Χρησικτήσια στην συγκυριότητα μόνο με γνωστοποίηση

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*

Κυριότητα επί ακινήτου μπορεί να αποκτηθεί όχι μόνο με συμβολαιογραφικό έγγραφο που υπογράφεται σε συμβολαιογράφο και μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο. Κυριότητα αποκτάται και με χρησικτησία, δηλαδή χωρίς συμβόλαιο, αλλά με μακροχρόνια νομή.

Νομή σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον, πρέπει να υπάρχει κατοχή του ακινήτου, δηλ. κάποιος να το εξουσιάζει (corpus). Δεύτερον, πρέπει ταυτοχρόνως να έχει και την πίστη, την πεποίθηση ότι είναι δικό του, ότι ανήκει στην περιουσία του (animus).

Εάν κάποιος αποκτήσει την εξουσίαση ενός ακινήτου με την πεποίθηση ότι είναι δικό του (νομή) και διατηρήσει τα δύο αυτά στοιχεία επί τουλάχιστον μία εικοσαετία, τότε μπορεί να αποκτήσει την κυριότητα του ακινήτου, χωρίς να έχει συμβόλαιο στο όνομά του, (έκτακτη χρησικτησία).

Υπό προϋποθέσεις, μπορεί να αρκέσει και περίοδος μόνο δέκα ετών κατά την οποία κάποιος να έχει τη νομή του ακινήτου για να καταστεί κύριος αυτού. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται να υπάρχει συμβόλαιο, το οποίο όμως να πάσχει ακυρότητα, να μην έχει από την αρχή προσδώσει κυριότητα σʼ αυτόν που αγόρασε με το άκυρο συμβόλαιο, αλλά μετά από δέκα χρόνια νομής του ακινήτου σε συνδυασμό με την καλοπιστία του να δύναται να αποκτήσει κυριότητα με χρησικτησία (τακτική χρησικτησία).

Όλα τα παραπάνω εφαρμόζονται στην περίπτωση που κάποιος χωρίς συμβόλαιο μπορεί να αποκτήσει την κυριότητα ενός ακινήτου, όταν μόνος του ασκεί νομή επʼ αυτού επί είκοσι ή δέκα έτη. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου το ίδιο ακινήτο ανήκει σε περισσοτέρους του ενός κυρίους (συγκυριότητα), η οποία προκύπτει συχνά λόγω κληρονομικής διαδοχής και σπανιώτερα λόγω αγοράς του ιδίου ακινήτου από περισσοτέρους.

Συμβαίνει τότε συχνά ο ένας εκ των συγκυρίων να ασκεί φυσική εξουσίαση επί του ακινήτου, επειδή π.χ. βρίσκεται εγγύτερα σʼ αυτό και δύναται να το καλλιεργεί, ή να κατοικεί σʼ αυτό, ενώ οι λοιποί συγκύριοι βρίσκονται σε άλλη πόλη ή και σε άλλη χώρα. Μπορεί σε μία τέτοια περίπτωση εκείνος που καλλιεργεί το ακίνητο, ή μένει μέσα σʼ αυτό, να επικαλεσθεί έναντι των λοιπών συγκυρίων χρησικτησία και να αποκτήσει ολόκληρο το ακίνητο δικό του;

Ο νόμος λέει ότι μπορεί. Χρειάζεται όμως μία πρόσθεση προϋπόθεση, δηλ να έχει γνωστοποιήσει στους λοιπούς συγκυρίους ότι αρχίζει να νέμεται αποκλειστικώς για τον εαυτό του το 100% του ακινήτου, να παρέλθουν είκοσι έτη από τότε που οι λοιποί συγκύριοι έμαθαν την πρόθεσή του αυτή και να μην αντέδρασαν στην αποκλειστική νομή του.

Αυτή η πρόσθετη προϋπόθεση της γνωστοποιήσεως είναι δικαιολογημένη, ώστε να προστατεύεται ο συγκύριος που βρίσκεται μακρυά από το ακίνητο, γνωρίζει ότι ο έτερος συγκύριος είναι πλησιέστερα στο ακίνητο και κάνει και πράξεις εξουσίασης σʼ αυτο, δεν δύνεται όμως να φαντασθεί ότι οι πράξεις αυτές οδηγούν σε αποκλειστική νομή και χρησικτησία υπέρ εκείνου που το εξουσιάζει και εις βάρος εκείνου του συγκυρίου που μένει μακρυά από αυτό.

Κατʼ αυτόν τον τρόπο, ο Α, συγκύριος κατά 50% του ακινήτου που ζει στην Βραζιλία, δεν δύναται να φαντασθεί ότι ο έτερος συγκύριος κατά το άλλο 50%, αδελφός του, Β, που ζει στην Ελλάδα, μπορεί να επικαλεσθεί χρησικτησία στο ακίνητο που είναι στην Ελλάδα, αφού γνωρίζει μεν ότι ο αδελφός του στην Ελλάδα καλλιεργεί το κτήμα, συλλέγει τους καρπούς και μένει ενίοτε και στο σπίτι που υπάρχει στο κτήμα, όμως όλες αυτές οι πράξεις γίνονται από τον ένα αδελφό στο όνομα και των δύο συγκυρίων, δηλ. και στο όνομα εκείνου που μένει στην Βραζιλία.

Ο εν Ελλάδι διαμένων αδελφός, για να αρχίσει να μετράει υπέρ του η εικοσαετής νομή, που οδηγεί στην διά χρησικτησίας απόκτηση του 100% της κυριότητας του κοινού κτήματος, πρέπει να γνωστοποιήσει στο εν Βραζιλία αδελφό του ότι αρχίζει πλέον να εξουσιάζει το κτήμα για αποκλειστικά δικό του λογαριασμό και ο αδελφός του από την Βραζιλία να μην εναντιωθεί στα σχέδιά του αυτά επί είκοσι χρόνια. Αυτά έκρινε η υπʼ αριθ. 652/2012 απόφαση του Αρείου Πάγου.

*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι

Δικηγόρος παρʼ Αρείω Πάγω,

Master of Laws.

www.greekadvocate.eu

bm-bioxoi@otenet.gr

ktimatologiolaw@yahoo.gr





ΧΡΗΣΤΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΚΗΓΌΡΟΣ ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ - ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Master of Laws, LL.M. Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Λ. Αλεξάνδρας 105, Αθήνα, ΤΚ 11475

τηλ. 210-6400282, 6932-775920

e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr

www.greekadvocate.eu



Law Offices of Christos I. ILIOPOULOS

Attorney at the Supreme Court of Greece

Master Of Laws, International and European Law

105, Alexandras Ave., Athens, 114 75, HELLAS

Phone/Facsimile: +30 - 210-6400282, mobile +30 - 6932-775920.

www.greekadvocate.eu

e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr

Skype: christos.iliopoulos100

Παράνομη η κατάσχεση αδρανών λογαριασμών

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*


Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, εάν κάποιος έχει τραπεζική κατάθεση σε ελληνική τράπεζα και δεν κινήσει τον λογαριασμό του για είκοσι χρόνια, η τράπεζα κλείνει τον λογαριασμό και αποδίδει το υπόλοιπο του λογαριασμού στο δημόσιο.

Ο νόμος αυτός εκρίθη ότι αντίκειται στο διεθνές δίκαιο, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εδρεύει στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος στην προστασία της περιουσίας, διότι οι ελληνικές αρχές απέτυχαν στην υποχρέωσή τους να προστατεύσουν την περιουσία του καταθέτη, μη υποχρεώνοντας την τράπεζα να ειδοποιήσει εγκαίρως τον πελάτη της, για τον κίνδυνο κατάσχεσης των χρημάτων του σε λογαριασμό που είχε παραμείνει αδρανής για περισσότερο από είκοσι χρόνια.

Ο ελληνικός νόμος, που κρίνεται ότι παραβιάζει το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι το Ν.Δ. 1195/1942, που προβλέπει ότι «καταθέσεις εις μετρητά ... και τόκοι αυτών παρ' ημεδαπαίς τραπέζαις., υφ' οιονδήποτε τύπον συσταθείσαι, περιέρχονται οριστικώς εις το Ελληνικόν Δημόσιον, εφόσον αι καταθέσεις επί 20ετίαν αφ' ής απέβησαν διαθέσιμοι υπέρ των δικαιούχων, οι δε τόκοι επί 5ετίαν αφ' ης κατέστησαν απαιτητοί δεν εζητήθησαν υπό των δικαιούχων ή δεν απετέλεσαν κατόπιν ειδικής αιτήσεως τούτων αντικείμενον πράξεώς τινός, συνεπαγούσης μεταβολήν του σχετικού λογαριασμού».

Ο Άρειος Πάγος είχε επί του θέματος επανειλημμένως αποφανθεί ότι ο νόμος αυτός είναι συνταγματικός, ότι δεν παραβιάζει το άρθρο 17 του Συντάγματος που προστατεύει την ιδιωτική περιουσία, ούτε και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τα πρόσθετα Πρωτόκολλά της.

Η νομολογία στην Ελλάδα ήταν σταθερή ότι η 20ετής παραγραφή των αξιώσεων των καταθετών διακόπτεται με κάθε νέα κατάθεση στο λογαριασμό ή με κάθε ανάληψη από το λογαριασμό ή με κάθε ειδική αίτηση των καταθετών προς την τράπεζα για πράξη της που να επισύρει μεταβολή του λογαριασμού, όπως μεταφορά χρηματικών κονδυλίων από το λογαριασμό σε άλλο λογαριασμό των καταθέτων ή τρίτων, όχι όμως και με τη γέννηση των τόκων της καταθέσεως, έστω και τρεπόμενων σε κεφάλαιο. Ο Άρειος Πάγος έχει κρίνει ότι σε περίπτωση που παραγραφεί η κύρια αξίωση των καταθετών, δηλαδή εκείνη της εισπράξεως του κεφαλαίου, συμπαραγράφεται και η παρεπόμενη αξίωση προς είσπραξη των τόκων.

Τώρα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την απόφασή του ανατρέπει ουσιαστικώς τις αποφάσεις του Αρείου Πάγου και δικαιώνει Έλληνα καταθέτη, του οποίου η κατάθεση είχε κατασχεθεί από την τράπεζα και αποδοθεί στο ελληνικό κράτος λόγω 20ετούς αδρανείας, λέγοντας ότι ο ελληνικός νόμος παραβιάζει το δικαίωμα που κάθε άνθρωπος έχει στην προστασία της περιουσίας τους.

Όταν δε λέμε περιουσία, εννοούμε όχι μόνο τα εμπράγματα δικαιώματα, δηλ. ακίνητα, που προστατεύονται από την δήμευση και μόνο με αιτιολογημένη απαλλοτρίωση μπορούν να αφαιρεθούν από τον πολίτη. Περιουσία είναι και οι πάσης φύσεως αξιώσεις κάθε ανθρώπου έναντι τρίτου, όπως οι ενοχικές αξιώσεις, δηλαδή όταν κάποιος άλλος σου οφείλει χρήματα. Εν προκειμένω, με την κατάθεση χρημάτων σε τραπεζικό λογαριασμό, έχεις πάντοτε το δικαίωμα να ζητήσεις τα χρήματα αυτά και η τράπεζα έχει υποχρέωση να σου τα αποδώσει.

Ο ελληνικός νόμος του 1942, που λέει ότι το κράτος κατάσχει αδρανείς επί εικοσαετία λογαριασμούς, κρίνεται πλέον ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και θα πρέπει η Ελλάδα να μεριμνήσει για τον εκσυγχρονισμό και την προσαρμογή του στις επιταγές των διεθνών δικαστηρίων που εφαρμόζουν και ερμηνεύουν το διεθνές δίκαιο σύμφωνα με τις τάσεις που επικρατούν στον σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο της ελεύθερης οικονομίας και της προστασίας των ατομικών ελευθεριών.

*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι

Δικηγόρος παρʼ Αρείω Πάγω,

Master of Laws.

www.greekadvocate.eu

bm-bioxoi@otenet.gr

ktimatologiolaw@yahoo.gr







ΧΡΗΣΤΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΚΗΓΌΡΟΣ ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ - ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Master of Laws, LL.M. Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Λ. Αλεξάνδρας 105, Αθήνα, ΤΚ 11475

τηλ. 210-6400282, 6932-775920

e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr

www.greekadvocate.eu



Law Offices of Christos I. ILIOPOULOS

Attorney at the Supreme Court of Greece

Master Of Laws, International and European Law

105, Alexandras Ave., Athens, 114 75, HELLAS

Phone/Facsimile: +30 - 210-6400282, mobile +30 - 6932-775920.

www.greekadvocate.eu

e-mail: ktimatologiolaw@yahoo.gr

Skype: christos.iliopoulos100