Όταν η δικαιοσύνη είναι πραγματικά ανεξάρτητη

Του Χρήστου Ηλιόπουλου* 22 Φεβρουαρίου 2016 Ένας από τους μνημονιακούς νόμους που ψηφίστηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι αυτός που αφορά τον περίφημο ΕΝΦΙΑ, ήτοι τον φόρο περιουσίας που πρέπει να πληρώνουν όσοι έχουν ακίνητα. Μία από τις διατάξεις επιβολής του νόμου αυτού είναι εκείνη που ορίζει ότι αν δεν έχεις πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ δεν μπορείς να απευθυνθείς στα δικαστήρια για να προστατεύσεις την περιουσία σου από κάποιον που την καταπατά, την επιβουλεύεται, την αμφισβητεί κλπ. Θέτει δηλ. ο νόμος περί ΕΝΦΙΑ μία δρακόντεια κύρωση σε περίπτωση που δεν τον πληρώσεις, εκείνη της στέρησης προσφυγής στην δικαιοσύνη για την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας σου. Η συγκεκριμένη διάταξη του νόμου περί ΕΝΦΙΑ ερμηνεύεται από μερικά δικαστήρια ότι προσκρούει στα άρθρα του Συντάγματος που προστατεύουν την ιδιωτική περιουσία (άρθρο 17) και το δικαίωμα κάθε πολίτη στην προσφυγή στην δικαιοσύνη (άρθρο 20), όπως και σε διατάξεις διεθνών συνθηκών περί προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι δηλαδή επιτρεπτό προκειμένου να εξασφαλίσεις ως κράτος την καταβολή ενός φόρου (όπως ο ΕΝΦΙΑ) να αφαιρείς το δικαίωμα κάθε ιδιοκτήτη περιουσίας να απευθύνεται στα δικαστήρια για να την προστατεύσει, δικαίωμα που είναι θεμελιώδες σε κάθε ελεύθερη κοινωνία. Στην υπ΄αριθ. 89/2015 απόφασή του το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών κλήθηκε να κρίνει υπόθεση στην οποία η ενάγουσα προσέφυγε στην δικαιοσύνη για να προστατεύσει αγροτεμάχιο κυριότητός της επιφανείας 565 τ.μ. Κατά τους ισχυρισμούς της αγωγής η εναγομένη εισήλθε παρανόμως στο αγροτεμάχιο της ενάγουσας, παραβιάζοντας την περίφραξη, κατέστρεψε φυτά που η ενάγουσα είχε φυτέψει, ενώ έκανε και εργασίες εντός του κτήματος που φανερώνουν διεκδίκηση της κυριότητας από εκείνη (την εναγομένη). Κατά την συζήτηση της υποθέσεως ενώπιον του δικαστηρίου η ενάγουσα προσκόμισε όλα τα προαπαιτούμενα έγγραφα για την πρόοδο της δίκης, ενέγραψε την αγωγή στο οικείο Υποθηκοφυλακείο, κατέβαλε το δικαστικό ένσημο και πλήρωσε την δικηγορική αμοιβή. Εκείνο όμως που δεν έπραξε είναι ότι δεν προσκόμισε πιστοποιητικό ότι έχει καταβάλει τον ΕΝΦΙΑ για το συγκεκριμένο ακίνητο, την δικαστική προστασία του οποίου ζητούσε. Με την μη καταβολή του ΕΝΦΙΑ το δικαστήριο κανονικά θα έπρεπε σε εκτέλεση του νόμου για τον ΕΝΦΙΑ 4223/2013 να παύσει την πρόοδο της δίκης λόγω μη καταβολής του ΕΝΦΙΑ από την ενάγουσα. Παρά ταύτα, το δικαστήριο έπραξε το αντίθετο. Ενεργώντας ως μία εκ των τριών εξουσιών του σύγχρονου κράτους δικαίου, πραγματικά ανεξάρτητη από την νομοθετική εξουσία που ψηφίζει τους νόμους, αλλά και από την εκτελεστική, που ουσιαστικώς τους υπαγορεύει, αρνήθηκε να εφαρμόσει την κύρωση για μη καταβολή του ΕΝΦΙΑ και προχώρησε στην συνέχιση και ολοκλήρωση της δίκης, παρέχοντας εν τέλει δικαστική προστασία σε μία πολίτη, της οποίας η ιδιωτική ακίνητη περιουσία είχε αμφισβητηθεί. Η αιτιολογία του δικαστηρίου ήταν ότι παρέκαμψε το νόμο για τον ΕΝΦΙΑ διότι πρόκειται περί νόμου για φορολογικούς σκοπούς, οι οποίοι δεν έχουν επίδραση στην έκβαση της δίκης, ούτε στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης και μπορούν να επιτευχθούν με άλλα μέσα, ήτοι με ενέργειες των φορολογικών οργάνων και όχι με στέρηση δικαστικής προστασίας για τον μη καταβάλλοντα τον ΕΝΦΙΑ. Τελικώς η αγωγή έγινε δεκτή, παρά την μη προσκόμιση πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ και δεδομένης και της ερημοδικίας της εναγομένης (in absentia), το δικαστήριο ανεγνώρισε ότι το επίδικο αγροτεμάχιο ανήκει κατά κυριότητα, νομή και κατοχή στην ενάγουσα, ενώ υποχρέωσε την εναγομένη να άρει την διατάραξη και να παραλείπει στο μέλλον οιαδήποτε διατάραξη του δικαιώματος κυριότητας της ενάγουσας. Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr