Δικαστήριο Για Κτηματικές Διαφορές Στην Ελλάδα

Δικαστήριο Για Κτηματικές Διαφορές Στην Ελλάδα Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Αθήνα, 17 Ιουλίου 2019 Το 1994 ο πατέρας μεταβιβάζει με γονική παροχή κατά ψιλή κυριότητα στα δύο παιδιά του ένα τεμάχιο γης με ελαιόδενδρα στην Αμαλιάδα Ηλείας, από μισό στον καθένα. Ο ίδιος παρακράτησε την επικαρπία. Δεν το μεταβίβασε από 50% εξ αδιαιρέτου σε κάθε έναν από τους δύο γιούς του, αλλά το χώρισε σε δύο ίσα τμήματα και έδωσε από ένα στον καθένα. Ο πατέρας θεωρούσε ότι το κτήμα ήταν 5.400 τετραγωνικά μέτρα και συνεπώς το κάθε ένα από τα δύο ίσα τμήματα ήταν 2.700 τ.μ. Ο πατέρας σε πρόχειρο σκαρίφημα σημείωσε την διαχωριστική γραμμή που χώριζε το ακίνητο σε δύο ίσα τμήματα. Το 2001 ο πατέρας απεβίωσε και ακολούθως ο γιος που είχε πάρει το νότιο τμήμα (το μισό, 2.700 τ.μ. κατά το συμβόλαιο της γονικής παροχής), έκανε νέο, ακριβέστερο τοπογραφικό, το οποίο απεκάλυψε ότι ολόκληρο το ακίνητο ήταν 7.000 τ.μ. και άρα τα δύο ίσα τμήματά του ήταν από 3.500 τ.μ. έκαστο. Στο μεταξύ, ο άλλος γιός είχε εισέλθει σε ένα μέρος του τμήματος που ανήκε στον αδελφό του, επιφανείας περίπου 950 τ.μ. και είχε συλλέξει τις ελιές από 28 περίπου ελαιόδενδρα. Για τον λόγο αυτόν, ο ζημιωθείς γιος άσκησε αγωγή στο δικαστήριο στην Αμαλιάδα, αιτούμενος να αναγνωρισθεί ότι το τμήμα που του είχε καταπατήσει ο αδελφός του ήταν δικό του, ζητώντας και αποζημίωση για τον ελαιόκαρπο που του είχε πάρει. Ο αδελφός του ζήτησε να διαταχθεί από το δικαστήριο πραγματογνωμοσύνη, την οποία διενεργεί τοπογράφος μηχανικός και αποφαίνεται ποία ήταν η επιφάνεια των δύο ίσων τεμαχίων όταν δόθηκαν με γονική παροχή από τον πατέρα και εάν έχει γίνει καταπάτηση τμήματος του ενός αδελφού από τον άλλο. Το δικαστήριο όμως απέρριψε το αίτημα για πραγματογνωμοσύνη, κρίνοντας ότι δεν είναι υποχρεωμένο να την διατάξει, παρά μόνον εάν απαιτούνται ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις που ο δικαστής δεν έχει. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, το δικαστήριο έκρινε ότι οι δικαστές είχαν τις γνώσεις για να διαβάσουν τα τοπογραφικά και να διαπιστώσουν εάν ο εναγόμενος αδελφός είχε περάσει την διαχωριστική γραμμή, είχε καταπατήσει τμήμα 950 τ.μ. του αδελφού του και είχε συλλέξει παρανόμως τον ελαιόκαρπο. Από τα αποδεικτικά στοιχεία το δικαστήριο έκρινε ότι ο εναγόμενος είχε πράγματι καταπατήσει τμήμα 950 τ.μ. του αδελφού του και αναγνώρισε ότι το τμήμα αυτό ανήκει κατά κυριότητα στον ενάγοντα. Το δικαστήριο εδέχθη επίσης ότι ο εναγόμενος θα έπρεπε να καταβάλει αποζημίωση στον αδελφό του για τις ελιές που συνέλεξε από τα ελαιόδενδρα, την οποία υπελόγισε ως εξής: Τα 28 ελαιόδενδρα που βρίσκονται μέσα στην καταπατημένη έκταση των 950 τ.μ. αποδίδουν κατά μέσον όρο τριάντα σακιά ελαιοκάρπου. Από το κάθε ένα σακί παράγονται περίπου οκτώ κιλά ελαιολάδου, η τιμή του οποίου το 2009 υπολογίζεται ότι ήταν σε τρία ευρώ το κιλό. Επομένως, ο καταπατητής αδελφός υποχρεώθηκε με την δικαστική απόφαση να καταβάλει στον ενάγοντα αδελφό του (30 σακιά Χ 8 κιλά ελιές Χ 3 ευρώ το κιλό =) 720 ευρώ, που αντιστοιχεί στην ζημία που υπέστη ο ενάγων από την απώλεια του ελαιοκάρπου. Ο αδελφός που έχασε την δίκη άσκησε έφεση, αλλά και το Εφετείο στην Πάτρα δικαίωσε τον ενάγοντα αδελφό του, κρίνοντας ότι υπήρξε καταπάτηση και ότι έπρεπε να καταβληθεί και αποζημίωση. (Εφετείο Πατρών απόφαση υπ΄αριθ. 66/2019). . *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr

Το Κτηματολόγιο Απαιτεί Ρύθμιση Κληρονομικών

Το Κτηματολόγιο Απαιτεί Ρύθμιση Κληρονομικών Του Χρήστου Ηλιόπουλου* Αθήνα, 4 Ιουλίου 2019 Οι ομογενείς «βομβαρδίζονται» τον τελευταίο καιρό με ανακοινώσεις για το Κτηματολόγιο στην Ελλάδα. Όσοι έχουν ακίνητη περιουσία στην Πατρίδα παροτρύνονται να δηλώσουν τα ακίνητά τους στο νέο σύστημα καταγραφής ακινήτων, που με σύγχρονο τρόπο καταχωρεί την λεπτομερή περιγραφή του ακινήτου, την θέση και τα όριά του, αλλά και το όνομα και τα λοιπά στοιχεία του ιδιοκτήτη του. Διαφορετικά, εάν δεν γίνει δήλωση μετά από λίγα χρόνια το ακίνητο χάνεται για τον ιδιοκτήτη του και το παίρνει το ελληνικό δημόσιο. Καθώς ολοκληρώνεται η καταγραφή των ακινήτων σε κάθε περιοχή της Ελλάδος, η σημαντική διαφορά εν σχέσει προς το παλιό σύστημα του Υποθηκοφυλακείου είναι ότι ενώ με το παλιό σύστημα μπορούσε να γίνει έρευνα μόνο με το όνομα του ιδιοκτήτη, τώρα μπορεί να γίνει εναλλακτική έρευνα και με το ακίνητο. Με άλλα λόγια, όπου δεν υπάρχει ακόμα κτηματολόγιο, δεν μπορείς να εντοπίσεις τους τίτλους και το όνομα του ιδιοκτήτη ενός ακινήτου, παρά το ότι βλέπεις μπροστά σου το ακίνητο και γνωρίζεις την θέση του. Όπου έχει αρχίσει να λειτουργεί κτηματολογικό γραφείο, μπορείς να κάνεις έρευνα τόσο με το όνομα του ιδιοκτήτη, όσο και την θέση του ακινήτου, χωρίς να γνωρίζεις το όνομα του ιδιοκτήτη του. Κτηματολόγιο λειτουργεί σε αρκετές περιοχές της Ελλάδος ήδη από τις αρχές της δεκαετίες του 2000, αλλά σε πολλές άλλες περιοχές τώρα αρχίζει η συλλογή των συμβολαίων και των αποδείξεων ότι κάποιος είναι κύριος του ακινήτου και πρέπει να καταχωρηθεί ως ιδιοκτήτης στο νέο σύστημα. Οι ιδιοκτήτες, ακόμα και όσοι ζουν εκτός Ελλάδος, πρέπει να βρουν απλές φωτοτυπίες των συμβολαίων κτήσεως του ακινήτου τους, όπως αγοραπωλητήρια συμβόλαια, δωρεές, γονικές παροχές, πράξεις αποδοχής κληρονομίας κλπ., το πιστοποιητικό μεταγραφής αυτών και τοπογραφικό εάν πρόκειται για μονοκατοικία, οικόπεδο ή αγροτεμάχιο. Πρέπει επίσης να δηλώσουν το ΑΦΜ, τον αριθμό ταυτότητας ή διαβατηρίου τους, τηλέφωνο και διεύθυνση κατοικίας στο εξωτερικό και αντιπροσώπου τους στην Ελλάδα και όνομα των γονέων τους. Εάν υποβάλλουν την δήλωση μέσω αντιπροσώπου ή δικηγόρου, απαιτείται εξουσιοδότηση προς αυτόν, από το Προξενείο ή από συμβολαιογράφο, με Αποστίλη ή επικύρωση από το Προξενείο. Συχνά όσοι πιστεύουν ότι έχουν την κυριότητα ακινήτου στην Ελλάδα, αντιλαμβάνονται μετά από έρευνα του ζητήματος από δικηγόρο, ότι στην πραγματικότητα δεν έχουν ακόμα το ακίνητο δικό τους, διότι αυτό προέρχεται από κληρονομία. Πρέπει συνεπώς να ρυθμίσουν το κληρονομικό ζήτημα με αποδοχή κληρονομίας ή και κληρονομητήριο με όλη την σειρά των εγγράφων και πολλών ενεργειών που απαιτούνται. Επομένως, η δήλωση του κτηματολογίου αρκετές φορές προϋποθέτει την ολοκλήρωση μίας ή περισσοτέρων κληρονομιών. Επειδή η προθεσμία για το κτηματολόγιο είναι ολίγων εβδομάδων, δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να ολοκληρωθεί η αποδοχή κληρονομίας πρώτα και μετά να γίνει η δήλωση στο κτηματολόγιο. Για τον λόγο αυτόν, το κτηματολόγιο δέχεται μία προσωρινή δήλωση της κληρονομίας και όταν υπογραφεί η αποδοχή κληρονομίας, καταχωρείται και η σχετική συμβολαιογραφική πράξη στο κτηματολόγιο. Επομένως, προσωρινώς για την κληρονομία στο κτηματολόγιο πρέπει να κατατεθούν το ή τα συμβόλαια με τα οποία ο θανών / η θανούσα είχε το ακίνητο, το πιστοποιητικό μεταγραφής, ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης ή η διαθήκη δημοσιευθείσα από το δικαστήριο και όλα τα στοιχεία των κληρονόμων. Εκτός των ανωτέρω, πάρα πολύ μεγάλη σημασία για την δήλωση στο κτηματολόγιο έχει η δυνατότητα εντοπισμού του ακινήτου, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για αγροτεμάχιο ή οικόπεδο. Για τον εντοπισμό συνήθως χρειάζεται σύγχρονο τοπογραφικό, με συντεταγμένες. . *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr