Ο χρηματιστής συνήθως δεν έχει ευθύνη για την απώλεια του κεφαλαίου

Ο χρηματιστής συνήθως δεν έχει ευθύνη για την απώλεια του κεφαλαίου Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Πολλοί είναι οι αποταμιευτές που επενδύουν το μικρό ή μεγάλο κεφάλαιό τους στο χρηματιστήριο και στις πολλών μορφών επενδύσεις μετοχών, ομολόγων, παραγώγων, ισοτιμιών συναλλάγματος κλπ. Στις περισσότερες των περιπτώσεων ο επενδυτής δεν έχει επαγγελματικές γνώσεις περί της λειτουργίας του χρηματιστηρίου. Κάποιες φορές επενδυτές παρακολουθούν στενά τις αγορές και διαμορφώνουν δική τους άποψη, την οποία μετατρέπουν σε κινήσεις στην χρηματιστηριακή σκακιέρα. Πολλές άλλες φορές, όμως, άνθρωποι εμπιστεύονται σχεδόν εν λευκώ το σεβαστό κεφάλαιο που διαθέτουν σε εταιρείες, ή και σε μεμονωμένους χρηματιστές, με ή και χωρίς καν άδεια ή πραγματική εμπειρία, που τους υπόσχονται μεγάλη απόδοση των χρημάτων τους. Όταν η υποσχεθείσα ελκυστική απόδοση δεν πραγματοποιείται ο δικαιούχος των χρημάτων εκφράζει απλώς την δυσαρέσκειά του. Εάν όμως το αποτέλεσμα είναι όχι απλώς η διάψευση των προσδοκιών για μεγάλη ποσοστιαία απόδοση, αλλά η σημαντική ή και ολοκληρωτική απώλεια του κεφαλαίου, ο επενδυτής εξ αιτίας της μικρής ή μεγάλης οικονομικής καταστροφής του, επιχειρεί να στραφεί κατά του χρηματιστή του για να διαπιστώσει εάν εκείνος έχει νομική ευθύνη. Οι επενδυτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι στις πλείστες των περιπτώσεων φέρουν οι ίδιοι την ευθύνη για τις κινήσεις που γίνονται στην χρηματιστηριακή αγορά στο όνομα τους και με δικά τους χρήματα. Μπορεί στην πράξη ο χρηματιστής τους να έχει μικρή ή και μεγαλύτερη συμμετοχή στην λήψη των αποφάσεων για την αγορά ή την πώληση αυτής ή της άλλης μετοχής, όμως στο τέλος την ευθύνη έχει συνήθως μόνο ο επενδυτής και δύσκολα μπορεί να κερδίσει στα δικαστήρια αποζημίωση για απώλεια κεφαλαίου επενδεδυμένου στο χρηματιστήριο. Η βασική αιτία της αδυναμίας του επενδυτή, που έχει απωλέσει μεγάλο μέρος του κεφαλαίου του στο χρηματιστήριο, να στραφεί νομικά κατά του χρηματιστή του (φυσικού προσώπου ή εταιρείας) είναι το ότι συνήθως στις συμβάσεις που υπογράφονται μεταξύ επενδυτή και χρηματιστηριακής εταιρείας υπάρχουν σαφείς και επανειλημμένως αναγραφόμενοι όροι που διαλαμβάνουν ότι η χρηματιστηριακή εταιρεία εκτελεί απλώς τις εντολές του πελάτη / επενδυτή και σε καμία περίπτωση δεν τον συμβουλεύει ούτε αναλαμβάνει επισήμως την ευθύνη για την διαχείριση του χαρτοφυλακίου του. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και στις περιπτώσεις όπου στην πραγματικότητα ο χρηματιστής είναι αυτός που συμμετέχει ενεργώς στην διαχείριση του κεφαλαίου, ενώ ο επενδυτής γνωρίζει λίγα ή και τίποτα από τις κινήσεις που γίνονται στο όνομα του και με τα λεφτά του, προσδοκώντας μόνο την προσαύξηση του κεφαλαίου του στις περιοδικές ενημερώσεις από τον χρηματιστή, εάν τα πράγματα δεν πάνε καλά και το κεφάλαιο χαθεί, η σύμβαση γράφει ότι τις κινήσεις τις έχει κάνει ο επενδυτής και ο χρηματιστής ήταν μόνο το όργανο που εκτέλεσε τις εντολές του πελάτη / επενδυτή. Για τον λόγο αυτόν όταν ο κάθε επίδοξος επενδυτής επιθυμεί να ρισκάρει τα χρήματά του στο χρηματιστήριο ή σε αγορές συναλλάγματος, σε ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα κλπ., που είναι καθόλα νόμιμες δραστηριότητες και συχνά μάλιστα αποφέρουν κέρδη, θα πρέπει να παρακολουθεί στενά την πορεία των επενδύσεών του και να ενημερώνεται συχνά και λεπτομερώς από την χρηματιστηριακή εταιρεία του. Το να αφήνει το κεφάλαιό του στα χέρια του χρηματιστή του ως λευκή επιταγή, χωρίς να παρακολουθεί την πορεία του χαρτοφυλακίου του από το διαδίκτυο, αλλά και εγγράφως με τις ενημερωτικές επιστολές που δικαιούται να λαμβάνει, δημιουργεί κίνδυνο παρεξηγήσεως με τον χρηματιστή στην περίπτωση μειώσεως ή και ολοκληρωτικής απωλείας του κεφαλαίου. Πρέπει συνεπώς ο επενδυτής να διαβάζει καλά τις συμβάσεις που υπογράφει όταν εγκαινιάζει την χρηματιστηριακή του δραστηριότητα και να εστιάζει ειδικώς στο αν ο χρηματιστής του θα εκτελεί απλώς τις εντολές του πελάτη του, ή αν θα του παρέχει επιπλέον και επενδυτικές συμβουλές και αν θα προβαίνει και σε διαχείριση του κεφαλαίου του. Τέλος, πρέπει ο επενδυτής “δια ροπάλου” να αποφεύγει να εμπιστεύεται το κεφάλαιό του σε χρηματιστή ή “χρηματιστή” έχοντάς του τυφλή εμπιστοσύνη, χωρίς να ενημερώνεται με ηλεκτρονικά μηνύματα, έγγραφες αναλύσεις, επιστολές με σαφές και κατανοητό περιεχόμενο και επί του διαδικτύου παρακολούθηση επισήμων ιστοσελίδων για την ακριβή κατάσταση των χρημάτων του. *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr