχύσει σε κάποιες περιπτώσεις, όπως επί παραδείγματι επί κοινού οικοπέδου ή αγροτεμαχίου το οποίο έχει ατύπως διανεμηθεί σε π.χ. δύο άρτια και οικοδομήσιμα τμήματα. Δεν μπορεί όμως νομικά να ευσταθήσει όταν πρόκειται για απόπειρα δημιουργίας με χρησικτησία ανεξαρτήτων οριζοντίων ιδιοκτησιών (διαμερισμάτων ή “καθέτων” ιδιοκτησιών) με άτυπη διανομή χωρίς συμβόλαια, πράγμα που δεν μπορεί να επιτευχθεί νομικά, όπως επαναλαμβάνει και η υπ’ αριθ. 208/2022 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Ναυπλίου. Στην απόφαση αυτή, πολύ περιληπτικά και σε απλή γλώσσα, για όσους δεν γνωρίζουν νομικά, το Δικαστήριο έκρινε ότι σε περίπτωση συγκυριότητας ενός κοινού ακινήτου από περισσοτέρους συγκληρονόμους, δεν μπορεί αυτό να χωρισθεί σε διαφορετικά διαμερίσματα υπάρχοντος κτηρίου ή και τμήματα του ιδίου οικοπέδου, έστω κι αν συμφωνούν οι συγκύριοι ποιος θα πάρει ποιο διαμερίσμα, αν προηγουμένως δεν έχει συσταθεί με συμβολαιογραφική πράξη οροφοκτησία, αν δηλ. δεν έχει έχει γίνει προηγουμένως σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας. Αφού όμως γίνει η σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας και χωρισθεί το κοινό ακίνητο σε διαφορετικά διαμερίσματα (οριζόντιες ιδιοκτησίες) ή και σε τμήματα οικοπέδου (“κάθετες” ιδιοκτησίες, δηλαδή οριζόντιες κατ’ έκτασιν ιδιοκτησίες), είναι πλέον δυνατή η άτυπη και διά λόγου διανομή, ώστε κάθε ένας συγκύριος να πάρει αποκλειστική χρήση ενός διαμερίσματος και μετά από συνεχή και αδιατάρακτη χρήση, δηλαδή νομή, κάθε διαμερίσματος για τουλάχιστον είκοσι έτη, ο νομέας κάθε διαμερίσματος να καταστεί αποκλειστικός κύριος του συγκεκριμένου διαμερίσματος με έκτακτη χρησικτησία. Στην συγκεκριμένη δικαστική απόφαση κρίθηκε υπόθεση στην οποία ο πατέρας απεβίωσε το 1977 και άφησε στα τρία του παιδιά ένα ακίνητο στην Παλαιά Επίδαυρο, το οποίο αποτελείτο από μία διώροφη οικοδομή και ένα ακόμα τμήμα του οικοπέδου όπου μπορούσε να χτισθεί μία δεύτερη οικία. Τα τρία παιδιά όταν βρέθηκαν να είναι συγκύριοι του ακινήτου αυτού, αποφάσισαν ατύπως, χωρίς συμβόλαια, να χωρίσουν μεταξύ τους το κοινό ακίνητο, έτσι ώστε το ένα παιδί να πάρει το ισόγειο της υπάρχουσας διώροφης οικίας, το άλλο παιδί να πάρει τον πρώτο όροφο και το τρίτο παιδί να πάρει το άλλο τμήμα του οικοπέδου, όπου μπορούσε να χτισθεί δεύτερο σπίτι. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η άτυπη αυτή διανομή δεν μπορούσε να ισχύσει, ούτε μετά την πάροδο είκοσι ετών μετά το 1977 όπου διά λόγου συμφώνησαν την διανομή και δεν είναι νομικά εφικτό με χρησικτησία να δημιουργηθούν αυτόνομα διαμερίσματα (ένα στο ισόγειο και ένα στον πρώτο όροφο), ούτε αυτόνομη “κάθετη” ιδιοκτησία στο ξεχωριστό τμήμα του οικοπέδου, ακόμα κι αν τα τρία αδέλφια τα είχαν βρει μεταξύ τους και για πάνω από είκοσι χρόνια είχε πάρει και χρησιμοποιούσε το καθένα με την οικογένειά του τον κάθε ξεχωριστό όροφο - διαμέρισμα και το ξεχωριστό τμήμα όπου έχτισε και δεύτερο σπίτι στο οικόπεδο το τρίτο παιδί. Αφού όμως το έτος 1997 πήγαν σε συμβολαιογράφο, υπέγραψαν και μετέγραψαν στο υποθηκοφυλακείο σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας, με την οποία δημιούργησαν στο κοινό οικόπεδο τρεις οριζόντιες ιδιοκτησίες, δηλ. δύο διαμερίσματα στην υπάρχουσα διώροφη οικία και μία “κάθετη” τρίτη οριζόντια κατ’ έκτασιν ιδιοκτησία και συνέχισαν για πάνω από είκοσι χρόνια (1997 - 2017) να χρησιμοποιούν ο καθένας των αδελφών αποκλειστικά την κάθε μία από τις τρεις οριζόντιες ιδιοκτησίες που είχαν συστήσει συμβολαιογραφικώς το 1997, είχαν πράγματι το 2017 αποκτήσει ο καθένας από τα τρία αδέλφια αποκλειστική κυριότητα σε καθένα ξεχωριστό τμήμα του ιδίου ακινήτου. Είχε, δηλαδή, γίνει πλέον το 2017 ο ένας αδελφός κύριος του ισογείου διαμερίσματος της υπάρχουσας οικίας, ο δεύτερος αδελφός είχε γίνει αποκλειστικός κύριος του πρώτου ορόφου της ίδιας οικίας και ο τρίτος αδελφός έγινε αποκλειστικός κύριος του ετέρου ξεχωριστού τμήματος του κοινού ακινήτου όπου ανεγέρθηκε η δεύτερη οικία. . *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr